Ayr?nca Bakan Fidan, BM Genel Kurulu haftas?nda rekor say?da ülkenin Filistin’i tan?d???n? belirterek bunun önemli bir diplomatik geli?me oldu?unu vurgulad?.
BM 80. Genel Kurulu kapsam?nda New York'ta olan Bakan Fidan, Türkevi'nde de?erlendirmelerde bulundu ve bas?n mensuplar?n?n sorular?n? yan?tlad?.
Her y?l oldu?u gibi bu y?l da BM Genel Kurulu kapsam?nda son derece diplomasi trafi?i içinde olduklar?n? kaydeden Fidan, Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an'?n New York'ta bulunduklar? süre boyunca çok say?da ikili görü?me yapt???n?, iki devletli çözüm konulu konferansa ve ?klim Zirvesi'ne kat?ld???n? söyledi.
Fidan, Cumhurba?kan? Erdo?an'?n Türk-Amerikan toplumu mensuplar?yla bir araya geldi?ini, Türk ve Amerikal? i? insanlar?yla görü?tü?ünü belirtti.
Bakan Fidan, Cumhurba?kan? Erdo?an'?n e?i Emine Erdo?an'?n da aile, kad?n?n güçlendirilmesi, çevre ve kültür konular?nda çe?itli etkinliklere kat?ld???n? ifade etti.
Suriye, Ukrayna, Libya, Somali, arabuluculuk, G20 ve MIKTA (Meksika, Endonezya, Güney Kore, Türkiye, Avustralya) gibi konularda çe?itli etkinliklere kat?ld?klar?n? da vurgulayan Fidan, çevre, enerji, yapay zeka, g?da güvenli?i ve iklim de?i?ikli?iyle mücadele gibi tüm insanl??? ilgilendiren meselelerde ilgili platformlarda Türkiye'nin görü?lerini payla?t?klar?n?, BM çal??malar?na katk? sa?lad?klar?n? söyledi.
"Filistin meselesi ve Gazze'deki durum en önemli gündem maddesiydi"
"Filistin meselesi ve Gazze'deki durum bu genel kurul haftas?n?n en önemli gündem maddesiydi" diyen Fidan, neredeyse her gün Filistin'le ilgili bir veya iki program?n oldu?unu aktard?.
Bakan Fidan, "Türkiye olarak Filistin konulu tüm toplant?lara ya öncülük ettik ya koordine ettik ya destek verdik. Zaten hepsine kat?ld?k ve Filistin davas?n? çok ?ükür en güçlü ?ekilde savunduk." ifadelerini kulland?.
Cumhurba?kan? Erdo?an'?n BM Genel Kurulu'na yapt??? hitab?n büyük ço?unlu?unu Filistin konusuna ve Gazze'de ya?anan soyk?r?ma ay?rd???n? kaydeden Fidan, Cumhurba?kan? Erdo?an'?n "?ki devletli çözüm" konulu konferansta da konu?ma yapt???n? belirtti.
Fidan, Cumhurba?kan? Erdo?an'?n bu konferanslarda Türkiye'nin Filistin meselesine dair vizyonunu ve uluslararas? toplumdan beklentilerini payla?t???n? dile getirdi.
Arap Birli?i ve ??T üyesi 8 ülkenin liderlerinin ABD Ba?kan? Donald Trump'la birlikte kat?ld??? Gazze konulu toplant?n?n fikri öncülü?ünü de Cumhurba?kan? Erdo?an'?n yapt???n? hat?rlatan Fidan, ?unlar? kaydetti:
"Bu görü?mede 800 milyona yak?n Müslüman nüfusu bulunan bir grup ülke olarak Ba?kan Trump'a Gazze'yle ilgili beklentilerimizi aç?k bir dille aktard?k. Gazze'de ate?kesin bir an önce sa?lanmas? gerekti?ini ve bölgeye insani yard?m ula?t?r?lmas?n?n ?art oldu?unu söyledik. ?srail'in Bat? ?eria'y? ilhak etmesinin asla kabul edilemeyece?ini, Gazzelileri ana yurtlar?ndan göç etmeye zorlayacak her türlü giri?ime kar?? oldu?umuzun alt?n? topluca çizdik."
Fidan, gündeme getirdikleri konularda olumlu bir ivmenin sa?lanaca??n? ümit ettiklerini belirterek, "Buna ili?kin ilk emareler var. ?n?allah sonu da gelir." dedi.
"Bat?l? ülkelerin Filistin devletini tan?d?klar?n? ilan etmeleri son derece önemli"
Yüksek Düzeyli haftada "Filistin Konulu Güvenlik Konseyi" toplant?s?na da kat?larak ??T ad?na bir konu?ma yapt?klar?n? kaydeden Fidan, "Filistinlilere Yard?m ?çin ?rtibat Komitesi" toplant?s?na, "Birle?mi? Milletler Yak?n Do?u'daki Filistinli Mültecilere Yard?m ve Bay?nd?rl?k Ajans? (UNRWA)" konulu toplant?ya, Gazze'nin yeniden in?as?na yönelik toplant?ya ve Lahey grubu toplant?s?na üst düzeyde kat?l?m sa?lad?klar?n? dile getirdi.
Fidan, BM Genel Kurulu kapsam?nda imzaya aç?lan ?nsani Yard?m Personelinin Korunmas? bildirisine taraf olduklar?n? da ifade etti.
Cumhurba?kan? Erdo?an ve kendisinin yapt??? ikili görü?melerde de Filistin meselesini sürekli gündeme getirdiklerini, Filistin için daha fazla destek sa?lanmas?n? istediklerini söyleyen Fidan, ?unlar? dile getirdi:
"Genel Kurul s?ras?nda ve hemen öncesinde baz? Bat?l? ülkelerin Filistin devletini tan?d?klar?n? ilan etmeleri son derece önemli bir geli?me oldu. Bu sonuç ayn? zamanda ?slam ??birli?i Te?kilat?-Arap Ligi Ortak Temas Grubu olarak yürüttü?ümüz çal??malar?n somut bir neticesidir. Filistinlilerin hakl? davas?n? her zaman her platformda savunmaya devam edece?iz."
"Cumhurba?kan? Erdo?an'?n Trump ile görü?mesi son derece dostane, olumlu ve yap?c? geçti"
Cumhurba?kan? Erdo?an'?n ABD Ba?kan? Trump ile Washington'daki görü?mesine de de?inen Fidan, sözlerini ?öyle sürdürdü:
"Say?n Cumhurba?kan?'m?z?n ziyaretleri genel itibariyle son derece dostane, olumlu ve yap?c? geçti. Say?n Cumhurba?kan?'m?z, Ba?kan Trump'? hem ikili ziyaret için hem de gelecek y?l Ankara'da düzenlenecek NATO zirvesi kapsam?nda ülkemize davet ettiler. Görü?meden CAATSA yapt?r?mlar? gibi ili?kilerimizi daha da güçlendirmemizin önünde engel te?kil eden sorunlar?n çözülmesi gerekti?i konusunda mutabakat sa?land?."
Savunma sanayisi alan?nda at?labilecek ad?mlar?n de?erlendirildi?ini de kaydeden Fidan, "Ekonomik ve ticari ili?kilerin dengeli ?ekilde ilerletilmesi ve ticaret hacminin 100 milyar dolara ula?mas? için somut projeler üzerinde çal??aca??z." dedi.
Fidan, Türk Hava Yollar?'n?n 75 adet geni? gövdeli ve 150 adet dar gövdeli uçak sat?n almas? için anla?ma sa?lad???n? hat?rlatarak, ziyaret öncesinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl???n?n ABD'den uzun süreli LNG tedariki için anla?maya vard???n?, ziyaret kapsam?nda da Stratejik Sivil Nükleer ??birli?ine ?li?kin Mutabakat Zapt?'n?n imzaland???n? ifade etti.
"Suriye'nin toprak bütünlü?ü ve siyasi birli?inin korunmas? gerekti?i konusunda her iki ülke de hemfikir"
Cumhurba?kan? Erdo?an ve ABD Ba?kan? Trump'?n görü?mede bölgesel ve küresel meseleleri de ele ald???n? aktaran Fidan, Cumhurba?kan? Erdo?an'?n Filistin konusunu gündeme getirdi?ini, Türkiye için önemli konular?n alt?n? çizdi?ini söyledi.
Fidan, bu konular?n ba??nda Gazze'de ate?kesin bir an önce sa?lanmas? hususu geldi?ini, ayr?ca Cumhurba?kan? Erdo?an'?n ?srail'in yay?lmac? politikalar?n?n bölgede yaratt??? risklere dikkati çekti?ini dile getirdi.
Görü?mede ayr?ca Suriye'de ABD ile temaslar?n gündeminde olan konular?n da ele al?nd???n? kaydeden Fidan, "Suriye'nin toprak bütünlü?ü ve siyasi birli?inin korunmas? gerekti?i konusunda her iki ülke de hemfikir." dedi.
Fidan, iki liderin Rusya-Ukrayna Sava??'n?n sona erdirilmesi için at?labilecek ortak ad?mlar? da ele ald???n? ve Türkiye-ABD aras?nda NATO'da e? güdümün art?r?lmas? üzerinde duruldu?unu belirtti.
"Ziyaret ABD ile ikili ili?kilerimiz bak?m?ndan son derece verimli"
Bakan Fidan, "Ziyaretimizin sonunda her iki ülkenin de i?birli?ini kar??l?kl? sayg? temelinde daha da ilerletmek istedi?ini gördük. Say?n Cumhurba?kan?'m?z ve Ba?kan Trump bu yönde ortak bir iradeye sahipler." ifadelerini kulland?.
Fidan, "New York'a ve Washington'a ziyaret, gerek BM çerçevesindeki temaslar?m?z ve gerek ABD ile ikili ili?kilerimiz bak?m?ndan son derece verimli oldu." dedi.
BM Genel Kurulu'nun bu y?lki temas?n?n "birlikte daha iyi, bar??, kalk?nma ve insan haklar? için 80 y?l ve daha fazlas?" olarak belirlendi?ini hat?rlatan Fidan, Türkiye olarak küresel meselelere katk? sa?lamay? sürdüreceklerini vurgulad?.
Çok kutuplu dünyada stratejik özerkli?i koruyarak ve Türkiye'nin ç?karlar?n? savunan politikalar geli?tirdiklerini belirten Fidan, gelecek dönemde de Cumhurba?kan? Erdo?an'?n liderli?inde diplomasiyi, diyalo?u ve i?birli?ini ön plana ç?karmaya devam edeceklerini söyledi.
ABD Ba?kan? Donald Trump’?n Gazze’de ate?kesin sa?lanmak üzere oldu?una dair aç?klamalar? hat?rlat?larak, Gazze konusunda gidi?at? de?i?tirecek bir beklenti olup olmad???n?n sorulmas? üzerine Fidan, bu yönde ço?u kamuoyunun gözü önünde olmayan, Türkiye'nin bir k?sm?na öncülük etti?i yo?un bir diplomasi trafi?i oldu?unu söyledi.
Fidan, Trump ile Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an da dahil olmak üzere 8 ülke liderinin yapt??? toplant?n?n önemine i?aret ederek, "Önümüzdeki hafta ?srail Ba?bakan? da Washington'a bir ziyarette bulunacak. Bütün bunlarda Amerika'n?n asl?nda kendi merkezi rolünü oynamas? ve ?srail üzerindeki etkisini kullanmas? bizim için önemli. ABD'yi bu noktaya getirmek için takip edilmesi gereken diplomatik usulün, stratejinin, ili?ki ad?mlar?n?n dikkatli hesaplanmas? ve bunlar?n teker teker hayata geçirilmesi gerekiyordu." de?erlendirmesini yapt?.
?u anda önceliklerinin "Gazze'de ate?kesin sa?lanmas?, sivil katliam?n?n durmas?, bir an önce insani yard?mlar?n girmesi" oldu?unu vurgulayan Fidan, "Bunu önceleyen bir ate?kes anla?mas?n? ve paralelinde di?er hususlar? da gündeme getiren bir ka??t üzerinde çal???l?yor. Bu biraz dedi?im gibi sessiz götürülen bir çal??ma oldu. ?lgili ülkeler olarak katk?lar?m?z? verdik. Müzakereler devam ediyor." ifadelerini kulland?.
Fidan, bu konuda iyimser olmak istediklerini belirterek, "Ama bizde geri ad?m atmak yok, b?kmak usanmak yok bu yolda elimizden gelen her ?eyi, tüm yarat?c?l???m?z?, gücümüzü kullanarak yapmaya devam edece?iz." dedi.
"Rekor say?da ülke Filistin'i tan?d?"
Filistin Devleti'nin daha fazla ülke taraf?ndan tan?nmas?n?n Gazze'de soyk?r?m?n durdurulmas?na nas?l katk? sa?layaca??n?n sorulmas? üzerine Fidan, "daha önceki Gazze sava?lar?ndan ç?kard?klar?n dersin, sadece ate?kese de?il, sava?lar? ve katliamlar? mümkün k?lan ortam?n kald?r?lmas?na yo?unla?mak oldu?unu" söyledi.
Fidan, bunun iki devletli, hem ?srail'in hem Filistinlilerin güven, bar?? ve huzur içinde ya?ad??? bir ortam?n hayata geçilmesi oldu?unu dile getirdi.
Ate?kes için müzakereler devam ederken, bir grup ülkeyle iki devletli çözüm ve Filistin'in tan?nmas? gündemini sürekli ilerlettiklerini kaydeden Fidan, "Geldi?imiz noktada gerçekten rekor say?da ülke Filistin'i tan?d?lar. Tabii ülke say?s?yla beraber ülkelerin özgül a??rl?klar?n?n da önemi var. Art?k Avrupa ülkeleri, Anglosakson ülkeler, klasik olarak, geleneksel olarak Amerika'n?n güçlü müttefikleri, Fransa, ?ngiltere, Avustralya, Kanada, onlar da Filistin'i tan?d?lar." ifadelerini kulland?.
Fidan, bunlar?n hem yap?lan çal??malar?n etkisini gösterdi?ini hem de Filistin'de ya?anan katliam? gördükten sonra uluslararas? kamuoyunun vicdan?n?n kendi hükümetlerinin üzerinde olu?turdu?u politik bask?n?n neticeleri oldu?unu söyledi.
Bakan Fidan, "Filistin Devleti'nin tan?nmas?, iki devletli çözüme gidilmesi için 60 bin masumun ?ehit edilmesine, katledilmesine, 2 milyon insan?n aç b?rak?lmas?na hiç gerek yoktu." ifadelerini kulland?.
"Amac?m?z bu tarihsel zulmün durmas?"
Filistin Devleti'nin art?k daha çok tan?nd???n? kaydeden Fidan, ikinci a?aman?n "ya?ayan ve hayata geçen bir devlet a?amas?" oldu?unu, bunun için ?u anda devam eden "s?cak sava?"?n durmas? gerekti?ini dile getirdi.
Fidan, daha sonra durumun, Filistinlilerin kendi kendini yönetebildikleri, mali ve idari ba??ms?zl?klar?n?n oldu?u bir atmosfere do?ru evrilmesi gerekti?ini belirterek, "Buna yönelik haz?rlanan ka??tta çal??malar da var. 2-3 tane paralel çal??ma giriyor. Özellikle Filistin yönetiminin reform edilmesi meselesi var. Burada Bat?'dan baz? ülkeler de yer al?yor. Di?er taraftan Gazze'nin muhtemel bir ate?kes anla?mas?ndan sonra kendi kendisini yönetmesiyle alakal? konular var. ?ki devletli çözüme giderken Filistin Devleti'ne yönelik at?lacak ad?mlar. Bunlar tabii iyi senaryoda in?allah hayata geçirmek istedi?imiz konular." diye konu?tu.
Türkiye'nin, Cumhurba?kan? Erdo?an'?n liderli?inde bu meseleye yap?c? bütün katk?s?n? inan?lmaz ?ekilde verdi?ini kaydeden Fidan, bunu yaparken de gerçekten sahici oldu?unu, siyasal bir kredinin hiçbir zaman için pe?inde olmad?klar?n? vurgulad?.
Fidan, "Amac?m?z bu tarihsel zulmün durmas? ve vatanda?lar?m?z?n vicdan?n?n daha fazla ac? çekmemesi. Çünkü onlar ad?na hareket etme, tedbir alma sorumlulu?u olan bizleriz." dedi.
Eski ?ngiltere Ba?bakan? Tony Blair taraf?ndan kurulan Tony Blair Enstitüsünün (TBI) Gazze'nin çat??ma sonras? yeniden in?a plan?na ili?kin Türkiye'nin tutumuna dair soruya yan?t veren Fidan, henüz önlerine gelen "Blair Plan?" diye net ve somut bir ?ey olmad???n? belirtti.
"Amerikal?lar ate?kes için ?srail üzerindeki etkisini kullanacak"
Fidan, ilgili ülkeler ve aktörler olarak böyle bir planla muhatap olmad?klar?n? dile getirerek, ?unlar? kaydetti:
"Sadece bizim muhatap oldu?umuz, bizim de katk? verdi?imiz di?er ülkeler olarak, Amerika'n?n da kabul edebilece?i bir ate?kes ve Gazze'deki yaralar?n sar?lmas?yla ilgili bir çerçeve plan?. Buna yönelik müzakere süreçleri devam ediyor. Burada katk?lar var. Burada Filistin taraf?n?n ve di?er ?srail taraf?n?n da bir noktada bunu kabul etmesi gerekiyor. Biz Filistinliler üzerindeki etkimizi kullanaca??z. Amerikal?lar da ?srail üzerindeki etkisini kullanarak bu mekanizmayla bunu hayata geçirece?iz."
Fidan, Tony Blair plan? konusunun bas?na yans?d???na i?aret ederek, "Tony Blair'e özellikle bir noktada uluslararas? yard?mlar?n belki organizasyonunda bir rol verilebilir, o ayr? bir ?ey ama bizim Temas Grubu ülkeleri olarak hassasiyetle üstünde durdu?umuz konu muhtemel bir ate?kes anla?mas? sonras?ndaki Gazze'de, Gazze'yi yine Filistinlilerin kendilerinin yönetmesi." ifadelerini kulland?.
"Suriye hem bölge hem de Türkiye güvenli?i için önemli"
Fidan, ABD'nin ?srail ile Suriye aras?nda bir anla?ma için arabuluculuk yapt???na ve buna yönelik isti?arelere ili?kin, Suriye meselesinin bütün yönleriyle yap?lan görü?melerde yer ald???n? belirterek, "Biliyorsunuz, hem bölge güvenli?i için önemli hem Türkiye'nin güvenli?i için önemli. Daha da önemlisi Suriyelilerin kendisi için önemli." dedi.
Milyonlarca Suriyelinin hala Suriye'nin d???nda "mülteci" s?fat?yla ya?ad???n? ve bunun da son bulmas? için Suriye'nin kal?c? istikrara kavu?mas? ve buna ili?kin güçlü sinyalleri vermesi gerekti?ini aktaran Fidan, bölgede Suriye özelinde ?srail'in sald?r?lar?yla ba?layan yeni bir tehdit alg?s? oldu?una i?aret etti.
Fidan, halihaz?rda Suriye'nin kendine ili?kin, has problemleri ve toplumsal bütünlü?üne ili?kin tehditler oldu?unu kaydederek, Suriye'de devrik rejim lideri Be??ar Esed döneminden kalma altyap? ve ekonomik s?k?nt?lar?n ve iç sava?tan kalan y?k?m?n oldu?unu söyledi.
Bütün bunlar?n uluslararas? sistemin de aktörlerin de deste?iyle giderilmesi için gerçekten mucizevi bir diplomatik ba?ar? sa?land???na dikkati çeken Fidan, ?unlar? ifade etti:
"Hem Türkiye hem bölgesel ülkeler hem Avrupa Birli?i hem Amerika çok büyük bir süratle Suriye'deki yeni yönetime destek verme ve Suriye'nin yaralar?n? sarma konusunda bir fikir birli?i içerisine girdiler ve eylem birli?i de ba?lam??t?. Tabii, bu noktada ?srail'in sald?r?lar? denklemi de?i?tirmeye ba?lad?. Bu nas?l giderilebilir? Buna ili?kin aray??lar devam ediyor. Suriyeli karde?lerimizin bu noktada yürüttü?ü görü?meler var, bizim verdi?imiz destekler var. Bizim yapt???m?z görü?meler var, Amerikal?larla bu konuyu çok büyük bir s?kl?kla gündeme getiriyoruz. Bölgesel ülkelerle yapt???m?z görü?meler var. Bu önemli bir konu. Bunu mümkün olan en uygun diplomatik yöntemle çözmeye gayret ediyoruz."
Fidan, SDG ad?n? kullanan terör örgütü PKK/YPG'ye ili?kin, örgütün olu?turdu?u muhtemel ve mevcut tehditle ilgili çerçeve konular?n sürekli gündemde oldu?unu kaydederek, iki ve üç tarafl? olarak sürekli takip edildi?ini söyledi.
?am'daki yönetim ile SDG aras?ndaki müzakere süreçlerinin yak?ndan takip edildi?ini aktaran Fidan, ABD'nin konuya ili?kin evrilen görü?leri ve rolüyle ilgili de?erlendirmeleri ve yönlendirmeleri oldu?unu dile getirdi.
"Türkiye Suriye'de gerekenleri yapmaya haz?r"
D??i?leri Bakan? Hakan Fidan, Türkiye'nin bu konuda çok yak?n bir takibi, ilgili kurumlar?n de?erlendirmeleri ve al?nan kararlar?n?n söz konusu oldu?unu vurgulayarak, ?unlar? aktard?:
"Günün sonunda hedefimiz ?u: Türkiye'nin milli güvenli?inin tehdit alt?nda olmad???, Suriye'deki Kürt karde?lerimiz dahil hiçbir az?nl?k veya ço?unluk grubunun kendisini tehdit alt?nda görmedi?i, özgür gördü?ü, kimli?ini ya?ayabildi?i, e?it hissetti?i, güvende hissetti?i bir ortam?n olmas?. Bunun için gerekli olan siyasal çerçeve, ekonomik katk?, kurumsal kapasite, askeri ve güvenlik tedbir ne ise Türkiye hepsini vermeye ve gerekenleri yapmaya haz?r. Bunu tek tarafl? olarak de?il, bölgedeki ortaklar?yla, bulabildikleri payda?lar?yla beraber yapmaya haz?r."
Bu yönde ve bu hedefler do?rultusunda çal??t?klar?n? aktaran Fidan, bu konuda çok ?effaf ve net olduklar?n?n ve hiçbir gizli gündemleri bulunmad???n?n alt?n? çizdi.
Fidan, Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an'?n da her f?rsatta dünya liderleriyle yapt??? görü?mede bunun alt?n? çizdi?ini aktararak, ilgili kurumlar ve D??i?leri Bakanl??? olarak kurumlarla bunu koordine ettiklerini anlatt?.
Cumhurba?kan? Erdo?an'?n bu vizyonunu alanda hayata geçirmenin koordinasyonunu yapt?klar?n? ve yapmaya devam edeceklerini dile getiren Fidan, "Türkiye, büyük ve güçlü bir ülke. Kurumsal kapasitesi yüksek, hangi arac?, ne zaman kullanaca??n? iyi biliyor. Ama her zaman için hikmetle iyi sözle ve bar??ç?l amaçlarla ve yöntemlerle ba?lang?ç yapmak istiyoruz ve bununla gitmek istiyoruz. Muhataplar?m?z?n bunu anlamad???, buna pozitif cevap vermedi?i bir ortamda, ba?ka yöntemleri de her zaman için devlet olarak kullanmak bölgemize, halk?m?za, milletimize, devletimize olan bir yükümlülük." ifadelerini kulland?.
"Say?n Trump'?n biz bir irade koydu?unu gördük"
Fidan, Cumhurba?kan? Erdo?an ile ABD Ba?kan? Trump aras?ndaki görü?menin sonuçlar?na ili?kin, "Birincisi her iki tarafta da Say?n Trump'ta da Say?n Erdo?an'da da iki ülke aras?ndaki sorunlar? tamam?yla çözmeye yönelik niyet var ve irade var." ifadesini kulland?.
Farkl? kategorilerde, geçmi?ten gelen, konjonktüre dayal?, siyasetin do?as?ndan gelen veya fikir ayr?l??? bulunan bölgesel ve küresel sorunlar oldu?una i?aret eden Fidan, "Ba?ka üçüncü aktörlerin olmad??? konularda, ikili ili?kilere dayal? konularda sorunlar?n çözülmesi yönünde Say?n Trump'?n biz bir irade koydu?unu gördük. Say?n Cumhurba?kan?'m?z?n da bu yönde gerçekten büyük bir ikna kabiliyeti var. Biliyorsunuz, küresel ölçekte say?l? liderlerden olman?n avantaj?n? biz aç?kças? ülkemiz lehine burada kullan?yoruz." diye konu?tu.
"?ki NATO ülkesi aras?nda yasal k?s?tlama olmas? büyük problem"
Bakan Fidan, ABD'nin Has?mlar?yla Yapt?r?mlar Yoluyla Mücadele Yasas?'na (CAATSA) ili?kin, "2019'daki olaylardan sonra ortaya ç?kan CAATSA. CAATSA konusu bizim için asl?nda ?öyle büyük bir s?k?nt?, iki NATO müttefiki ülke aras?nda birbirlerinden bir ?ey almay? engelleyen bir yasal k?s?tlaman?n olmas? sistemik olarak büyük bir problem." dedi.
ABD Kongresi'nde, F-35 ve KAAN Milli Muharip Uça??'n?n motorlar? gibi teknik konular?n bekledi?ini dile getiren Fidan, ?öyle devam etti:
"Asl?nda sistemik olarak bizim Amerika ile ili?kimizde s?n?rlamalar?n olmas?, bizi ister istemez daha farkl? aray??lar içine itecek uluslararas? sistemde. Kendi yeteneklerimizi zaten geli?tiriyoruz, onda bir problem yok ama hiçbir ülke kendi geli?tirdi?i yetene?iyle kendi kendine yeterli olmuyor. Muhakkak hem bir ittifak kültürü hem bir savunma sanayi ekosistemi içinde olman?z gerekiyor. Bir teknoloji transferi, daha geli?mi? bir silah, daha geli?mi? bir ?eyi alma ihtiyac?n?z oluyor veya bizden al?n?yor, biz sat?yoruz."
Bakan Fidan, kat?ld??? bir toplant?da Baykar'?n üretti?i teknolojilerin ABD için de bir üretim alan? olabilece?i, ABD'nin de Türkiye'deki bu geli?mi? teknolojiden istifade edebilece?i konusunda ABD'lilerin talepleri oldu?unu belirterek, CAATSA konusunun tek tarafl? olmad???n?, art?k Türkiye'nin de geli?tirdi?i yeteneklerden sonra iki tarafl?ya evrildi?ini söyledi.
"CAATSA, müttefiklik ve stratejik ortakl?k ruhuna yak??m?yor"
Türkiye'nin hassas oldu?u konunun, iki ülke aras?nda bir s?n?rlaman?n ve k?s?tlaman?n olmamas? oldu?unu vurgulayan Fidan, "Bu müttefiklik ruhuna, stratejik ortakl?k ruhuna yak??m?yor. Onun için CAATSA'n?n aradan ç?kmas? meselesi var. Bu konuda iki tarafta da irade var. ?imdi konunun ilgili muhataplar?, ba?ta savunma bakanl?klar?m?z olmak üzere, konuyu daha da ileri ta??ma konusunda gayret içinde olacaklar." dedi.
Fidan, iki ülke aras?nda enerji alan?nda i?birli?inin fevkalade önemli oldu?una dikkati çekerek, nükleer enerji ve do?al gaz konular? dahil neler yap?labilece?ine ili?kin bir fikir birli?i ve at?lacak somut ad?mlar bulundu?unu dile getirdi.
Uzun y?llard?r gündemde Halkbank meselesinin oldu?unu söyleyen Fidan, bu konunun yarg?ya ta??nd???n? ancak idarelerin perspektifinin ve do?ru bilgilendirmelerin önemli oldu?unu ifade etti.
"Trump-Erdo?an görü?mesi, somut sonuçlar? fevkalade iyi bir görü?meydi"
Fidan, Trump-Erdo?an görü?mesine ili?kin, "Genel olarak ifade etti?im gibi, somut sonuçlar? fevkalade iyi bir görü?meydi, ziyaret idi. Zaten liderlerin belli aralarla bir araya gelmeleri gerekiyor." ifadesini kulland?.
?ki ülke aras?nda süren ticarete, teknolojiye, e?itime, savunmaya, d?? politikaya, bölgesel konulara dayal? politikalar oldu?unu belirten Fidan, bürokratlar?n, i? insanlar?n?n ve bakanlar?n bu süreçleri yürüttü?ünü ancak bunun en tepedeki seçilmi? liderlerin iradeleriyle mümkün k?l?nd???n? söyledi.
Fidan, liderlerin belli aral?klarla bir araya gelerek birbirlerine güvenme ve iradelerini devam ettirme konusunda mutab?k kalmalar?n?n önemli oldu?unu vurgulayarak, bunun uluslararas? ili?kilerin do?as?nda bulundu?unu ve bütün büyük ülkeler için bir mekanizma oldu?unu dile getirdi.
Özellikle irade kaynaklar?n?n bir araya gelip birbirlerine güvendikleri, i?birli?ini sürdürmeleri gerekti?i ve bundan memnun olduklar? sinyalini vermesinin önemli oldu?unu belirten Fidan, "Ben özellikle bunun sa?lanmas? aç?s?ndan bu ziyareti önemli buluyorum ve belli aral?klarla bunun olmas? gerekiyor büyük müttefikler aras?nda." dedi.
Fidan, Trump-Erdo?an görü?mesinin iki ülke aras?ndaki ili?kilere etkisine ili?kin, bu görü?menin Trump göreve geldi?inden bu yana iki lider aras?ndaki ilk devlet ziyareti oldu?unu ifade etti.
Daha önce iki liderin çe?itli vesilelerle bir araya geldi?ini söyleyen Fidan, en son New York'taki toplant?ya yan yana kat?ld?klar?n? hat?rlatt?.
Fidan, iki lider aras?nda sürekli bir ileti?im oldu?unu ve telefonda da çok s?k konu?tuklar?n? dile getirerek ?unlar? kaydetti:
"Düzenli bir ileti?im ve koordinasyon var. Ben ili?kilerin dedi?im gibi iki tarafta da irade mevcut, art?k geri kalan? i? dünyas?na kalm??, enerji dünyas?na kalm??, savunma sanayisine kalm??. ?lgili aktörlere kalm??, bizlere kalm?? bir konu. Biz ne kadar ta??rsak, ne kadar yeni i?birli?i alan?, i? dünyas? ne kadar yeni ticaret üretirse, i? geli?tirirse o kadar gidecek. ?u anda en az?ndan Amerikan yönetiminde Türkiye ile ili?kilerde ba?kan?n kendi güç alan?nda olan konularla bir s?k?nt? alan? yok. Ama Kongre'ye dayal? yasal olarak birtak?m daha önceden ba?lat?lm?? s?n?rlamalar?n yine ayn? ?ekilde siyaset üzerinden yürütülmesi ve götürülmesi gerekiyor. Bu konuda da tabii ki Amerikan yönetim liderli?inin yads?namaz bir rolü olaca??n? dü?ünüyorum."