Anayasa Mahkemesi (AYM), eski HDP E? Genel Ba?kan? Selahattin Demirta?’?n yarg?land??? ana davadaki tutuklulu?unun makul süreyi a?mas? dolay?s?yla ki?i hürriyeti ve güvenli?i hakk?n?n ihlal edildi?ine karar verdi.
Buna kar??l?k mahkeme, gerekçesinde Demirta?’?n tutuklanmas?n?n hukuki olmad??? iddias? incelenirken “suç i?ledi?ine dair kuvvetli belirtilerin bulundu?u sonucuna var?ld???n?” belirtti; o dönem ya?anan 6-8 Ekim ve Hendek olaylar?na i?aret etti. Demirta?’?n avukat? Mahsuni Karaman, Demirta?’?n tahliye edilmesini istedi. Demirta?, 4 Kas?m 2016’da Diyarbak?r’da gözalt?na al?narak tutukland?. 31 fezlekenin birle?tirilmesiyle olu?turulan soru?turmada Demirta?’?n tutukland??? suçlar “terör örgütü üyeli?i” ve 6-8 Ekim olaylar? nedeniyle “suç i?lemeye alenen tahrik” oldu.
AYM, 21 Aral?k 2017’de Demirta?’?n yapt??? bireysel ba?vuruyu reddetti. A?HM ?kinci Dairesi, 20 Kas?m 2018’de Demirta?’?n tutuklulu?unun makul süreyi a?t??? yönünde karar verdi. Hükümet, bu karara itiraz etti. A?HM Büyük Daire, 18 Eylül 2019’da itiraz? görü?meden önce Ankara 19. A??r Ceza Mahkemesi, 2 Eylül 2019’da kimsenin kat?lmad??? duru?mada Demirta?’?n tahliyesine karar verdi.
Bu tahliye, A?HM karar? öncesi hamle olarak yorumland?. Bu arada Büyük Daire, 18 Eylül’deki görü?mesinde ald??? karar? henüz aç?klamad?. Ancak Demirta?’?n ?stanbul’da terör örgütü propagandas? suçundan ald??? 4 y?l 8 ayl?k ceza kesinle?ti?i için tahliye edilmedi. Demirta?’?n ana davada yatt??? süre, 4 y?l 8 ayl?k cezayla “mahsup edildi.”
Ancak bu süreçte Ankara Cumhuriyet Ba?savc?l???’n?n, 6-8 Ekim olaylar?yla ilgili ba?latt??? yeni bir soru?turma kapsam?nda Demirta?, 20 Eylül 2019 tarihinde yeniden tutukland? ve cezaevinden ç?kamad?. Demirta?’?n avukatlar?, 2017’de reddedilen ba?vuru üzerine ikinci kez AYM’ye ba?vurmu?tu.
AYM, A?HM Büyük Daire’nin karar?n? aç?klamas?n?n konu?uldu?u bir dönemde 9 Haziran’da sürpriz ?ekilde Demirta?’?n ba?vurusunu görü?tü. AYM Birinci Bölüm, tutuklulu?un makul süreyi a?mas? dolay?s?yla Demirta?’?n ki?i hürriyeti ve güvenli?i hakk?n?n ihlal edildi?ine, bu nedenle Demirta?’a 50 bin TL manevi tazminat verilmesine karar verdi. Demirta?’?n 2 y?l 1 ay 3 gün tutuklu kald???na i?aret edilen karar?n gerekçesinde, Anayasa Mahkemesi’nce ba?vurucunun tutuklanmas?n?n hukuki olmad??? iddias? incelenirken suç i?ledi?ine dair kuvvetli belirtilerin bulundu?u sonucuna var?ld??? belirtildi.
Yüksek Mahkeme, Demirta?’?n tutuklulu?un devam?na ili?kin kararlar? tutuklama nedenleri ve ölçülülük yönünden de inceledi. Mahkeme karar?nda, “Sulh ceza hâkimlikleri veya a??r ceza mahkemeleri, ba?vurucunun milletvekili, siyasi parti e? genel ba?kanl??? ve Cumhurba?kan? adayl??? dolay?s?yla tutuklulu?unun devam ettirilmesinin makul olmad???, ayn? zamanda bu tedbirin devam?n?n seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakk?n? a??r? ?ekilde k?s?tlad??? iddialar? yönünden herhangi bir de?erlendirmede bulunmam??t?r” de?erlendirmesi yap?ld?.
Tutuklulu?un devam?na ili?kin kararlar?n gerekçesinin yeterli olmad???n? vurgulayan mahkeme, adli kontrol tedbirlerinin neden yeterli görülmedi?inin de dayanaklar?yla birlikte tart???lmad??? anlatt?.
Demirta?’?n avukat? Mahsuni Karaman, karara ili?kin yapt??? de?erlendirmede, “Bu karar?n, 20 Eylül 2019 tarihinde verilen ve hâlâ devam eden ikici tutuklulu?a etkisi olacakt?r. K?saca Demirta?, 6-8 Ekim olaylar? nedeniyle tutuklu kald? ve bu kararla da ihlal tespit edildi. ?kinci tutuklama ayn? sebebe dayand???ndan derhal buna son verilmelidir” dedi.
‘STRATEJ? KARARI’
Ankara Barosu ?nsan Haklar? Merkezi Ba?kan?, avukat Kerem Alt?parmak, karar?n bütünüyle bir strateji karar? oldu?unu belirterek “A?HM önünde hükümete bu konuda AYM de görü? bildirdi, dedirtecek ama içeride de çok sonuç do?urmayacak ?ekilde kaleme al?nm??. A?HM’nin bunu ne kadar ciddiye alaca??n? görece?iz. Öte yandan kararda Demirta?’?n milletvekilli?i, e?ba?kanl??? ve Cumhurba?kanl??? adayl???n?n dikkate al?nmadan tutuklama verilmesinin anayasaya ayk?r? oldu?u belirtiliyor. Buna göre ?imdi bu s?fatlar? ta??mamakla birlikte çok uzun süredir tutuklu olan önde gelen bir siyasetçiden bahsediyoruz. ?u anki tutuklamas? aç?s?ndan bunu dikkate alarak tahliye edilmesi gerekir denebilir” de?erlendirmesini yapt?.
ERDEM’E DE ?HLAL
Öte yandan Anayasa Mahkemesi, Kar?? gazetesi davas?nda 4 y?l 2 ay hapse mahkûm edilen eski CHP milletvekili Eren Erdem’in bireysel ba?vurular?nda ki?i hürriyeti ve güvenli?i hakk?n?n ihlal edildi?ine karar verdi. Mahkeme, Erdem’e 30 bin TL tazminat ödenmesine hükmetti. (CUMHUR?YET)