3 Aral?k Dünya Engelliler Günü; 1992 y?l?ndan bu yana Birle?mi? Milletler taraf?ndan kabul edilmi? uluslararas? bir fark?ndal?k günüdür. Türkiye’de de çe?itli etkinlik ve çal??malar ile engellilerin sorunlar?na dikkat çekilirken TBMM’de gündem engelli haklar? oldu.
CHP ?zmir Milletvekili Özcan Purçu, haz?rlad??? 4 kanun teklifi ile, Türkiye Cumhuriyeti mevzuat?n? B?RLE?M?? M?LLETLER ENGELL? HAKLARI SÖZLE?MES? ile uyumlu hale getirmeyi amaçlad???n? anlatarak, engelli bireylere kar?? ayr?mc?l??? önleyici düzenlemelerin derhal artt?r?lmas? gerekti?ini belirtti. Türk Ceza Kanunu, ?? Kanunu, Hakimler ve Savc?lar Kanunu ile TOBB Kanunlar?nda yap?lan de?i?iklikler ile ayr?mc? hükümleri ortadan kald?ran teklifleri Meclis Ba?kanl???’na sunan Milletvekili Purçu, “engellilerin haklar?n?n önündeki eri?im engellerinin kald?r?lmas? için” çal??acaklar?n? ifade etti.
ENGELL? ?ST?HDAMI ÇÖZÜM BEKL?YOR, KADROLAR HALA NEDEN BO? DURUYOR?
Engelliler ile ilgili istatistiklere dikkat çeken ?zmir Milletvekili Purçu ?unlar? kaydetti; “Yapt???m çal??ma ile engellilerin ya?ad??? ayr?mc?l?klar? bir nebze de olsa azaltmak istedim. Ekonomik Kalk?nma ve ??birli?i Örgütü ve Avrupa Birli?i verilerine göre dünya nüfusunun yakla??k %15’i engelli bireylerden olu?maktad?r. Bu oran, dünyada 1 milyar engelli oldu?u anlam?na gelmektedir. 7.7 milyar insan?n ya?ad??? dünyada bu oran engellileri “en büyük az?nl?k” yapmaktad?r. Türkiye’de ise Ulusal Engelli Veri Taban?’na göre engelli birey say?s? 1.559.222’dir. Ancak veri taban?nda yer alan verilerin sadece engelli raporu ba?vurusu yapan ve ba?vurusu onaylanan engelliler oldu?u unutulmamal?d?r. Elbette ki Türkiye’de bu rakam?n kat be kat üstünde engelli birey bulunmaktad?r. 1,5 milyon engelli üzerinden planlanan politikalar; gerçek rakam olan 9 milyon civar? engelli vatanda??m?z?n sorunlar?n? kar??lamaktan uzak kalmaktad?r. Özellikle istihdam konusunda engelli kotas? bulunmas?na kar??n kurumlarda kadrolar?n bo? bulunmas? ve buna ra?men engelli istihdam? sa?lanm?yor olu?u devlet eliyle yap?lan en büyük ayr?mc?l?klardan birisidir.
ULUSLARARASI SÖZLE?MELERE UYGUN MEVZUAT GEREKL?L???
“Birle?mi? Milletler Engelli Haklar? Sözle?mesi, Tu?rkiye, taraf?ndan 2007 y?l?nda imzalanm?? ve 2009 y?l?nda Resmi Gazete’de yay?mlanarak yürürlü?e girmi?; fakat ic? hukuk gec?en su?re zarf?nda So?zles?me ile uyumlulas?t?r?lmam?s?t?r. 2021 y?l?nda imzalanan sözle?meler olmas?na; Anayasam?zda ayr?mc?l?k yasa??na kar?? hükümler olmas?na kar??n hala mevzuat?m?zda ayr?mc?l??a yol açabilecek hükümler bulunmaktad?r. Bugün verdi?imiz kanun teklifleri ile mevzuattaki bu söz konusu ayr?mc?l??a yol açan hükümleri de?i?tirmeyi hedeflemekteyiz. Ve buradan da tek adam?n ?ahs?m hükümetine sesleniyoruz; 12 y?l önce yürürlü?e girmi? olan BM Engelli Haklar? Sözle?mesi’ni uygulay?n ve ayr?mc?l??a yol açan uygulamalara son verin”
“ENGELL?L?K HASTALIK DE??LD?R”
CHP ?zmir Milletvekili Özcan Purçu, ek olarak ?unlar? kaydetti; “9 milyon engelli ile birlikte ya?ayan bir toplumuz ancak mevzuat olarak ya da uygulanan politikalar aç?s?ndan engellilerin haklar?n? savunmaktan bir o kadar uza??z. 12 y?l önce yürürlü?e girmi? uluslararas? bir sözle?me var ancak buna uygun düzenlemeler yetersiz. Mevzuatta hala “görevini yapmas?na engel olabilecek vücut ve ak?l hastal??? veya engellili?i bulunmak” benzeri ayr?mc? hükümler bulunmakta. Bu ne demek; vücut ve ak?l hastal??? ile engellili?i ayn? kefeye koymak demek. Engellilik yap?lan birçok i?i yapmaya engel de?ildir. Engellilik bir hastal?k da de?ildir. Sizler bu hükümler ile engelli ki?i hastad?r ve bu i?i, ?u i?i yapamaz diye keyfinize göre ayr?mc?l?k yapamazs?n?z. Türkiye Cumhuriyeti Anayasas?’n?n “Kanun önünde e?itlik” ba?l?kl? 10. Maddesinde ‘Ayr?mc?l?k Yasa??’ Düzenlemesi yap?lm?? ve imzac?s? oldu?umuz uluslararas? sözle?melerde de bu hükme benzer ayr?mc?l?k yasa?? düzenlemeleri yer almaktad?r. Örne?in bugün verdi?imiz tekliflerden birisi, Tu?rk??ye Odalar ve Borsalar B??rl??g??? ile Odalar ve Borsalar Kanunu. Bu kanunda genel sekreter pozisyonunda çal??acak ki?ilerin nitelikleri belirlenirken “Go?revini devaml? yapmas?na engel olabilecek hastal?g??, zihinsel veya bedensel engeli bulunmamak” düzenlemesi yap?lm??. Peki soruyorum engelli bir birey genel sekreterlik görevinin hangi a?amas?n? yapamayacak. Bir di?eri hakimler ve savc?lar kanunu. “Hakimlik ve savc?l?k go?revlerini su?rekli olarak yurdun her yerinde yapmas?na engel olabilecek vu?cut ve ak?l hastal?g?? veya engellilig?i bulunmamak” düzenlemesi var metinde. Vücut ve ak?l hastal??? duruma göre kabul edilebilir ancak engelli bir birey neden hakimlik ya da savc?l?k görevini yürütemesin? TCK’da ayr?mc?l??a yol açan suçlar?n sadece nefret saiki ile i?lenmesi durumunda ceza verilmesi düzenlenmi?. Ancak burada gözden kaçan nokta nefret saikinin ispatlanmas?n?n neredeyse imkans?z olu?udur. Nitekim bu madde yürürlü?e girdi?inden itibaren hiçbir mahkeme taraf?ndan bu maddeye dayan?larak hüküm kurulmam??. Yani TCK’n?n ayr?mc?l?k yasa??na dair cezai yapt?r?m öngören maddesi i?lemiyor. Di?er bir deyi?le mevzuat?m?zda ayr?mc?l??a yol açan fiillere, uygulamalara kar?? cezai bir yapt?r?m uygulanamamaktad?r.”
ENGELL?LERE AYRIMCILI?A SON
“Verdi?im kanun teklifleri ile i?te bu ve benzeri düzenlemeleri T.C. Anayasas? ve uluslararas? sözle?melerdeki standartlara kavu?turmay? hedeflemekteyim. Buradan iktidara ça?r?m?z? yineliyoruz. Mevzuatta yer alan, uygulad???n?z politikalardan kaynaklanan ayr?mc?l?k içeren hükümlere son verin. Bu ülkede en az 9 milyon engelli birey ya?amakta. Sadece bugün de?il her gün ayr?mc?l??a u?ramadan, haklar?n? alarak, özgürlüklerini ya?ayarak bir hayat sürdürmeleri için gelin harekete geçin!”