Son günlerde doland?r?c?lar, sanal telefon numaralar? veya sahte e-posta adresleri üzerinden hedef seçtikleri insanlara arkada?l?k teklifi gönderip para istiyor. Doland?r?c?lar, a?abey veya k?z karde?lerine arkada? veya e? arad?klar?n? belirterek mesaj at?yor. Sahte mesajlar?n ard?ndan bir süre sohbet eden doland?r?c?lar, ki?inin güvenini kazan?p konu?may? özel konulara getirerek ma?durun foto?raflar?n? ele geçiriyor. Bu görselleri yapay zekay? da kullanarak de?i?tirdikten sonra ki?ilerden ?antajla para istiyor.
Ma?durlar ailesine ve yak?n çevresine mahcup olmamak için ?ikayetçi olam?yor ve doland?r?c?lar?n a??ndan kurtulam?yor. Uzmanlar, arkada?l?k ve çöpçatan internet sitelerinde, mobil uygulamalarda ve sosyal medya gruplar?nda yer alan bu mesajlardan uzak durulmas? yönünde uyar?da bulunarak, bu tür durumlarla kar??la?an ki?ilerin mesaj atan numaray? engellemesini ve adli makamlara ba?vurmas?n? önerdi.
Son dönemlerde mesaj yoluyla ba?layan doland?r?c?l?k olaylar?n?n artmaya ba?lad???n? belirten Marmara Üniversitesi ?leti?im Fakültesi Görsel ?leti?im Tasar?m? Anabilim Dal? Ba?kan? Doç. Dr. Ali Murat K?r?k, ?öyle konu?tu:
''Evlilik vaadiyle erkeklerin kand?r?ld???, doland?r?ld??? ve ma?dur edildi?ine ?ahit oluyoruz. Ama ayn? durumun kad?nlar için de geçerli oldu?unu ifade etmek mümkün. Arkada?l?k gruplar?, çöpçatan siteleri arac?l???yla doland?r?c?l?k i?leminin gerçekle?tirildi?i ve siber doland?r?c?lar?n özellikle ma?durlar? tuza??na dü?ürdü?ünü görüyoruz. Burada bir ki?inin karde?iyle sizi evlendirmek istedi?i, bunun için de karde?inin çekindi?i, fakat bu noktada evlenme konusunda ad?m atmak istedi?i, ancak bu ad?m? atmak isterken de gizlilik konusunda baz? problemler ya?ad???, bundan dolay? da a?abeyini yani bu ki?iyi görevli k?ld???n? ifade ediyor.
"MA?DUR C?DD? B?R KORKU VE PAN??E KAPILMI? OLUYOR"
Evlenme amac?yla ya da arkada? bulma amac?yla bu gruplara kat?lan ki?ilerin, bu mesajlardan ?üphe duymad???n? belirten Murat K?r?k,?öyle konu?tu:
''Mesaj atan ki?i aradan çekiliyor ve sizinle karde?ini bir araya getirece?ini ama öncelikle sanal ortamdan bir yaz??ma meydana getirece?ini ifade ediyor. Bundan sonraki süreçte duygusal yaz??malar meydana gelmeye ba?l?yor. Ki?iyle birlikte özel bilgiler veya özel görüntülerin payla??lmas? söz konusu olabiliyor. Çünkü doland?r?c?lar ki?inin bu noktadaki ilgisini ö?rendikten sonra tuza??na dü?ürebilmek için sahte whatsapp mesajlar? ortaya koymaya ba?l?yorlar. Bu mesajlarda güya cinsel tacizde bulunuldu?u ya da müstehcen görüntüleri kar?? tarafa gönderdi?i, e?er belli bir fidye vermezse bundan sonraki süreçte bu görüntüleri arkada??yla, çevresiyle, e?iyle, dostuyla, sosyal medyadaki gruplarda payla?aca??n? ifade ediyor. Burada ma?dur ciddi bir korku ve pani?e kap?lm?? oluyor.
"MESAJA CEVAP VEREN TUZA?A DÜ?MÜ? OLUYOR"
Baz? internet siteleri arac?l???yla sahte yaz??malar?n olu?turulabildi?ine dikkat çeken Doç. Dr. K?r?k,?öyle konu?tu:
''Burada kullan?c?n?n ismini de?i?tirebiliyorsunuz, mesaj? de?i?tirebiliyorsunuz, hatta telefon modeline varana dek; bir doland?r?c?l?k söz konusu olmu? oluyor. O sahte görseller ma?dura gönderilmi? oluyor ve ma?dur korkusundan dolay? istenen fidyeyi ister istemez vermek durumunda kal?yor. Vermek burada bizi daha kötü bir sonla kar?? kar??ya b?rak?yor. Çünkü siber doland?r?c?, kar?? taraf?n bu konuda aç???n? görünce yumu?ak karn?ndan yakalamaya çal???yor ve çok daha fazla tehdit ve ?antajlar? devam ettiriyor. Burada bir oltalama tuza?? söz konusu. Bunu bir bal?k av?na benzetebiliriz. Bal???n yemini oltan?n ucuna tak?yorsunuz, oltay? sall?yorsunuz. Kimi dü?ürebilirse ve burada da dü?ürme oran? yüksek olursa, bu sefer doland?r?c?lar daha fazla bu i?in üstüne gitmeye çal???yorlar. Dolay?s?yla illaki bir gruba girmenize gerek yok. Çünkü bir sanal numara üzerinden, özellikle belli telefonlarda kullan?lan mesajlar üzerinden bunlar gönderilmi? oluyor ve ki?i bu mesaja cevap verirse tuza?a dü?mü? oluyor" dedi.
"DOLANDIRICILAR YAPAY ZEKAYI KULLANIYOR"
Doland?r?c?lar?n yapay zeka kullanarak sahte foto?raf ve sesler olu?turabildiklerinin alt?n? çizen K?r?k, ?u ifadeleri kulland?:
''Günümüzde yapay zeka ve teknoloji o kadar üst düzeye ç?kt? ki, art?k sahte görselleri ya da internet ortam?ndan görselleri ara?t?rma devri tarihe kar??m?? oldu. Çünkü art?k kullan?c?lar ve doland?r?c?lar yapay zeka kullanarak hayallerindeki kad?n ve erkek profillerini çok kolay bir ?ekilde olu?turabiliyorlar. Geçmi?te görseller arac?l???yla bir tarama yapt???m?zda o görselin nerede kullan?ld???n? bulabiliyorduk, tespit edebiliyorduk. Dolay?s?yla profilin sahte olup olmad???n? tespit edebilme ?ans?m?z vard?. Ama art?k yapay zeka kullan?c?lara orijinal, özgün içerikler üretebildi?inden dolay?, komut bazl? içerikler üretebildi?inden dolay? kar?? taraf bunu anlayam?yor.
"AMAÇ TEHD?T ?ANTAJ VE KORKUYLA PARA SIZDIRMAK"
Bu tür mesajlarla kar??la?an vatanda?lar?n ne yapmas? gerekti?ini de anlatan Doç. Dr. Ali Murat K?r?k,?u ifadeleri kulland?:
''Zaten istenen amaç; tehdit, ?antaj ve korkuyla para s?zd?rmakt?r. Böyle bir durumla kar?? kar??ya kald???n?zda bu hesab? engellemek ve hiçbir ?ekilde yaz??ma yapmamak son derece önemlidir. Zira para verseniz de bundan kurtulu?unuz yoktur. Çünkü tam tersi para verdi?inizi gören doland?r?c?, çok daha fazla bu durumu ka??makta ve sizden çok daha fazlas?n? istemektedir. O korku ve pani?i sezdi?i an asl?nda onun yemi olmu? olursunuz. Ba??n?za gelen bu olay? emniyet güçlerimizle, bili?im savc?l???yla payla?man?z, en az?ndan bundan sonra ya?anacak olaylar?n önüne geçmesi ve sizin ad?n?z kullan?larak, farkl? bir doland?r?c?l?k vakas?yla ba?ka birinin kar?? kar??ya kalmamas? aç?s?ndan oldukça elzemdir.''