CHP'li S?nd?r, “?zmir'de 1995 y?l?nda 65 vatanda??m?z sele kap?larak ya?am?n? yitirdi?i bir dere havzas?nda Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? depremzedelere 3-5 bin konut yapmay? planl?yor. Bu tür havzalarda, sel felaketlerinin olabilece?i alanlarda bu konutlar?n yap?lmas?n? do?ru bulmuyorum. Konu hakk?nda TMMOB ?zmir ?l Koordinasyon Kurulu’nun da aç?klamas? var” diyerek Çevre ve ?ehircilik Bakan? Murat Kurum'u uyard?.
“DENET?MLER YETER?NCE YAPILMIYOR”
Çevre ve ?ehircilik Bakanl???na ili?kin Say??tay raporuna dikkat çekerek sözlerine ba?layan S?nd?r, “Say??tay raporlar?nda 294 milyon 761 bin 949 TL ecrimisil gelirlerinin eksik muhasebele?tirilmesini görüyoruz. ?skan Kanunu kapsam?ndaki i?ler için verilen krediler ile bu krediler kar??l??? yap?lan tahsilatlar?n muhasebe kay?tlar?ndaki takibinin zaman?nda yap?lmad???n? görüyoruz. Çevre Kanunu gere?ince yap?lan çevre giderlerinin ödenmemesi, çevre idari para cezalar?n?n yüzde 50'sinin genel bütçeye gelir kaydedilmemesi, çevre gelirlerinin takip ve tahsili için tahsilat kar??l??? öngörülen ödene?in kullan?m? hakk?nda yönetmelik kapsam?nda verilen nakdi yard?mlar?n denetiminin yeterince yap?lmamas? ÇED uygulamalar?ndaki say?s?z yanl??lar ve bunlar gibi onlarca eksiklik, usulsüzlük ve yanl??lar Say??tay raporlar?na yans?m?? durumda” dedi.
“YÜZEY SULARIMIZIN YÜZDE 80'? K?RLENM?? DURUMDA”
AK Parti iktidar? döneminde getirilen yasal düzenlemelerin çevrenin ve tabiat?n korunmas?na de?il tahribat?na neden oldu?unu söyleyerek sözlerine devam eden S?nd?r, “Avrupa Birli?i kendisine bir hedef koymu?, ‘Sera gaz? emisyonlar?nda 1990 y?l?na göre 2020 y?l?na kadar yüzde 20, 2030 y?l?na kadar %30, hatta ilave önlemlerle %40, 2050'de de yüzde 80, yüzde 95 civar?nda azalt?ma ula?may? hedefliyorum’ diyor. Küresel ?s?nma ve iklim de?i?ikli?inin üzerinde durulmas? gereken en temel konusu sera gaz? emisyonlar?d?r. Onlar önlemlerini al?yor peki ya biz. Bizim bu konuda sürdürülebilir bir ya?am ad?na çevre stratejimiz nedir? Bakanl???m?z?n, ülkemizin bu konudaki strateji belgesi nedir? Ormanl?k alanlar?m?z? orman tan?m?ndan ç?kart?p, endüstri bölgelerine, sanayi bölgelerine, konut alanlar?na aç?lmas?na izin veren düzenlemeler getiriyorsunuz. Tar?m alanlar? kirletiliyor, madencilik faaliyetlerine önü aç?larak her imkan sunuluyor. Bugün su kaynaklar?m?z, yer alt? sular?m?z, topra??m?z, havam?z kirlenmi? durumda say?n bakan. TÜ?K istatistikleri bu gerçe?i önümüze koyuyor. Yüzey sular?m?z?n yüzde 80'i, yer alt? sular?m?z?n büyük k?sm? kirlenmi? durumda. Vatanda?lar?m?z?n yar?ya yak?n? ar?tmas?z ve sa?l?ks?z suya eri?iyor. ?çme sular?n?n sadece %59’u ar?t?l?yor ve sa?l?kl?. Kentlerimizde hava kirlili?i boyutlar? her geçen gün art?yor. 313 hava kalitesi izleme istasyonundan al?nan verilere dayanarak 2014'ten bu yana hava kalitesine dair raporlar incelendi?inde, neredeyse bütün kentlerimizde hava kalitesinin gittikçe kötüle?ti?ini görüyoruz. Ülkemizde en az 75 milyon insan 2019 y?l?nda kirli hava soludu. Birçok kömürlü termik santrallerin oldu?u istasyonlarda PM2,5 ölçümü yap?lm?yor. Yine SO2 ölçümü yap?lmas? gereken istasyonlar?n 26's?nda ölçüm al?nmam??. Çevreyi korumak isterken, kirletenler, bu koruma tedbirlerine hep birtak?m engel getirir ve bu önlerindeki engelleri ortadan kald?rmaya kalkar i?te siz bu duruma çanak tutuyorsunuz” dedi.
“B?R GENELGE ?LE MAHKEME KARARLARINI GEÇERS?Z KILMAYA ÇALI?IYORSUNUZ!”
ÇED raporlar?yla ilgili Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’n?n karnesini gözler önüne seren S?nd?r, “Bakanl?k ne kadar çevre korumac? bir anlay?? içerisinde diye bir soru sorarak ara?t?rma yapt?m. Bakanl???n?z?n, ÇED Yönetmeli?inin yay?nlad??? 1993 y?l?ndan 2019 y?l?na kadar verilen ÇED kararlar?n? inceledim. Bu y?llar içesinde ‘5728 ÇED Olumlu karar? al?n?rken sadece 54 projeye ÇED Olumsuz raporu verilmi?. Ayn? zamanda seçme eleme keiterlerine tabi projeler hakk?nda ‘63 bin 112 proje için ÇED gerekli de?ildir’ demi?siniz. Sadece ‘1076 için ÇED gereklidir’ demi?siniz. 1993 y?l?ndan bugüne kadar ki ÇED karneniz bu Say?n Bakan. Bunun nedeni 2009 y?l?ndaki bir genelgeden kaynaklan?yor. 2009/7 say?l? Genelge halen yürürlükte. Genelgenin içeri?ine dayanarak bir inceleme de?erlendirme komisyonuyla ‘olumsuz’ olan raporun arkas?ndan dolan?yorsunuz. ÇED raporu hakk?nda mahkeme ‘olmaz’ diyor nedenlerini ortaya koyuyor, yürütmeyi durduruyor veya iptal karar? veriyor, siz mahkeme karar?n? yok sayarak arkadan dolan?p bu genelgeyle projeye ÇED olumlu raporunu veriyorsunuz” dedi.
“DERE TA?KIN ALANINDA KONUT YAPMAYIN!”
Türkiye’nin deprem gerçe?ine de?inen ve imar bar??? uygulamas?n? ele?tiren S?nd?r, “bir imar bar??? getirdiniz, evlere ?enlik bir konu. Bugün depremle, selle ilgili ya?ananlara afet demek yanl??, esasen bunlar do?al olaylard?r. Bunlar? afete dönü?türen insan?n kendisidir. Yanl?? kararlar, uygulamalar, yasalar ve yasalar?n yanl?? kullan?lmas? do?a olaylar?n? afete dönü?türüyor. ?mar bar??? da yanl?? bir yasad?r ve bu do?a olaylar?n?n afete dönü?mesine neden olan bir konudur. Örne?in, ?zmir'de Bayrakl? bölgesinde 1975 y?l? Yönetmeli?iyle 1998 öncesi yap?lm?? özellikle a??r hasarl? yap?lar?n y?k?m? söz konusu ama öbür taraftan, siz hiçbir yönetmeli?e göre yap?lmam?? binalara yap? kay?t belgesi verdiniz. Bunlar?n da sorumlulu?u ‘mülkiyet sahibine aittir’ dediniz, sorumluluktan devleti azad ettiniz. ?imdi bu yap?lar Türkiye'nin dört bir yan?nda. Nerede bir deprem olsa y?k?labilecek nitelikte bu yap?lar maalesef sizin ç?kard???n?z kanunla risk ya??yor. ?zmir depremi bir do?a olay? ama insan?n yaratt??? bir sorun olarak, bir afet olarak kar??m?za ç?kt?. Tabii yerelin imarla ilgili yetkilerini ve mevcut uygulamalar?n? yok sayarak yap?la?maya yönelik bir tak?m imar kararlar? al?yorsunuz. Sizin ?ehir hastanesinin hemen yak?n?ndaki rezerv alan? olarak tan?mlad???n?z alan asl?nda Laka Deresi havzas?nda. ?zmir'de 1995 y?l?nda 65 vatanda??m?z sele kap?larak ya?am?n? yitirdi?i bir dere havzas?nda Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? depremzedelere 3-5 bin konut yapmay? planl?yor. Konu hakk?nda Bu tür havzalarda, sel felaketlerinin olabilece?i alanlarda bu konutlar?n yap?lmas?n? do?ru bulmuyorum. TMMOB ?zmir ?l Koordinasyon Kurulu’nun da aç?klamas? var” dedi.
Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’n?n bütçesine dikkat çeken ve Çevre ve ?ehircilik Bakanl???'nda çevre mühendislerinin istihdam?n?n yok denecek kadar az oldu?unu söyleyen S?nd?r sözlerini ?öyle sonland?rd?: “Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’n?n bütçesi 3 milyar 378 milyon 164 bin lira. Bu çok ?a??rt?c? ve ac?. Çünkü bütün dünyan?n üzerinde titredi?i çevre konusunda yat?r?mlar? yönlendiren ve deprem riskinin çok yüksek oldu?u bir co?rafyada ?ehircilik konusunda görev yapan bakanl???n bütçesi tek ba??na Cumhurba?kanl??? bütçesinden az. Tabi, bu da bütçe dengesinde, bütçenin önceliklerinde, bütçe tercihlerinde ne kadar sorun oldu?unu bize bir kez daha gösteriyor. Planlama, sanayi, enerji, ula??m, altyap?, kentle?me, turizm gibi birçok konuda ülke yönetimini, politikalar?n?, yat?r?mlar?n? yönlendiren, yürüten kamu yönetimi idarelerinde çevre mühendislerinin istihdam? da ayn? zamanda yok denecek kadar az. Bu duruma bir son verin say?n bakan.”