Ankara Üniversitesi Mustafa V. Koç Deniz Arkeolojisi Ara?t?rma Merkezi (ANKÜSAM) Direktörü Prof. Dr. Vas?f ?aho?lu ba?kanl???nda, farkl? ülkelerden uzmanlar?n da kat?l?m?yla yürütülen kaz?lar, Kültür ve Turizm Bakanl???n?n "Gelece?e Miras" projesi kapsam?nda devam ediyor.
Yakla??k 7 bin y?ll?k geçmi?iyle Anadolu'nun Ege'ye aç?lan en eski liman kentlerinden biri olan Liman Tepe'de kara kaz?lar? 1992 y?l?ndan, su alt? kaz?lar? ise 2000 y?l?ndan bu yana kesintisiz sürüyor.
Bugünkü modern ?zmir Liman?'n?n üstlendi?i i?levi binlerce y?l önce yerine getiren yerle?im, kara ve deniz alt?nda bar?nd?rd??? katmanlarla Anadolu'nun denizcilik tarihine ???k tutuyor.
Su alt?nda 32 metrekarelik bir alan? kazan dalg?ç arkeologlar, yakla??k 7 metre derinlikte her gün 8 dal?? gerçekle?tiriyor.
Prof. Dr. Vas?f ?aho?lu, Liman Tepe'nin Türkiye'nin ilk denizalt? liman kaz?s? olmas? dolay?s?yla önem ta??d???n? söyledi.
Liman Tepe'nin önemli bir k?sm?n?n denizalt?nda kald???n? ke?fettiklerini belirten ?aho?lu, bu y?lki çal??malar?n Klazomenai Antik Kenti'nin M.Ö. 6. yüzy?ldaki mendire?i ile liman?na yo?unla?t???n? aktard?.
?aho?lu, "Liman Tepe hem kara hem denizalt?nda kalan peyzaj?yla bütüncül bir ?ekilde arkeolojik olarak inceleniyor. Buras? önemli bir liman kenti, k?y? ?eridinin de?i?mesiyle kentin önemli bir k?sm?n?n denizin alt?nda kald???n? bulduk." dedi.
?aho?lu, su alt?nda 5 bin 300 y?l öncesine ait kal?nt?lara ula?t?klar?n? vurgulayarak, ?unlar? kaydetti:
"Bu alan 2 bin 600 y?l önceye tarihleniyordu ancak yerle?im süreklilik gösteriyor. Karadaki yerle?im nas?l ki üst üste devam ediyor, liman?n içinde de tabakalar bulunuyor. 6. yüzy?la tarihlenen tabana ula?t???m?zda 'Acaba burada daha eski kal?nt?lar da bulabilir miyiz?' diyerek bir sondaj açt?k. Yakla??k 1,5-2 metre derinlikte günümüzden 5300 y?l öncesi kal?nt?larla kar??la?t?k. Bu, de?i?en k?y? çizgisiyle ba?lant?l? olaylar? anlamam?z? sa?l?yor."
Bugün su alt?nda çal???lan alan?n zaman?nda kara oldu?unu, tektonik hareketler ve deniz seviyesinin yükselmesiyle denizin alt?nda kald???n? ifade eden ?aho?lu, "Deniz alt?ndaki kaz?lar?m?z, karadaki kaz?larda elde etti?imiz sonuçlar? tamamlay?c? çok farkl? bir pencere açabilir." diye konu?tu.
Uzun evlerde ya?am ve üretim bir arada
Prof. Dr. ?aho?lu, kara kaz?lar?nda ise surlarla çevrili yerle?imlerde uzun evlerden olu?an yap? bloklar?n?n öne ç?kt???n? söyledi.
Uzun???? evlerin hem bar?nma hem de üretim alan? olarak kullan?ld???n? belirten ?aho?lu, "Yan yana ortak duvar kullan?lan 6 tane evden olu?an bloklar var. Sonra bir sokak onu ay?r?yor ve yan?nda yeni bir yap? blo?u ba?l?yor. Evlerin içinde ocaklar? var, kap?lar? sokaklara aç?l?yor. Evlerin görselli?i ve içindeki malzemeler itibar?yla da çok de?erli bilgiler veren bir dönem bu. Bu dönemde evlerin içinde hem ya?an?yor hem de ayn? zamanda üretim alan? olarak kullan?l?yor. Maden, seramik, tekstil i?li?i olarak da kullan?ld?klar?n? görüyoruz." dedi.
Günde 8 dal?? gerçekle?tiriliyor
Kaz?larda görev alan Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Ba?kan? Doç. Dr. ?rfan Tu?cu ise Liman Tepe'de 2000 y?l?ndan bu yana su alt?nda çal??t???n? dile getirdi.
"Dalg?c? arkeolog yapmaktansa arkeolo?u dalg?ç yapmak" prensibiyle çal??t?klar?n? belirten Tu?cu, ?öyle konu?tu:
"Su alt?nda 32 metrekarelik bir alan? kaz?yoruz. Yakla??k 7 metre derindeyiz, deniz taban?ndan 5 metre a?a??ya inmi? durumday?z. Her gün 8 dal?? gerçekle?tiriliyor, her dal??ta 2 ya da 3 dal?c? görev al?yor. Sabah ba?l?yoruz. Su alt?nda kimin nerede nas?l çal??aca??n? günlük brifinglerle belirliyoruz. Gün içindeki ara toplant?larla da sürecin nas?l ilerledi?ini gözlemliyoruz."