Cumhurba?kan? Yard?mc?s? Fuat Oktay’a yan?tlamas? istemiyle verdi?i soru önergesinde Manisa, Çapakl?’da ya?anan acele kamula?t?rma karar?n? Meclis Gündemine ta??yan S?nd?r; “Resmi Gazetede yay?nlanarak yürürlü?e giren Acele Kamula?t?rma kararlar? kabul edilemez. ‘Yurt savunmas? ihtiyac?na veya aceleli?ine Cumhurba?kan?nca karar al?nacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen ola?anüstü durumlarda acele kamula?t?rma ile ta??nmazlara el konulabilmektedir’ denir. Ege Biyogaz Enerji Santralinin yap?m? için Manisa’n?n Salihli ?lçesi, Çapakl? Köyü’nde yer alan baz? ta??nmazlar?n (köylünün tarlalar?n?n) Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? taraf?ndan acele kamula?t?r?lmas?, kanunda belirtilen hangi maddeye dayanarak gerçekle?tirildi? ‘Yurt savunma ihtiyac?na’ yönelik olmad??? aç?k. Sava?, k?tl?k, do?al afet gibi istisnai durumlar?m söz konusu olmad??? malum. Manisa’da yap?lan Acele Kamula?t?rmada; devletin uzayabilecek kamula?t?rma süreci için zaman kaybetmeden, ivedilikle i?lemleri yapabilmesi ad?na özel kanunlarla öngörülen ‘ola?anüstü durumlar?n’ hangisi söz konusu? Aç?klay?n da ö?renelim” dedi.
“HUKUKA, ADALETE VE HAKKAN?YETE UYGUN DE??LD?R”
Manisa’n?n Salihli ?lçesine ba?l? Çapakl? köyünde yap?lan ‘Acele Kamula?t?rma’n?n hukuka, adalete ve hakkaniyete uygun olmad???n? ifade ederek sözlerine devam eden S?nd?r, “kanunda Cumhurba?kan?’na aceleli?i konusunda takdir yetkisi verilmi? olsa da özel sektör yat?r?mlar?na yard?mc? olmaya yönelik birçok kamula?t?rma uygulamalar?n?n ‘acele’ nitelikli olmad??? tüm ç?plakl???yla kamuoyunun malumudur. Manisa’daki örnekte oldu?u gibi, ta??nmazlar ile ilgili olarak çevre düzeni plan?nda, naz?m imar planlar?nda ve uygulama imar planlar?nda de?i?iklik yap?larak ta??nmaz?n kullan?m nitelikleri de?i?tirilmeden yap?lan acele kamula?t?rma kararlar? ile yarat?lan arazi rant?n?n, ta??nmaz?n malikine de?il, olmayan ‘sözde kamu yarar?’ atfedilerek devredilen özel sektör yat?r?mc?s?na sa?lanmas? hukuka, adalete ve hakkaniyete uygun de?ildir. Ve bu durum Anayasam?z?n 35. Maddesince öngörülen ‘mülkiyet hakk?’n?n da ihlalini olu?turmaktad?r. Bugün AKP iktidar? köylünün mülkiyet hakk?n? ihlal ediyor, sözde kamu yarar? atfedilerek yanda?lar?na rant sa?lama derdine dü?mü?” dedi.
“TOPRAK KORUMA KURUL KARARI, ÇED RAPORU NEREDE?”
S?nd?r, sözlerini ?öyle sonland?rd?: “Acele Kamula?t?rma karar? al?nan ta??nmaz üzerinde yap?lmas? dü?ünülen yat?r?m?n, kamula?t?rman?n ruhuna, yasal çerçevesine ve kamusal yarar ilkesine ayk?r? bir ?ekilde özel sektöre devredilece?i aç?k bir ?ekilde anla??lmakta. Tapu kay?tlar?ndan anla??ld??? üzere, Manisa Çapakl?’da acele kamula?t?r?lacak ta??nmazlar?n toplam alan büyüklü?ünün yakla??k 106 bin 799 m2 oldu?u bilinmekte. Söz konusu ta??nmazlar?n tamam?n?n tapu kay?tlar?nda tarla vasf?nda oldu?u görülmektedir. Toprak Koruma ve Arazi Kullan?m Kanunu uyar?nca tar?m alanlar?n?n tar?m d??? amaçla kullan?labilmesi ?artlara ba?lanm??t?r. Söz konusu ta??nmazlar için de Toprak Koruma Kurulu’nca al?nm?? herhangi bir karar bulunmakta m? yoksa yine göz göre göre verimli topraklar, çocuklar?m?z?n gelece?i yine ranta kurban m? edilecek? Acele Kamula?t?rma karar? al?nan ta??nmaz üzerinde öngörülen yat?r?m için ve kamula?t?rma öncesinde olumlu ÇED raporunun al?nmas? gerekiyor. ÇED olumlu raporunun al?nd???na ili?kin yöre halk? bir bilgiye sahip de?il, ÇED olumlu raporu al?namamas? durumunda yap?lacak kamula?t?rma uygulamas? kamu zarar? olarak kay?tlara geçece?i bilinmelidir.”
S?nd?r, Cumhurba?kan? Yard?mc?s? Fuat Oktay’?n yan?tlamas? istemiyle TBMM’ye verdi?i önergede ?u sorular? yöneltti:
1) Söz konusu acele kamula?t?rman?n amac? nedir?
2) Bu acele kamula?t?rma karar?nda “üstün kamu yarar?” nedir? Acele Kamula?t?rma karar? al?nan ta??nmaz üzerinde yap?lmas? dü?ünülen yat?r?m, bir kamu yat?r?m? m?d?r? Yoksa kamula?t?rman?n ruhuna, yasal çerçevesine ve kamusal yarar ilkesine ayk?r? bir ?ekilde özel sektöre mi devredilecektir?
3) Yap?lacak acele kamula?t?rman?n, yurt savunmas? ile veya aciliyet gösteren bir do?al afet vb durum ile veya özel kanunlarla öngörülen bir ba?ka “özel durum” ile herhangi bir ilgisi var m?d?r?
4) Tapu kay?tlar?ndan anla??ld??? üzere, acele kamula?t?r?lacak ta??nmazlar?n toplam alan büyüklü?ünün yakla??k 106.799 m2 ( 106,8 dekar) oldu?u anla??lmaktad?r. Oysa bu büyüklü?ün daha önce öngörülen kamula?t?rma alan?n?n yakla??k 3 kat daha fazlas? oldu?u iddias? do?ru mudur?
5) Kamula?t?r?lacak alan?n daha sonra geni?letilerek büyütülmesi söz konusu mudur?
6) Bu alanda herhangi bir özel sektör kurulu?una enerji üretim lisans? verilmi? midir? Verildiyse hangi ?artlarda verilmi?tir?
7) Ta??nmazlar?n 1/100.000 ölçekli çevre düzeni plan?nda, 1/25.000 ve 1/5.000 ölçekli naz?m imar planlar?nda ve 1/1.000 ölçekli uygulama imar plan?ndaki niteli?i nedir? Bu planlarda yeni kullan?m fonksiyonuna ba?l? olarak de?i?iklik öngörülmekte midir ve ne zaman ve hangi kurum taraf?ndan de?i?tirilmesi planlanmaktad?r?
8) Ta??nmazlar, imar planlar?nda “Tar?msal” nitelikli alan statüsünde ise imar planlar?nda de?i?iklik yap?lmadan, ta??nmaz?n kullan?m nitelikleri de?i?tirilmeden yap?lan acele kamula?t?rma kararlar? ile yarat?lan arazi rant?n?n, ta??nmaz?n gerçek malikine de?il fakat “kamu yarar?” atfedilerek devredilen özel sektör yat?r?mc?s?na sa?lanmas? ve gerçek sahibi köylülerin ya?ayaca?? ma?duriyetler sizce hukuka, adalete ve hakkaniyete uygun mudur? Bu durumda Anayasam?z?n 35. Maddesindeki “mülkiyet hakk?” ihlal edilmi? olmaz m??
9) Acele kamula?t?rma karar? al?nan ta??nmazlar?n tapu kay?tlar?nda vasf? (niteli?i) “tarla” olarak görülmektedir. 5403 say?l? Toprak Koruma ve Arazi Kullan?m Kanunu uyar?nca tar?m alanlar?n?n tar?m d??? amaçla kullan?labilmesi ?artlara ba?lanm??t?r. Söz konusu ta??nmazlar için de Toprak Koruma Kurulu’nca al?nm?? herhangi bir karar bulunmakta m?d?r?
10) Tapu kay?tlar?nda tamam?n?n “Tarla” niteli?inde oldu?u söz konusu ta??nmazlarda hangi ürün/ürünler yeti?tirilmektedir? Zeytin a?açlar? veya herhangi bir ba?ka meyve türü yeti?tiricili?i yap?lmakta m?d?r?
11) Yap?lacak kamula?t?rman?n tahmini bedeli ne kadar dü?ünülmektedir? Hâlihaz?rda yap?lan tar?msal üretimin Çapakl? köyü/mahallesine ve ülke ekonomimize katk?s? de?erlendirilmi? midir ve ne kadard?r?
12) Bu alanda yap?lmas? öngörülen Biyogaz tesisinin üretim kapasitesi ne olacakt?r? Devletimize/kamuya sa?layaca?? ekonomik ve sosyal fayda/katk? ne kadar olacakt?r?
13) Bu yat?r?m?n do?aya, çevreye, yöre insanlar?n?n ya?am alanlar?na herhangi bir olumsuz etkisinin olmayaca?? m? dü?ünülmektedir?
14) Acele Kamula?t?rma karar? al?nan ta??nmaz üzerinde öngörülen yat?r?m için ve kamula?t?rma öncesinde sizce olumlu ÇED raporunun al?nm?? olmas? gerekmez mi? ÇED olumlu raporu henüz yok ise bunun al?namamas? durumunda yap?lacak kamula?t?rma uygulamas? kamu zarar?na dönü?mü? olmaz m??
15) Ya da ÇED olumlu raporunun 2009/7 say?l? Bakanl?k Genelgesi uyar?nca, daha önce birçok örnekte oldu?u gibi, her halükarda verilece?i mi dü?ünülmektedir?
16) Ta??nmaz üzerinde öngörülen yat?r?m için yerel halka bilgi verilmi? midir, çevre halk?n?n r?zas? al?nm?? m?d?r? Civar alanlarda yap?lmakta olan tar?msal üretim faaliyetlerine etkileri olacak m?d?r? Önlemleri dü?ünülmü? müdür?
17) Çapakl? Köyü ve civar köylerin sakinlerinin acele kamula?t?rma karar? hakk?nda önceden bilgilendirilmedi?i iddias? do?ru mudur?
18) Acele kamula?t?rma karar?n?n Resmi Gazete’de yay?nlamas?n?n ard?ndan karar? ilgilendiren bölgelerde çevre halk?n?n bu karara kar?? direnme haklar?n? kullanarak ve tamamen yasal çerçevede ortaya koyduklar? itiraz eylemlerinde adli kolluk taraf?ndan zor kullanma, arbede, yaralanma vb. gibi durumlar?n ya?and??? do?ru mudur? Kad?n, erkek, ya?l?, çocuk demeden köylü vatanda?lar?m?z?n zor kullan?larak kendi ya?am alanlar?ndan uzakla?t?r?ld??? do?ru mudur?