Türeli, “Umutsuzlar?n ve ev gençlerinin say?s? art?yor. ??sizlikte art?k sürdürülemez bir noktaya gelindi. Önümüzdeki aylarda bu tablonun daha da a??rla?mas? söz konusu. Dünyan?n yapay zekay? tart??t???, çip üretiminde tekel olmaya çal??t???, uluslararas? rekabetin giderek artt??? bir ortamda bizim yakla??m?m?z son derece eksik ve yetersiz. ??sizlik dalgas? geliyor. Geldi?inde ya?anacak tsunami kar??s?nda çok y?k?c? etkileri olacakt?r. Türkiye’nin düze ç?kabilmesi için tek çare erken seçim ve iktidar de?i?imidir. Bu zihniyet de?i?meden vatanda?a rahat nefes alma imkan? yok.” dedi.
Türeli yapt??? aç?klamada ?unlar? söyledi:
“E?er bir ülkede gerçek ekonomik göstergeler aç?klanm?yor, eldeki tüm veriler çarp?t?larak kamuoyu ile payla??l?yorsa oraya yabanc? yat?r?mc? gelmez, mevcut yat?r?mc? da kaçar. Türkiye çok uzun süredir ?effafl?ktan uzak bir ekonomi ile yönetilmeye çal???l?yor. Ayn? enflasyon verilerinde oldu?u gibi i?sizlik verileri de vatanda??n içinde bulundu?u durumu tam olarak yans?tm?yor.
TÜ?K, Aral?k 2024’te i?sizlik oran?n? yüzde 8,5, i?siz say?s?n? ise 3 milyon 26 bin ki?i olarak aç?klad?. Bununla birlikte bu rakam ülkemizdeki i?sizli?in gerçek boyutlar?n? göstermiyor. ?? bulma ümidini kaybetti?i için i? aramayan veya resmi i? arama kanallar?n? kullanmayanlar i?siz say?lm?yor. Bu çerçevede, zamana ba?l? eksik istihdam ve ümitsiz i?sizler ile i? aramay?p çal??maya haz?r olanlar?, i? arayan ancak hemen çal??maya ba?layamayacak olanlar? kapsayan geni? tan?ml? i?sizlik oran? (at?l i?gücü oran?) yüzde 28,2’e, i?siz say?s? ise 11 milyon 476 bin ki?iye ula?t?. Burada dikkat çekici husus geni? tan?ml? i?siz say?s?n?n son bir y?lda 1 milyon 782 bin ki?i artmas?. Bu rakama bir de sigortas?z ve güvencesiz çal??anlar dahil edildi?inde tablo çok daha korkutucu boyutlara ula??yor.
??sizlik sorunu özellikle gençlerde çok daha yak?c? boyutlar ta??yor. TÜ?K verilerine göre 2024 y?l?nda 15-34 ya? grubundaki genç nüfus 24,3 milyon ki?i iken bu gençlerin 6,6 milyonu, yani yüzde 27’si ne e?itimine devam ediyor ne de bir i?te çal???yor. Mesleki e?itim sorununu çözemeyen iktidar i?sizlik sorununu ötelemek amac?yla sürekli yenisini açt??? üniversitelerden mezun gençlere i? bulmak gibi bir niyet ta??m?yor. Umutsuzlar?n ve ev gençlerinin say?s? giderek art?yor. Gençler i?sizlik ve yar? zamanl? i?ler aras?nda s?k??m?? durumda.
Türkiye’nin içinde bulundu?u durum uluslararas? kar??la?t?rmalarda da çok aç?k biçimde gözüküyor. OECD'nin yay?mlad??? verilere göre, 2024 y?l?nda OECD genelinde i?sizlik oran? yüzde 4,9 seviyesinde. Türkiye ise yüzde 8,5’lik i?sizlik oran?yla OECD üyesi ülkeler aras?nda en yüksek i?sizlik oran?na sahip ülkelerden biri.
Di?er taraftan, i?sizlik oran?n?n hesaplanmas?nda çal??ma ça??ndaki nüfusun i?gücüne kat?lma oran? önemli bir gösterge. TÜ?K verilerine göre ülkemizde i?gücüne kat?lma oran? yüzde 54 düzeyinde iken bu oran OECD bölgesinde yüzde 74 seviyesinde. Bir an için bu oran?n OECD ülkeleri seviyesine ç?kt???n? dü?ündü?ümüzde ülkemizde i?siz say?s? ve i?sizlik oranlar?n?n katlanarak artaca?? ortada.
Öte yandan ülkemizde i?sizlerin büyük bir ço?unlu?u i?sizlik ödene?inden yararlanam?yor Her 10 i?sizden yaln?zca 2’si i?sizlik ödene?i alabiliyor. Bunun temel nedeni i?sizlik ödene?inden yararlanma ko?ullar?n?n a??r olmas?. Ayr?ca i?sizlik ödenekleri dü?ük ve yararlanma süreleri de k?sa. Bu sorunlar?n acilen çözülmesi gerekirken, iktidar i?sizlik sigortas? kaynaklar?n? amac? d???nda kullan?lmaya devam ediyor.
?ktidar?n uygulad??? ekonomik politikalar? sonucunda i?sizlik sorununda art?k sürdürülemez bir noktaya gelindi. Sistem çöktü ve bu bir i?sizlik f?rt?nas? olarak önümüze geliyor. ?ktidar?n uygulad??? dezenflasyon politikas? ekonomik büyümeyi yava?latarak i?sizlik sorununu daha da artt?racak. Önümüzdeki aylarda bu tablonun daha da a??rla?aca??n? görece?iz.
Di?er taraftan ekonomik ve sosyal sorunlar? çözemeyen iktidar?n hiçbir ele?tiriye tahammülü yok. Art?k Türkiye’de i?çi sendikas? temsilcisi ile i?veren temsilcisine ayn? gün soru?turma aç?l?yor. ?ktidar?n bu tutumundan nasibini almayan hiçbir kesim kalmad?. Bu tabloda iktidar zihniyetinin ekonomiyi düzeltmek, i?sizli?i azaltmak, yoksullukla mücadele eden vatanda??n al?m gücünü artt?rmak gibi bir niyeti olmad???n? görüyoruz.
Dünyan?n yapay zekay? tart??t???, çip üretiminde tekel olmaya çal??t???, uluslararas? rekabetin giderek artt??? bir ortamda bizim yakla??m?m?z son derece eksik ve yetersiz. Ülkenin sorunlar?na do?ru te?his koymayan, kaynaklar? do?ru ve yerinde kullanmayan, istihdam? artt?racak yat?r?mlar yerine belli bir tak?m çevrelere aktaran iktidar sorunlar? a??rla?t?r?yor.
?ktidar? uyar?yoruz. ??sizlik dalgas? geliyor. Geldi?inde ya?anacak tsunami kar??s?nda çok y?k?c? etkileri olacakt?r. Önlem al?nmal?. ?stihdam desteklenmeli. Türkiye’nin düze ç?kabilmesi için tek çare erken seçim ve iktidar de?i?imidir. Bu zihniyet de?i?meden vatanda?a rahat nefes alma imkan? yok.”