TD?’nin 2021 y?l? Say??tay raporuna giren fatura yolsuzlu?unu payla?an CHP ?zmir Milletvekili Atila Sertel, “Karadeniz’deki bu limanlar? devralan ?irketlerin, TD?’ye ödeyecekleri gelir pay?n? ödememek için yine ayn? isimler üzerine ta?eron ?irket kurdu?u bu ?ekilde kurumu Giresun liman?nda 1 milyon 107 bin dolar (20 milyon 745 bin TL), Hopa liman?nda 1 milyon 642 bin dolar (30 milyon 771 bin TL), Rize liman?nda 2 milyon 74 bin dolar (38 milyon 866 bin TL) olmak üzere 4 milyon 823 bin dolar (bugünkü kurla 90 milyon 383 bin TL) zarara u?ratt??? ortaya ç?kt?. Say??tay dava konusu olan paralar?n faiziyle birlikte geri al?nmas?n? isterken, TD? taraf?ndan bu limanlar?n yönetimlerine atanan isimlerin ise görevini yapmad???na i?aret etti” dedi.
“H?ÇB?R? DEN?ZC? DE??L”
Sözle?meye göre özelle?tirilen limanlardan elde edilen gelirlerin belirli bir k?sm?n?n TD?’ye aktar?lmas? gerekti?ini hat?rlatan Sertel, limanlar? devralan ?irketlerin bu paralar? ödememek için ta?eron ?irket kurdu?unu ve yüksek tutarl? faturalar? bu ?irketler üzerinden kesti?ini söyledi. Sertel, “Say??tay raporlar?na yans?yan tespitlere göre; i?letici ?irketler taraf?ndan elde edilen asli faaliyet gelirleri ile kira gelirlerinin yüzde 25’ini, faaliyet d??? gelirlerin ise yüzde 2’sini TD?’ye aktarmas? gerekiyor. Giresun, Rize, Hopa ve Sinop limanlar?n? i?leten ?irketler bu gelir pay?n? ödememek için ta?eron ?irket kurmu?lar. Dolay?s?yla liman hizmetleri kar??l???nda al?nan bedeller ana ?irkete de?il ta?eron ?irkete faturaland?r?lm??. Ana ?irketin gelirleri ise oldukça dü?ük gösterilmi?. 2015 y?l?ndan bu yana devam eden bu yöntemle TD?’ye gitmesi gereken 90 milyondan fazla para iç edilmi?. TD?’yi temsilen limanlar?n yönetimine atanan isimler ise bu vurgunu seyretmekle yetinmi?. AKP iktidar? taraf?ndan atanan ve hayatlar?nda denizcilikle hiçbir ilgileri olmayan bu yönetim kurulu üyelerini görevlerini yapmaya davet ediyorum” diye konu?tu.
“USULSÜZLÜK VAR”
Raporda Giresunport Liman ??letmecili?i A.?. taraf?ndan i?letilen ve yönetiminde TD?’yi temsilen Hazine ve Maliye Bakanl???nda Genel Müdür Yard?mc?s? Vekili olarak görev yapan Ali Mercan Ayd?n’?n bulundu?u Giresun liman? ile ilgili ?u bilgilere yer verildi:
“2019 y?l?nda liman hizmetlerini yürüten söz konusu ta?eron ?irket taraf?ndan gemi ve gemi mümessillerine toplam 11 milyon 878 bin 306 TL fatura kesildi?i, ancak as?l i?letici durumdaki bu ?irket taraf?ndan ta?eron ?irkete kesilen faturan?n 1 milyon 763 bin 863 TL oldu?u, i?letici ?irket taraf?ndan bu tutar üzerinden TD? pay?n?n hesapland???, dolay?s?yla usulsüz olarak döviz baz?nda toplam 445 bin 897 ABD dolar? tutar?ndaki TD? pay?n?n eksik hesapland???n?n ortaya ç?kt??? belirtilmi?tir. Giresun Liman?ndaki 2020 y?l? TD? paylar? ile ilgili olarak haz?rlanan 08.03.2022 tarihli raporda da, yine ayn? uygulamalar sonucu usulsüz olarak toplam 661 bin 611 ABD dolar? tutar?ndaki TD? pay?n?n eksik tahakkuk ettirildi?i tespitinde bulunulmu?tur. ??letici ?irketin bu konuda da itirazda bulunmas? ve yap?lan i?lemlerin sözle?meye ve hukuka uygun oldu?unu beyan etmesi üzerine TD? taraf?ndan söz konusu ?irket aleyhine tahkim davas? aç?lm??t?r. Dava devam etmektedir.”
“R?ZE KABUL ETT?, PARAYI GER? ÖDED?”
Park Denizcilik taraf?ndan i?letilen Hopa Liman?’nda da ayn? yöntemle milyonlarca liral?k zarar olu?turuldu?u belirtilen Say??tay raporunda, yönetiminde eski AKP ?zmir Milletvekili Necip Kalkan’?n da bulundu?u Hopa Liman?yla ilgili ?u bilgilere yer verildi:
“2015, 2016, 2017, 2019 ve 2019 y?llar?na ait olarak, liman hizmetlerini yürüten söz konusu ta?eron ?irketler taraf?ndan gemi ve gemi mümessillerine liman hizmetleri tarifesi üzerinden hizmet verilirken, as?l liman i?leticisi ?irketin ise bu ?irketlere daha dü?ük bedeller üzerinden fatura kesti?i, dolay?s?yla liman gelirlerinin önemli bir k?sm?n?n as?l ?irketin mali bilançolar?na yans?t?lmad???, bu ?ekilde TD? paylar?n?n eksik hesaplanmas?na yol aç?ld???, söz konusu dönemlere ili?kin olarak döviz baz?nda toplam 1 milyon 400 bin 317 ABD dolar? tutar?nda TD? alaca??n?n do?du?u belirtilmi?tir. Hopa Liman? ile ilgili 2020 y?l? raporunda ise, yine ayn? ta?eron firmalardan biri arac?l???yla yürütülen i?lemler sonucu toplam 242 bin 196 ABD dolar? tutar?nda TD? pay?n?n eksik hesapland??? tespiti yap?lm??t?r.”
TD? yetkilileri taraf?ndan Hopa liman? i?leticisi Park Denizcilik ile yap?lan görü?meler sonucu 2015-2019 y?llar?nda TD?’ye eksik ödenen paylar?n toplam 696 bin 683 dolar olarak kesinle?tirildi?i ve bu paran?n TD?’ye sonradan ödendi?i de yaz?ld?.
“YÖNET?M?NDE BAKAN YARDIMCISI VAR”
Yönetiminde TD?’yi temsilen AKP’li Ba?c?lar Belediyesi 1. Ba?kanvekili Grup Yönetim Kurulu üyesi Sibel Betül Birer’in bulundu?u Riport Rize Liman?’nda da ayn? uygulaman?n yap?ld??? ifade edilen raporda, Rize Liman?yla ilgili ?u bilgilere yer verildi:
“Rize liman?nda da ayn? uygulaman?n söz konusu oldu?u, as?l i?letici ?irketin bir ta?eron ?irketle hizmet sözle?mesi imzalad???, her iki ?irketin yönetim kurullar?nda temsile yetkili ayn? ki?i ve hissedarlardan isimlerin bulundu?u, dolay?s?yla ?irketlerin birbirleriyle ba?lant?l? olduklar?n?n de?erlendirildi?i, liman s?n?rlar? içerisinde yap?lan yükleme/bo?altma hizmetlerine ili?kin faturalar?n güncel Rize Liman tarifesi ile kar??la?t?r?lmas?nda as?l i?letici ?irket taraf?ndan dolar/ton baz?ndaki tarifenin çok alt?nda kalan tutarlar üzerinden ta?eron ?irkete fatura kesildi?i, dolay?s?yla liman gelirlerinin önemli bir k?sm?n?n as?l i?letici ?irketin mali bilançolar?na yans?t?lmad???, bu yöntemle TD? paylar?n?n eksik hesaplanmas?na yol aç?ld??? hususlar?na raporlarda yer verilmi?tir. Söz konusu raporlarda; 2015-2016-2017-2018 ve 2019 y?llar?na olarak toplam 1milyon 878 bin 497 ABD dolar?, 2020 y?l?na ili?kin olarak 195 bin 892 ABD dolar? tutar?nda eksik TD? pay? hesapland??? tespiti yap?lm??t?r.”
YÖNET?MDEK? ?S?MLERE ELE?T?R?
Raporda Hopa Liman? i?leticisi ?irketin eksik TD? paylar?n? faiziyle birlikte ödedi?i, ancak Giresun ve Rize limanlar? i?leticisi ?irketlerin yap?lan giri?imlere ra?men bu kapsamda ortaya ç?kan borçlar?n? ödemedikleri vurgulan?rken, “??letici ?irketlerin yönetim kurullar?nda, devir sözle?meleri gere?i TD?’yi temsilen birer yönetim kurulu üyesi bulunmaktad?r. Dolay?s?yla i?letici ?irketlerin yönetim kurullar?nda al?nan kararlar?n devir sözle?melerine uygun olup olmad???, bu kararlar?n TD? aleyhine sonuçlara yol aç?p açmayaca?? hususunun TD? temsilcisi üyeler taraf?ndan da gözetilmesi önem arz etmektedir” denildi.