Marmara Denizi'ni tehdit eden müsilaj (salya) sorunu gündemin en önemli maddelerinden biri haline geldi.
Y?llard?r Marmara Denizi'ni ara?t?ran deniz bilimci Prof. Dr. Cemal Saydam, çevre felaketi ile ilgili çarp?c? aç?klamalar yapt?.
Prof. Saydam, Marmara Denizi'nin çok kötü durumda oldu?unun alt?n? çizerek “Yüzeyde yap?lan temizlik çal??mas? i?ne ile kuyu kazmak gibi. Dipten olu?uyor, gördü?ünüz k?s?m buzda??n?n görünen k?sm?. Marmara Denizi'ni k?y?s? olan her kentin ar?tma tesislerini verimli ?ekilde çal??t?rmas? gerek. ?SK? hariç kimse çal??t?rm?yor. ?SK? de göz önünde oldu?u için çal??t?r?yor” dedi.
Saydam, Marmara Denizi'nin ölmedi?ini ama can çeki?ti?i vurgulayarak “Bunlar daha iyi günlerimiz. Daha kötü olacak, koku sorunu ba? gösterecek” uyar?s?nda bulundu.
“6-7 SENEYE ?Y?LE?ME”
Saydam, Marmara Denizi'nde tüm ar?tma tesislerinin çal??t?rmak zorunda oldu?unu, ancak bu durumda en az 6-7 seneye bir iyile?me beklenebilece?ini vurgulad?.
Müsilaj?n geçti?imiz senelerde de oldu?unu, bu sene Karadeniz'de bal?kç?lar?n bal?k tutmas?n? engelleyecek noktaya geldi?ini anlatan Saydam, “Ama bu y?l Marmara Denizi'ne a??r? girdilerden dolay? ola?anüstü ço?ald?. Bunun olaca??n? öngörüyorduk. ‘Marmara'n?n üzerine bu kadar gitmeyin' dedik, kimse dinlemedi, bizim bilgimiz Marmara'n?n bu duruma gelmemesi içindi. Bundan sonras?n? oturup dü?ünecekler” diye konu?tu.
“?BRET ?Ç?N CEZALANDIRILMALILAR”
Bu art??? iklim de?i?ikli?ine ba?laman?n sorunu çözmeyece?ini dile getiren Saydam, “Birbirimizi suçlaman?n zaman? de?il. Bütün Marmara havzas?n? tüm Trakya'y? içine alan bir çerçevede bakarsan?z çözüm bulabilirsiniz. Tüm bunlar varken bile hala fabrikas?ndan k?rm?z? boyay? Marmara'ya verenler var. Böyle insanlar?n ibret için ac?mas?zca cezaland?r?lmas? laz?m. Bilim insanlar?na soruyorlar ‘ne yapaca??z?' diye. Ama adam gidip at???n? hala denize b?rak?yor. Böyle devam ederse k?sa süre sonra Marmara elimizden gidecek ve fakir bir ülkenin çocuklar? olaca??z” dedi.
“KANAL ?STANBUL MARMARA DEN?Z?'N? ÖLDÜRÜR”
Kanal ?stanbul projesine yarataca?? ekolojik felaket nedeniyle kar?? ç?kan Saydam “Kanal ?stanbul Marmara Denizi'nin öldürür. Marmara Denizi mevcut yükü ?u an kald?ram?yor. Kanal ?stanbul, ek bir yük ve kald?rmas? mümkün de?il. Kanal ?stanbul, a?z?na kadar dolu Marmara Denizi'ne bir bardak daha su daha koymakt?r. Marmara'n?n sistemi kanal yap?lmadan patlak verdi. Marmara bu haldeyken Kanal ?stanbul'u dü?ünenler varsa buyursun yaps?nlar o zaman, çok farkl? noktalarday?z demektir bu. Do?a ile böyle oynayamay?z. Bilime ra?men hiçbir ?ey yapamay?z” dedi.
“BALI?I UNUTUN”
Saydam, Marmara'dan ç?kan bal?k yenir mi sorusuna da ?u ürkütücü yan?t? verdi:
* Bal??? art?k unutun. Yakalanabilirse yersiniz. Dalg?çlar, denizin dibinde a?z? aç?k bal?klar görüyor. Eylül'de sezon ba?lad???nda, bal?kç?lar denize aç?ld???nda yakalayana ödül vermek laz?m.
* Bal?klar ?u an göç edemiyor. Marmara'dan geçemiyor bal?klar, Karadeniz ve Ege aras?ndaki ba?lant? kesildi. Bal?klar göç etmeye al??m??, sistem onun üzerine kurulu. ?imdi sistem bozuldu. Ne olaca??n? kestiremiyoruz ama bir ?eyler olaca??n? görüyoruz.
* Bal?k popülasyonu hiç görülmemi? bir ?ey ya??yor. 12 bin sene önce Marmara'dan geçi? yokmu?, Karadeniz ile Ege ayr? ayr? denizmi?. ?imdi 12 bin y?l öncesine döndük. Denizler ba?l? ama geçi?i t?kad?k. Ne olacak? Ya?ay?p görece?iz.
"DALGIÇLAR SALYA ?LE ÇIKIYOR”
Marmara'da yüzülüp yüzülemeyece?ini ili?kin ise ?u de?erlendirmeyi yapt?:
* Marmara Denizi'nde yüzecek ilk ki?inin deneyimlerini merakla bekliyorum. Marmara denizine girip yüzüp ç?kt?ktan sonraki halini takip etmek gerek.
* Yüzüp yüzemeyece?ini görece?iz. Ben kesinlikle girmem. Dalg?çlar girip ç?kt?ktan sonra üzerlerinde temizleyemedikleri salyalardan bahsediyorlar. Bakal?m insanlar nas?l yüzecek? Geçenlerde uçmas? gereken örde?in uçamad???n? gördük. ?nsan girdi?inde yüzebilecek mi? Görece?iz.
“UYARDIK, FELAKET TELLALI DED?LER”
“Zaman?nda uyard???m?zda bize felaket tellal? dediler” diye sitem eden Saydam “Do?ay? hafife alman?n, ‘ne olacak, at?k suyu denizin dibine bas?n gitsin' anlay??? Marmara'y? bu noktaya getirdi. Eninde sonunda do?a patlak verir. Marmara'ya b?rak?lan at?klar denizi bu hale getirdi. Ergene Havzas?'n?n bütün at?klar? Marmara'ya verildi. Yana yak?la at?klar? Saroz Körfezi'ni götürün dedik. Ne dedi?imi bilerek dedim. Çünkü Marmara'n?n bunu kald?ramayaca??n? gördük. Barda?? ta??ran damla olur dedik, ta?t?. Biz bardak ta?madan ne yap?lmas? gerekti?ini söyledik” diye konu?tu. (SÖZCÜ)