?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin iklim krizine kar?? yerelde somut, uygulanabilir eylem planlar? geli?tirmek ve kas?m ay?nda Brezilya’da toplanacak COP30 (Taraflar Konferans?) ?klim Zirvesi sürecine yerelden deneyimleri aktarmak hedefiyle ba?latt??? “COP ?zmir” serisinin sonuç bildirgesi aç?kland?. Türkiye’de ilk kez yerel düzeyde bir COP organizasyonu olarak ba?lat?lan program kapsam?nda, “?klim Krizi Kar??s?nda G?da Güvenli?i ve Eri?imi”, “?zmir’in Enerjide Ye?il Dönü?üm F?rsatlar?”, “?klim Krizine Dirençli Kentler ve Topluluklar” ve “?zmir’in Gelece?i: Ye?il Ku?aklar” temalar?yla toplam dört toplant? düzenlendi. Çal??tay toplant?lar?n?n ard?ndan elde edilen COP ?zmir ?klim Deklarasyonu’nun aç?kland??? tan?t?m toplant?s? Ahmet Piri?tina Kent Ar?ivi ve Müzesi’nde (AP?KAM) düzenlendi. Toplant?ya Dünya Sa?l?k Örgütü (DSÖ) Sa?l?kl? ?ehirler, Sa?l?k Geli?tirme ve ?yi Olma Hâli Bölge Dan??man? Kira Fortune, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Ba?kan Vekili Dr. Zafer Levent Y?ld?r, Konak Belediye Ba?kan? Nilüfer Ç?narl? Mutlu, Bergama Belediye Ba?kan? Prof. Dr. Tanju Çelik, Kemalpa?a Belediye Ba?kan? Mehmet Türkmen, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Genel Sekreter Yard?mc?s? Prof. Dr. P?nar Okyay, ?zmir Planlama Ajans? Ba?kan? Prof. Dr. Koray Velibeyo?lu, Sürdürülebilirlik için DSÖ Avrupa Sa?l?kl? ?ehirler A??’n?n yerel ve uluslararas? temsilcileri, il ve ilçe belediyelerinin bürokratlar?, büyükelçiler ve STK temsilcileri kat?ld?.
“Yeni bir do?ay? var edemeyeceksek, var olana sahip ç?kmam?z laz?m”
Toplant?n?n aç?l?? konu?mas?n? yapan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Ba?kan Vekili Dr. Zafer Levent Y?ld?r, “Modern toplumun iki iddias? var. Birincisi gelece?in ayd?nl?k oldu?u, insanlar?n sürekli ilerliyor oldu?uydu. ?kincisi ise her ?eyin üstesinden bilim ve teknolojiyle gelece?imiz iddias?yd?. Gelece?in ayd?nl?k oldu?u konusunun 20’nci yüzy?ldan sonra geçerlili?ini yitirmi? bir iddia oldu?u ortaya ç?kt?. ?kinci iddiaya bak?ld???nda ise bizler risk toplumlar?nda ya??yoruz asl?nda. Bilim ve teknolojideki bütün çabalar risk toplumunda ya?ad???m?z? göstermeye çal???yor. Bugün herhangi bir sorun kar??s?nda buldu?umuz bir çözüm, yar?n elimizin alt?ndaki en büyük sorun haline gelebiliyor. Madem böyle, o zaman yeni kavramlara ihtiyac?m?z oldu?una karar verildi, sürdürülebilirlik gibi. E?er yeni bir do?ay? var edemeyeceksek, var olana sahip ç?kman?n yollar?na bakmam?z laz?m. Bugün yapt???m?z her ?eyin buna hizmet etti?ini dü?ünüyorum. Bundan sonra da yapacaklar?m?z?n hepsinin yine buna hizmet edece?ini dü?ünüyorum. ?ZMAR gibi bir çal??man?n bile bu gayret içerisinde yer ald???n? dü?ünüyorum. Ö?rencilere, ya? alm?? olanlara yönelik çal??malar?m?z?n hepsi bu çaba içerisinde yer al?yor” diye konu?tu.
Fortune: ?zmir’de çok önemli ad?mlar at?l?yor
Dünya Sa?l?k Örgütü (DSÖ) Sa?l?kl? ?ehirler, Sa?l?k Geli?tirme ve ?yi Olma Hâli Bölge Dan??man? Kira Fortune, “Bu toplant?n?n zaman? ve yeri çok uygun oldu. Bursa’da yapt???m?z toplant?dan sonra o taahhütleri tekrar gündeme ald?k. COP’un yerelle?tirilmesi, öncelik verilen konulardan bir tanesi. ?zmir’in özellikle örnek bir ?ehir olarak liderli?i ald???n? görüyoruz. Geçen y?l Bakü’de Cemil Tugay ile COP’ta yerelle?menin ne kadar önemli oldu?unu konu?tuk. ?zmir’de çok önemli ad?mlar at?l?yor” ifadelerini kulland?.
Ar?kan: Kentlerin bu kadar güçlü olmas?, hepimizin elini güçlendiriyor
Toplant?ya çevrimiçi ba?lant?yla kat?lan Yerel Yönetimler (ICLEI) Küresel Savunuculuk Direktörü Yunus Ar?kan, “COP ?zmir giri?imi konusunda Ba?kan Cemil Tugay’? ve ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’ni tebrik ediyorum. ?zmir ve Mu?la’y?, Türkiye’den iki kentimizi burada görmek gurur vericiydi. Bildi?iniz gibi iklim de?i?ikli?i yepyeni bir a?amaya geçti. Sadece Çevre Bakanl???’n? de?il, toplumun tüm aktörlerini kapsayan bir çerçeveye girdi. Yerel topluluklar?n mahalle baz?nda bir araya gelmeleri, yap?lan çal??malar?n ulusal hedeflere katk? sa?lamas? önemli. Bu tip toplant?lar halk? iklim konusunda duyarl? hale getiriyor. COP ?zmir, tekrar iklim duyarl?l???na katk? sa?lad?. Yeni eylem planlar?nda, sa?l?kl? kentler daha da ön plana ç?kacak. Bu süreçte ?zmir yine öncülü?ü kimseye b?rakmad?. Hep birlikte sa?l?kl? kentler için elimizden geleni yapaca??z. Kentlerin bu kadar güçlü olmas?, hepimizin elini güçlendiriyor” ?eklinde konu?tu.
35 maddelik COP ?zmir Deklarasyonu aç?kland?
Aç?l?? konu?malar?n?n ard?ndan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, Mu?la Büyük?ehir Belediyesi ve Manisa Büyük?ehir Belediyesi yetkilileri yürütülen çal??malar hakk?nda sunum yapt?. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi çal??taylar sonunda haz?rlanan 35 maddelik COP ?zmir ?klim Deklarasyonu’nu aç?klad?. Deklarasyonun “?klim Krizi Kar??s?nda G?da Güvenli?i ve Eri?imi” temas? alt?nda, ?zmir’de yerel yönetimler öncülü?ünde “Kent G?da Konseyi” kurulmas?, ?zmir Kentsel G?da Strateji Belgesi’nin haz?rlanmas?, uluslararas? deneyimlerden faydalanmak ve i? birliklerini art?rmak amac?yla Milano Kentsel G?da Politikas? Pakt?’na (MUFPP) üye olunmas?, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi taraf?ndan ?klim Yurtta? Meclisi modelinin hayata geçirilmesi, kentsel g?da üretimi ve mahalle bostanlar?n?n te?vik edilmesi, tar?m ürünlerinin katma de?erinin art?r?lmas? ve markala?t?r?lmas?, yerel ve co?rafi i?aretli ürünlerin etkin tan?t?m?n?n yap?lmas?, hayvanc?l?k sektörünün çevresel etkilerinin azalt?lmas? ve sürdürülebilir hayvanc?l?k uygulamalar?n?n te?vik edilmesi, kompost üretimi ile g?da at?klar?nda geri dönü?ümün sa?lanmas?, suyun mü?terek oldu?u ilkesi çerçevesinde ya?mur suyu hasad? ve yüzey suyu yönlendirme sistemleri gibi uygulamalar?n hayata geçirilmesi ve suyun kirlenmesini önlemek için su kaynaklar?n?n korunmas? ve izlenmesi, yerel yönetimlerin, üniversiteler, kooperatifler ve benzeri ile çoklu i? birli?i modelleri geli?tirerek, üreticilere yönelik e?itim ve kapasite geli?tirme programlar? ba?latmas?, g?da lojisti?i için bölgesel da??t?m merkezleri kurulmas?; so?uk zincir altyap?lar?n?n geli?tirilerek g?da kay?plar?n?n ve karbon ayak izinin azalt?lmas?, iklim finansman?, tar?m finansman? ve yat?r?m destek mekanizmalar?n?n geli?tirilmesi, yerel üreticiye destek veren, güvenilir, sa?l?kl? ve ekonomik g?da tedarikine odaklanan perakende sat?? modellerinin desteklenmesi talepleri yer ald?.
?zmir’in Enerjide Ye?il Dönü?üm F?rsatlar?
“?zmir’in Enerjide Ye?il Dönü?üm F?rsatlar?” ba?l??? alt?nda; AB ?ehirleri Misyonu Program? (EU Cities Mission Programme) ?klim Nötr ve Ak?ll? ?ehirler Misyonu’nun karbon emisyonlar?n?n azalt?lmas?n? öngören küresel net-s?f?r hedefi do?rultusunda, ?zmir’in 2030 y?l?na kadar iklim-nötr ?ehir olmas?, kent içi ula??m?n çevresel etkilerinin azalt?lmas?; güvenli, temiz, eri?ilebilir ve sürdürülebilir kentsel hareketlili?in sa?lanmas?, yenilenebilir enerji kaynaklar?n?n yayg?nla?t?r?lmas? ve enerji verimlili?inin art?r?lmas?, su, enerji ve at?k yönetim altyap?lar?n?n entegre ve sürdürülebilir hale getirilmesi, mevcut yap? stokunu enerji verimlili?i, ye?il alan düzenlemeleri ve iklim adaptasyonu aç?s?ndan yeniden de?erlendiren kapsaml? bir kentsel dönü?üm sürecinin, tar?mda ye?il dönü?üm ve ak?ll? tar?m uygulamalar?n?n geli?tirilmesi, ye?il dönü?ümde kat?l?mc? yöneti?im ve toplumsal kapsay?c?l???n sa?lanmas?, ?zmir’in ye?il dönü?ümünü desteklemek için yeni i? birli?i ve finansman modelleri geli?tirilmesi, sanayide ye?il dönü?ümün; at?k geri dönü?ümünün ve ye?il/temiz enerji kullan?m?n?n yayg?nla?mas? talepleri yer ald?.
?klim Krizine Dirençli Kentler ve Topluluklar
“?klim Krizine Dirençli Kentler ve Topluluklar” ba?l??? alt?nda; ye?il altyap? uygulamalar? ve do?a-temelli çözümler ile kentte biyolojik çe?itlili?in korunmas?, kentte termal konforun iyile?tirilmesi, iklim de?i?ikli?i kaynakl? afetlerin etkin yönetimi ve kentsel dirençlili?in art?r?lmas?, kentte iklim adaletinin sa?lanmas?, iklim de?i?ikli?i azalt?m ve uyum süreçlerinde kurumlar aras? koordinasyon mekanizmalar?n?n güçlendirilmesi, deniz seviyesi art??? ve tuzlanmaya kar?? su kaynaklar?n?n ve havzalar?n entegre yönetimi maddeleri öne ç?kt?.
“?zmir’in Gelece?i: Ye?il Ku?aklar” ba?l??? alt?nda, ?zmir’in do?al su yollar?n? ve ye?il a?lar?n? birbirine ba?layan entegre bir ye?il ku?ak sisteminin olu?turulmas?, mavi-ye?il altyap? sistemlerinin haritalanmas? ve izlenmesi için dijital bir arayüz olu?turulmas?, mahalle ölçe?inde mavi-ye?il altyap? sistemlerinin tasarlanmas?, kent ölçe?inde mavi-ye?il altyap? sistemlerinin tasarlanmas?, kentin karbon emilim kapasitesinin art?r?lmas?, tar?m alanlar? ve k?rsal dokunun kentsel saçaklanma etkilerinden korunmas?, do?a dostu ve alternatif turizm türlerinin te?vik edilerek k?rsal kalk?nman?n desteklenmesi ba?l?klar? yer ald?.
Kentlerde ?klim Adaletinin Sa?lanmas?
“?klim Krizine Dirençli Kentler ve Topluluklar” ba?l??? alt?nda ise; ye?il altyap? uygulamalar? ve do?a-temelli çözümler ile kentte biyolojik çe?itlili?in korunmas?, kentte termal konforun iyile?tirilmesi, iklim de?i?ikli?i kaynakl? afetlerin etkin yönetimini ve kentsel dirençlili?in art?r?lmas?, kentte iklim adaletinin sa?lanmas?n?, iklim de?i?ikli?i azalt?m ve uyum süreçlerinde kurumlar aras? koordinasyon mekanizmalar?n?n güçlendirilmesi, deniz seviyesi art??? ve tuzlanmaya kar?? su kaynaklar?n?n ve havzalar?n entegre yönetimi talepleri yer ald?.
224 ki?i kat?ld?
Toplam dört temada gerçekle?tirilen etkinliklere yerel yönetimler, STK’lar, kooperatifler, üniversiteler, meslek örgütleri, kent konseyleri, özel sektör kat?l?mc?lar?, belediye i?tirakleri ve vak?flardan temsilciler kat?ld?. Etkinliklere kat?lan taraflardan toplanan görü? ve öneriler ?????nda söz konusu temalarda 35 maddelik COP ?zmir ?klim Deklarasyonu ve bu amaçlara uygun aktiviteleri tarifleyen 256 maddelik COP ?zmir Eylem Plan? haz?rland?. ?zmir, iklim krizine kar?? yerelde somut, uygulanabilir eylem planlar? geli?tirmeyi ve kas?m ay?nda Brezilya’n?n Belém kentinde gerçekle?ecek COP30 ?klim Zirvesi sürecine bu deneyimleri aktarmay? hedefliyor. Haz?rlanan deklarasyon ve eylem plan?na https://www.skb.gov.tr/kategori/yayinlar internet sitesi üzerindeki yay?nlar bölümünden ula??labilecek.