Tar?m ve Ormanc?l?k alanlar?n?, k?rsal ya?am? do?rudan ilgilendiren say?s?z yasal düzenlemenin Meclis gündemine gelmi? olmas?na ra?men hiç birisinin esas ilgili oldu?u Tar?m, Orman ve Köyi?leri Komisyonu’na getirilmedi?ini ve Komisyonun 2 y?l aradan sonra gündemdeki kanun teklifi ile ilk defa toplan?yor olmas?n? ele?tiren ve bu teklifin de di?er birço?unda oldu?u gibi çe?itli maddelerinin Anayasaya ayk?r? oldu?unu söyleyen S?nd?r, “Tar?m, Orman ve Köyi?leri Komisyonu en son 7 Temmuz 2021 tarihinde toplanm??. Neredeyse iki y?la yak?n bir süredir Komisyon herhangi bir kanun teklifi nedeniyle bir araya gelmemi?. Tar?m?n AKP için önemi i?te bu kadar. Getirilen bu torba kanun teklifinde de birbiriyle çeli?kili, Anayasa'ya ayk?r?l?k te?kil eden, görünen yüzüyle ormanlar? “sözde” korumay?, tar?msal üretimi “sözde” planlayarak artt?rmay? amaçlayan ancak esasen bunlar?n tam tersine neden olacak düzenleme ve uygulama önerileri ile kar?? kar??yay?z. Bak?n?z; Anayasa’n?n 48'inci maddesi çal??ma ve sözle?me hürriyetinden bahseder. Bu kanunla, özel te?ebbüs hürriyeti, sözle?me hürriyeti olan üreticiye sözle?meyle zorlay?c? hükümler getiriliyor. Yine Anayasa’da devlet, ormanlar?n korunmas? ve sahalar?n?n geni?letilmesi için gerekli kanunlar? koyar ve tedbirleri al?r’ der. Ve devam?nda da ‘Bütün ormanlar?n gözetimi devlete aittir.’ ifadesi yer al?r. Ama bu torba teklifte özel, hususi ormanlar 3 hektardan küçükse, birbirine kom?u da olsa bunlar? ayr? ayr? orman tan?m? d???na ç?kartan bir düzenleme getiriliyor. Dolay?s?yla, anayasan?n ‘ormanlar?n korunmas? ve sa?l???n?n geni?letilmesi’ ilkesine aç?kça ayk?r? bir düzenleme getiriliyor. Ormanlar betonla?maya aç?l?yor, do?al güzelliklerimize ihanet ediliyor. AKP ormanlar?m?z? kâr alanlar? olarak görüyor” dedi.
“PLANLAMADAN RAHATSIZ OLAN ?KT?DAR!”
Torba kanun teklifinde getirilen planlama yap?lmas?n?n zorunlulu?una ili?kin de?erlendirmede bulunan S?nd?r, “Bu teklifin genel gerekçesinde ‘planlamalar?n zorunlu hâle geldi?i’ gibi bir ifade kullan?lm??. Çok ?ükür, nihayet, 21 y?l aradan sonra hiç olmazsa tar?mda planlama gereksiniminin, umuyorum, fark?na var?lm??. AKP iktidar?n?n bugün kadar çal??malar?nda planlamadan, planl? olmaktan, planl? çal??maktan ho?nutsuz ve rahats?z oldu?unu biliyoruz, ya?ayarak görüyoruz. Tek adam?n “?ahs?m” yönetimi, keyfe keder, ihtiras?, insaf? ve arzular?yla do?ru bildi?i yanl??lara göre ald??? kararlar?n hepimiz ma?duruyuz maalesef. Ne yaz?k ki, planl? olmak, AKP’nin yönetim anlay???na ters geliyor. Devlet Planlama Te?kilat?n?n bile tasfiye edilerek yok edilmesi bunun somut bir göstergesi. Kanun teklifinde, bir yandan sözde ‘Sözle?meli üretimde irade serbestisi esast?r.’ deniyor ama hemen arkas?ndan bir ‘ancak’ eklenerek; ‘Arz güvenli?inin sa?lanmas? veya üretimin iç ve d?? talebe uygun olarak ayarlanmas? amac?yla...’ diyerek üretici sözle?meye mahkum b?rak?l?yor, zorlan?yor. O zaman o iradenin serbestli?i diye bir ?ey kalmaz. ‘Arz güvenli?ini sa?lamam?z gerekiyor.’ deyip sözle?meye zorlarsan, ‘Üretimi iç ve d?? talebe uygun olarak ben ayarl?yorum’ dersen, bu kanun teklifinde, getirilen genel gerekçesindeki ‘planlama’ hedefi sözde kal?r. Bak?n?z; bakanl?k, tar?m arazilerine, hisselilik, parçal?l?k, mülkiyet ihtilaflar?, göç ve benzeri nedenlerle at?l durumda kal?yor diye el koyma kolayc?l???na kaç?yor. Oysa ki esas olan parçal?l?k sorununun arazi toplula?t?rmas?yla çözülmesidir, mülkiyet ihtilaflar?n?n hukuki düzenlemelerle çözülmesidir. Kanun teklifinde, üreticiyi üretimde tutmak yerine, kamu bask?s?yla üretim karar?n? özgürce verebilme hakk? da elinden al?n?yor ve hatta belki de hiç bilmedi?i ve daha önce hiç yapmad??? bir üretime zorlan?yor. Böyle planlama olmaz, ben yapar?m olur derseniz ve yaparsan?z üreticinin yine topra??yla ve hayvan?yla duygusal ba??n? kopar?r ve k?rdan kente göç etmesine neden olursunuz. Asl?nda öyle anla??l?yor ki, bu teklifin gizli amac? da bu, küçük aile i?letmecili?ini yok etmek, tasfiye etmek ve kentlere göç ettirmek. Türk tar?m?n?n içini bo?alt?yorsunuz. ?ktidar? boyunca, sa?l?kl?, güvenilir ve ihtiyaç duyulan verilerin belirlenmesine yönelik, genel tar?m say?m? dahi yapmayan bir siyasal iktidar anlay??? planlamadan bahsedemez” dedi.
“Ç?FTÇ? KAYIT S?STEM? ?Ç?N NE YAPTINIZ?”
?ktidar taraf?ndan Çiftçi Kay?t Sistemi’nin kapsam?n?n geli?tirmesi, güncellenmesi, yeni teknolojiler ile entegre edilmesi ve sa?l?kl?, güvenilir bir yap?ya kavu?turulabilmesi ad?na hiçbir çal??ma yap?lmad???n? ifade ederek sözlerine devam eden S?nd?r, “Bu torba kanunla bakanl?k asl?nda kendi beceriksizli?ini itiraf ediyor. Çiftçi Kay?t Sistemi 2001 y?l?ndan beri, yönetmeli?i ile Tar?m ve Orman Bakanl???’n?n yürütme yetkisinde olan ve AKP’nin 21 y?ll?k iktidar? döneminde bugüne kadar uygulana gelmi? bir sistem. Geldi?imiz noktada, iktidar ÇKS ile ilgili olarak kendi ba?ar?s?zl???n? ele?tiriyor. Yüzde 60, yüzde 63 kay?tl?l?k oran? olmu?mu?, bu sistem yürümüyormu?. Var olan bir sistemi, di?er sistemlerle yani co?rafi bilgi sistemi, mekânsal veri sistemleriyle entegre hale getirmek, ÇKS altyap?s?n? geli?tirmek, büyütmek, ve yüzde 100 oran?nda çiftçinin kat?l?m?n? kapsama al?nmas?n? sa?lamak amac?yla önlem al?nsayd? bir çok sorun çoktan planl? bir ?ekilde çözülmü? olurdu” dedi.
“MADEN ??RKETLER?NE ?MT?YAZ SA?LANIYOR”
Getirilen bu torba kanun teklifinde, madencilik faaliyetinde bulunan ?irketlere imtiyaz sa?lanmak istendi?inin alt?n? çizen S?nd?r, “Madencilik faaliyetiyle yok edilen, talan edilen, büyük tahribata neden olunan ekosistemin sözde rehabilitasyonunun maliyetinin ne kadar yüksek oldu?unu hepimiz biliyoruz. ?irketler aç?s?ndan madencilik faaliyetinin en büyük sorunlar?ndan ve maliyetlerinden bir tanesi faaliyet sonras? rehabilitasyondur. ?irketler, üzerlerindeki bu büyük maliyetten hep kaç?nmak, sak?nmak isterler, hatta iflaslar?n? ilan ederek veya güçsüz ve sermayesiz bir ?irkete i?letmeyi devredip kaçarak kurtulmaya çal???rlar; buna çok ?ahit olduk sadece bizim ülkemizde de?il, dünyan?n birçok ülkesinde de bu maalesef böyle. ?imdi de bu konuda belediyelere yetki ve sorumluluk verilerek bedeli kar??l??? rehabilitasyon yapt?rmak konusunda 2010 y?l?nda getirilmi? düzenlemeye bu teklifte bir ek getiriliyor; ‘ihale yoluyla özel sektöre de verilebilir’. Asl?nda bu düzenleme, madenci ?irketlerin üzerinde olu?acak yüksek rehabilitasyon maliyetini nas?l dü?ürebiliriz dü?üncesinin ürünü olan bir düzenleme. Di?er bir deyi?le, yeni bir rant yaratma sevdas?d?r. Kabul edilemez” dedi.
“DEVLET ?MAR KANUNUNU ?HLAL EDEMEZ!”
S?nd?r, sözlerini ?öyle sonland?rd?: “Orman yang?nlar?nda yang?na neden olanlara a??r ceza getiriliyor. Getirilsin. Peki, müdahalede geciken kamu idaresine gelen bir yapt?r?m var m?? Tabi ki yok. Orman içinde izinsiz, ruhsats?z yap?lar var. Teklifte yer alan bir maddeden bir cümle aktaray?m; ‘Devlet ormanlar?nda el konulan bütün yap? ve tesisler, in?a a?amas?nda olanlar da dâhil olmak üzere hiçbir karar al?nmas?na lüzum kalmaks?z?n Orman Genel Müdürlü?ü taraf?ndan derhâl y?k?l?r veya ihtiyaç görüldü?ü takdirde ormanc?l?k hizmetlerinde kullan?labilir.’ Daha do?rusu bu kanun teklifi diyor ki: ?mars?z, ruhsata ayk?r? kaçak yap?lm?? da olsa ben onu ihtiyaç duydu?umda kullanabilirim. ??te imar denince AKP’nin akl?na gelenler; “imar bar???” veya “imar aff?”. Öyle anla??l?yor ki AKP iktidar?, devlet eliyle ?mar Kanunu'na ayk?r? binalar? yasalla?t?rmaya devam ediyor. Ayr?ca, hususi ormanlarda a?açlar?n belirlenmesi, planlanmas?, damgalanmas? için görevli memurlara ödeneklerinin hususi orman sahiplerince ödenecek olmas?n?n da, geçmi?te baz? denetim uygulamalar?nda (Yap? Denetim, G?da Kontrolleri, vb) kar??la??lan sorunlar ?????nda, sak?ncal? sonuçlar do?urabilece?ini de görmek gerekir.”