SONKALE?ZM?R (ÖZEL HABER)-Tar?m yazar? Ali Ekber Y?ld?r?m, 9.30 TL'yi a?an Dolar kuru nedeniyle girdi maliyetleri iyice artan çiftçinin tarlas?n? ekip ekmeme konusunda karars?z kald???n? söyledi. Dövizdeki art???n d??ar?dan temin edilen gübre, mazot ve tar?m ilac? maliyetlerini yükseltti?ini, devlet desteklerinin de yetersiz oldu?unu vurgulayan Y?ld?r?m, "Çiftçinin kafas? çok kar???k. Çiftçi, 'Ürünü satt???mda kar??l???n? alabilecek miyim? Yüksek girdi fiyatlar?yla rekabet edebilir miyim?' diye dü?ünüp ya tarlas?n? kiraya veriyor veya bo? b?rak?yor" dedi.
Dolardaki sert yükseli?le birlikte girdi maliyetleri artan çiftçi de zor durumda kald?. Tar?m yazar? Ali Ekber Y?ld?r?m, Dolar'?n 9.30 TL'yi a?mas?yla birlikte büyük oranda ithal edilen gübre, mazot, tohum ve tar?m ilac? maliyetlerinin de katland???n? söyledi.
SONKALE'ye çiftçilerin ya?ad??? s?k?nt?lar? anlatan Y?ld?r?m, tar?mda ekim sezonuna girilirken gelen zamlar?n üreticiyi tarlas?n? ekip ekmeme konusunda karars?z b?rakt???n? öne sürdü.
"GÜBREN?N YÜZDE 95'? ?THAL"
Dövizdeki art???n tar?m sektörünü iki yönlü etkiledi?ini vurgulayan Y?ld?r?m ?öyle konu?tu:
"Türkiye hammaddeler aç?s?ndan d??a ba??ml?. Yani gübre, mazot, tar?m ilac? gibi birçok girdiyi d??ar?dan temin ediyor. Bu nedenle dövizdeki her art?? bu girdi fiyatlar?n?n yükselmesine neden oluyor. ?kincisi ise birçok ürünü ithal etti?imiz için yine dövizdeki art?? bunlar?n fiyatlar?n?n artmas?na neden oluyor. Örne?in bu?day ithalat?nda son haziran ay?ndan bu yana dört ihale yap?ld?. 21 Ekim'de be?inci ihale yap?lacak. Bak?ld??? zaman bu?day ton ba??na 310-320 dolara geldi. Dolardaki her art??, ithal etti?imiz bu?day?n fiyat?n? da art?r?yor. Bu da un, ekmek gibi birçok ?eyin de fiyat?n?n artmas?na neden oluyor. Üretici dolarla al?p satmad??? için s?k?nt? ya??yor. Zaten dünya genelinde gübre krizi var. Fiyatlar çok yükseliyor, destekler de yetersiz olunca hem çiftçi hem de tüketici bundan olumsuz etkileniyor. Çiftçinin en fazla kulland??? ve en çok da ?ikayet etti?i gübre. Gübrenin yüzde 95’ini ithal ediyoruz. Bunu da Türk liras?yla de?il Dolar'la ya da Euro ile yap?yoruz. Buradaki art?? çiftçinin üretim maliyetini art?r?yor. Bu da çiftçinin para kazanmas?n? daha zor hale getiriyor. ?u dönemde gübre almak da bulmak da zor hale geldi. Çiftçi satt??? ürünle yeterli gelir elde edemezse bu girdileri alamaz. Bu girdileri alamazsa gübre kullan?m? azald??? için bu sefer verim dü?üyor. Verim dü?ünce de gelir dü?üyor. Türkiye’de üretim azal?nca daha çok ithalat yap?yoruz. Yani daha fazla dövizi yurtd???na ödemi? oluyoruz."
"Ç?FTÇ? ?K?LEMDE KALDI"
Çiftçinin kafas?n?n kar???k oldu?unu söyleyen Y?ld?r?m ?öyle devam etti:
"Çiftçi girdi fiyatlar?na ve dövizdeki art??lara bak?yor. Diyor ki 'Ben bu gübreyi, ilac?, tohumu Dolar baz?nda al?yorum. Üretim yapt?ktan sonra ürünü satt???mda acaba bunun kar??l???n? alabilecek miyim? Yerine yenisini koyabilecek miyim?' Bu y?l bir kurakl?k oldu ve çiftçiler ciddi bir gelir kayb? ya?ad?. Kurakl?k deste?i aç?kland? ama ödenmedi. Desteklerde zaman?nda ödenmedi?i için çiftçi üretim yapay?m m?, yapmayay?m m? ikileminde kal?yor. Bir yandan da ithalat yap?l?yor. Hemen hemen her ürünü ithal ediliyoruz. Çiftçi 'Ben bu kadar yüksek girdi fiyatlar?yla rekabet edebilir miyim' diye dü?ünüp ya tarlas?n? kiraya veriyor veya bo? b?rak?yor. Bununda sonucunda üretim azal?yor. Üretim azal?nca da ithalat yap?yoruz. Hani g?da fiyatlar?n? bu kadar çok konu?uyoruz ya bunun temel nedeni bu.
"2021 DESTEKLER? HENÜZ AÇIKLANMADI"
2021 ürün desteklerinin henüz aç?klanmad???na dikkat çeken Ali Ekber Y?ld?r?m ?unlar? söyledi:
"2021 destekleri 2022 bütçesinden ödenecek ama çiftçi ?u an haz?rl?k yap?yor. Bu?day, arpa, nohut, mercimek gibi ürünlerin ekimini yapacak. Destekleri bilmiyor. Destekleri bilse ona göre ürün tercihinde bulanacak, belki ona göre ekim yap?p yapmayaca??na kadar verecek. Ancak daha 2021 destekleri aç?klanmad?. Halbuki bu ürünler ekildi, hasat edildi, sat?ld? ama henüz ortada aç?klanm?? bir destek yok. Yakla??k bir y?ld?r mozotla ilgili çiftçilerden bir ?ikayet yoktu. Çünkü dünyada akaryak?tla ilgili fiyatlarda da ciddi bir art?? olmad??? için hep gübre ön plandayd?. Çitçiye soruldu?unda hep 'Mazot pahal?' diye cümleye girerdi ?imdi hep 'Gübre pahal?' deniyor. Çünkü gübredeki fiyat art??? yüzde 150, baz? kalemlerde yüzde 200’ü buldu. Mazotta daha s?n?rl? bir art?? var vard?. Ancak iki günde 41 ve 20 kuru?luk çok yüksek zamlar yap?ld?. Bu da çiftçiyi do?al olarak gübre konusunda da s?k?nt?ya sokacak. Çünkü tam da ekim zaman?. Traktörü, mazotu en çok kullanaca?? dönemde zam yap?ld?. Bu da çiftçinin yine maliyetlerini artt?racak. Bu da ürün fiyatlar?na yans?rsa tüketici de bunun zarar?n? görecek. Buradan ç?k?? yolu tar?m desteklerinin erken aç?klanmas? ve ?u dönemde hem gübre de hem de mazotta deste?in aç?klan?p çiftçiye ödenmesidir. Çünkü çiftçinin paraya ihtiyac? var. Yani siz bunu ?imdi aç?klar 2022’nin Haziran’?nda öderseniz çiftçiye çok fazla yarar? olmayacak."