Sak?z A?ac?, dünyada sadece Yunanistan'?n Sak?z Adas?'nda ve ?zmir Çe?me'de yeti?iyor. Yunanistan'da önemli bir ekonomik de?er olan sak?z a?ac?n? Türkiye'de de yayg?nla?t?rmak için çal??malar sürüyor. Bu kapsamda Çe?meli sak?z üreticileri Hasan Ege Tütüncüo?lu ve ?brahim Topal, Havai köklendirme metoduyla 3 y?lda 30 bin sak?z a?ac? fidan? yeti?tirdi. Tütüncüo?lu, "?lk ba?lad???m?zda bin tane anaç sak?z a?ac? vard?. Bin anaç a?açtan havai köklendirme metoduyla 30 bin adet sak?z fidan? ürettik. Yeti?mi? bin a?açtan hem fidan hem de damla sak?z? üretiyoruz. Co?rafi i?aretli olan 'Çe?me damla sak?z?'n? anaç a?açlar?m?zdan yakla??k 100 kilo üretebiliyoruz. ?u anda toprakla bulu?turdu?umuz yeni fidanlar?m?zdan 5 sene sonra sak?z almaya ba?layaca??z. 5 sene sonra bin ton civar?nda damla sak?z? üretimi olacak. Sonra her sene artarak gidecek" ifadelerini kulland?.
'HER SENE YEN? 20 B?N F?DAN ÜRETMEY? PLANLIYORUZ'
Her sene yeni 20 bin fidan üretmeyi planlad?klar?n? dile getiren Tütüncüo?lu, "?lk sene 5 bin adet fidanla ba?lam??t?k. Sonra 10 bin ve 15 bin adet olmak üzere 3 senede 30 bin fidan ürettik. ?u anda yüzde 1 fireyle üretim yapabiliyoruz. Dolay?s?yla üretimimizi artt?rmay? hedefliyoruz. Fakat üretimimizi artt?rmam?z için dikecek alanlar?n tahsis edilmesi laz?m. 30 bin fidan saks?da dikilmeyi bekliyor. Çe?me bir turizm bölgesi oldu?u için arsa fiyatlar? çok pahal?. Tahsisler zor. Dolay?s?yla üreticiler olarak en büyük talebimiz sak?z a?ac? a?açland?rmas? için hazine ve orman arazilerinin üreticilere tahsis edilmesi. Ancak o ?ekilde bu saks?daki fidanlar?m?z toprakla bulu?abilir. Bunun önü aç?ld??? takdirde her sene yeni 30 bin fidan üretebilme kapasitesine sahibiz. Bunun gerçekle?mesi gerekir ki dünya pazar?nda söz sahibi olal?m. Yunanistan'da yakla??k 1,5 milyon sak?z a?ac? var ve 250 ton sak?z üretiyorlar. Pazarda pay sahibi olabilmemiz için h?zl? bir ?ekilde en az 200-250 bin a?aca ç?kmam?z laz?m. Bunun için de arazi tahsislerinin önünün aç?lmas? laz?m" dedi.
'SAKIZ KÖYÜ KURMAYI HEDEFL?YORUZ'
‘Sak?z köyü’ kurma hedefleri oldu?unu söyleyen Hasan Ege Tütüncüo?lu, "?u anda tahsis ald???m?z 120 dönüm bir araziye yakla??k 10 bin tane sak?z a?ac? diktik. Bu sak?z a?açlar?n?n 1-2 y?l içerisinde büyümesi ve geli?mesiyle orada bir sak?z orman? olu?maya ba?layacak. 5 sene sonra da buradan sak?z hasat edilebilmeye ba?lanacak. Çe?me turizm bölgesi oldu?u için turizmden vazgeçemeyiz. Tar?m turizmini önemsiyoruz. Sak?z dünyada sadece Çe?me ve Sak?z Adas?'nda yeti?en bir ürün. Dolay?s?yla sak?z?n bu topraklarda yeti?mesi çok önemli. Ama bununla turizmi birle?tirerek, erken saatlerdeki sak?z hasad?nda ilgi duyan turistleri gezdirebilir, deneyimleme yapt?rabiliriz. Toplanan sak?zlardan gastronomi ve kozmetik alan?nda çal??ma atölyeleri yapabiliriz. Bütün bunlar?n olabilece?i bir 'Sak?z köyü' hayalimiz var. Bu uzun bir süreye yay?lacak bir süreç. 10 bin tane a?ac? toprakla bulu?turarak bu projenin ilk safhas?n? ba?latt?k" diye konu?tu.
Sak?z a?açlar?n? eylül ay?nda hasat ettiklerini belirten Tütüncüo?lu, "Mart ay?nda yapt???m?z havai köklendirme metoduyla yeni fidanlar?m?z köklerini sald?, saks?lama dönemindeyiz. Fidanlar 1 sene de kendisi saks?s?nda olgunla?t?ktan sonra toprakla bulu?acak" dedi.
'EN DO?RU ÜRET?M HAVA? KÖKLEND?RME YÖNTEM?'
Uzun y?llard?r sak?z a?ac? yeti?tirmek için çal??malar?n? sürdüren ?brahim Topal da "1995 y?l?nda Orman Bölge Müdürlü?ü bulundu?umuz bölgede sak?z a?ac?n? yerinde çelikten yeti?tirme fikriyle geldi. Sak?z a?ac?ndan dal keserek, topra??nda yeti?tirmeye çal??t?k. 1995 y?l?nda 200 a?açtan hiçbir tanesini tutturamad?k. Sonras?nda kendimizi vakfettik. Sak?z a?ac?n? geli?tirmek gerekiyordu çünkü stratejik bir ürün. Ülkemizde sak?z a?ac?na dokunmay?n, dokunursan?z evinizi, in?aat?n?z? yapamazs?n?z gibi bir alg? vard?. Uzun süre sak?z a?ac? korkulan bir a?aç oldu. Bu bir ekonomik de?er, nas?l faydalan?r?z diye çal??ma yap?lm?yor" diye konu?tu.
30 y?ld?r çe?itli yöntemlerle sak?z a?ac? fidan? üretmeyi denediklerini belirten Topal, en do?ru üretimin dal?nda havai köklendirme yöntemiyle oldu?unu tespit ettiklerini söyledi.
'7-8 YILDA KEND? ?HT?YACIMIZI KAR?ILAYAB?L?R?Z'
Her y?l Sak?z Adas?’ndan 12 ton resmi, 8 ton gayriresmi toplamda 20 ton sak?z ithal edildi?ini ifade eden Topal, "Y?lda yakla??k 250-300 milyar lira sak?z ithalat?na para ödüyoruz. Biz bunu ülkemizde yeti?tirebiliriz. 5 y?lda 100 bin, 7-8 y?lda kendi ihtiyac?m?z? kar??lar hale gelebiliriz. Var olan 5-6 üreticiyle bir araya geliyoruz. Sak?z üreticileri olarak bir araya gelelim, güçlerimizi birle?tirelim ve devletin kurumlar?n? da devreye koyal?m istiyoruz. ??in hem prati?inde hem teorisine hakim olmaya çal???yoruz. Do?ayla deneyip yan?larak do?ru sonuca vard???m?z? görüyoruz. Üreticinin ilgisi yo?un, sak?za talep var. Yeni alanlarda üretim yap?lmak isteniyor. 250-300 milyon liray? ba?kalar?na kapt?rmayal?m. Gerek istihdam gerekse ürün olarak ülkemizde üretelim sonras?nda ihracat? dü?ünelim" ifadelerini kulland?.