Seferihisar aç?klar?nda 30 Ekim Cuma günü, saat 14.51'de meydana gelen 6.6 büyüklü?ündeki depremde ?zmir'de çok say?da ev y?k?ld?, 115 vatanda? ya?am?n? yitirdi. Deprem sonras?nda 47'si büyüklü?ü 4'ün üzerinde 3 bini a?k?n artç? sars?nt? ya?and?.
DEÜ DAUM Müdürü ve Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, ?zmir'in deprem master plan? olmad???n? söyleyerek, "Deprem master plan? bir ilin ya da ülke düzeyinde o bölgenin depreme haz?r olmas? demek. Deprem olmadan önce depreme haz?r olmas? demek. Haz?rl?klar e?er yap?lm??sa deprem geldi?inde kimsenin ölmemesi demek. Mal kayb?n?n en az düzeyde olmas? demek asl?nda" dedi.
'MASTER PLAN YIKIM VE CAN KAYBINI ÖNLEYEB?L?RD?'
Türkiye ölçe?inde ilk deprem master plan?n?n 20 y?l önce ?zmir'de yap?ld???n? belirten Sözbilir ?unlar? kaydetti:
"Radius ad? verilen bir projeydi. O projede ?zmir fay? 6.5 deprem üretti?inde nereler y?k?l?r, hangi bina çöker, hangi yollar devre d??? b?rak?l?r, bunlar? sorgulayan bir projeydi. O projeye göre normal ?artlarda 20 y?l içinde yap?lmas? gereken bina de?i?imleri y?k?p yeniden yapma gibi olaylar?n tamamlanmas? gerekiyor. O proje uygulanm?? olsayd?, ?u an ki y?k?mlarda can kayb? ve mal kayb? daha az olurdu. Biz deprem Ara?t?rma Müdürlü?ü olarak, yakla??k 10 y?ld?r master plan?n yenilenmesi gerekti?ini söylüyoruz. Burada olmas? gereken ?u anki master plan? kapsam?nda sadece plan? ortaya ç?karmak de?il, uygulanmas?n? sa?lamak. Bizim en büyük eksi?imiz bu. Yoksa elimizde çok fazla bilimsel veri var, o bilimsel veriyi uygulamak çok gecikiyoruz. Deprem bizden daha h?zl? ilerliyor. Plan uygulansayd? ve uygulansayd?, örne?in Bayrakl?'daki bina hepsi y?k?lm?? olacakt?. Belki yerine bina yap?lmayacakt? park, bahçe olacakt?. Dolas?yla bu deprem s?ras?nda zemin gene sars?lacakt?, yine o ?iddeti ya?ayacakt? fakat y?k?lmayacakt?. Bu ?ekilde zarar görmeyecekti insanlar."
'YEREL YÖNET?MLER?N BUNLARI YER?NE GET?RMES? GEREK?YORDU'
Yerel yönetimlerin sorumlulu?unu yerine getirmedi?ini belirten Sözbilir, "Yerel yönetimlerin bunlar? yerine getirmesi gerekiyordu. ?ehrin nas?l büyümesi gerekti?ini jeoloji ve jeofizik bilimleri karar verir. Biz Türkiye ölçe?indeki her depremden sonra deprem kapsam?nda deprem raporlar? haz?rlar?z ve deprem raporlar?n?n son bölümünde her zaman bu maddeleri tekrarlar?z. ?u an ?zmir için deprem master plan?n?n revize edilip uygulanmas? gerekiyor. Özellikle yap? stokuyla ilgili 2011 y?l?nda büyük?ehir belediyesi ve in?aat mühendisi odas?yla birlikte bir çal??ma yapt?lar. Yap? stoku anlam?nda Seferihisar ve Balçova'daki yap? stoku tamamen ortaya ç?kar?ld? ve deprem odakl? olacak ?ekilde deprem riski olan binalar?n hangisi ne durumda ya?? ne durumda hangi özellikleri ta??yor bunlarla ilgili bilgileri elde edildi. Fakat 28 ilçe daha var. 28 ilçenin de yap?lmas? gerekiyor, dolay?s?yla o anlamda da çok geriden geliyoruz. ?zmir il ölçe?inde yap? stokun gerçek anlamdaki say?sal parametrelere dayal? durumu henüz belli de?il" dedi.
‘?LK OLARAK ONLAR YAPILMALI’
Tehlikeye dikkat çeken Sözbilir, "?zmir'de 6 ile 7,2 büyüklü?ündeki deprem beklenebiliyor gelecekte. Burada farkl? yerden geçen 17 fay var. Bu faylara göre deprem master plan? yapmak gerekiyor. Bergama fay? deprem üretti?inde, Tire ya da Kiraz fay? deprem üretti?inde farkl? yerler zarar görecektir. Bizim ?u anda ruhsats?z binalar? y?k?p ruhsatl? bina yap?yoruz. O yanl?? bir mant?k. Do?al afet riski kapsam?nda kentsel dönü?üm yap?lmas? gerekiyor. Riskli binay? ya güçlendirece?iz ya da oradan al?p yenisini yapaca??z. ?lk yap?lmas? gereken bu. 17 fay?n geçmi?ini bilmiyoruz. Geçmi?te bu faylar ne yapm?? geçmi?ini bilmedi?imiz faylar?n geçmi?ini bilirsek, gelece?iyle ilgili bir söz söyleme hakk?na sahip oluruz. Deprem tehlikesi ne kadar yakla??yor bu faylar?n bunun içinde hendek tabanl? çal??malar?n yap?lmas? gerekiyor. Tabi bu bütün Türkiye için gerekiyor" diye konu?tu.