CHP’li Arslan’?n konu?mas? ?öyle:
“Orta vadeli programda 2022 ihracat?m?z 255 milyar dolar, ithalat?m?z 360 milyar dolar yani d?? ticaret aç???m?z 105 milyar dolar, bu aç?k son y?llardaki en yüksek d?? ticaret aç???d?r.
D?? ticaret aç???m?z yüzde 128 artm?? durumda. Yani 2021-2022 y?llar? aras?nda eksi 46 milyar dolar olan d?? ticaret aç??? 105 milyar dolara ula?arak 60 milyar dolar daha artm?? durumda.
Orta yüksek ve yüksek teknoloji ürün ihracat?m?z?n yüzde 40'a yükseldi?ini ifade ettiniz ama as?l olan 2023'te yüksek teknoloji ürünlerinin ihracattaki pay? yüzde 2,9, kalk?nma plan? sonunda bu pay?n yüzde 17 olmas? hedefleniyor. Yani dünya ticaretinden ald???m?z pay giderek niteliksiz hâle gelirken bu nas?l olacak diye sormak isterim.
Bir di?er performans göstergeleri de esnaf say?s?ndaki de?i?im. Esnaf say?s?ndaki art?? 2022'de yüzde 5,56, 2023'te yüzde 6, 2020'de yüzde 5 olarak aç?klanm??. ?yi ama bu oranlara kepenk kapatan esnaf say?lar? dâhil mi, de?il mi, onu da aç?k bir ?ekilde yazmak gerekiyor.”
2022’DE 125.598 ESNAF KEPENK KAPATTI.
“Bu oranlar mesela esnaf say?s?ndaki TESK'in verilerine bakt???m?zda 2022 y?l?nda 333.235 i?letme aç?l?rken 125.598 i?letme kapanm??t?r. Pandemi ve sava? ko?ullar? alt?nda esnaflar?m?z korumak ad?na verilen verileri daha aç?k ve net ifade etmeliyiz ki, incelemeliyiz ki tedbirlerimizi daha sa?l?kl? alabilelim.
Bu nedenle a?ustos ay?nda bir soru önergesi verdik Say?n Bakan?m, her zamanki gibi cevaplar verilmiyor. Özellikle AVM zincir market ve büyük ma?azalar?n yaratt??? haks?z ve y?k?c? rekabet nedeniyle i? yerlerini kapatan ve i? kayb?na u?rayan esnaflara ili?kin Bakanl???n?zca çal??ma yap?l?p yap?lmad???n? sorduk, cevap yok.
Esnaflar?m?z?n bir di?er sorunu da makul kredilere ula?amamalar?. Hesaplamalar?m?za göre mesela bu bütçede 30,4 milyar TL destekten bahsediliyor, 2,2 milyon esnafa böldü?ümüz zaman esnaf ba??na gelen miktar, dü?en kredi miktar? 13.600 TL yani bir asgari ücret kadar neredeyse.
Bunun anlam? ?u: Esnaf yine krediye ula?amayacak, kederiyle ba? ba?a, bu bütçe esnaf bütçesi de?il çünkü esnaf bu bütçede yok.
Son y?llarda s?n?r güvenli?ini yeterince maalesef koruyamad???m?z, sa?layamad???m?z için dünyada uyu?turucu trafi?inde üst s?ralara h?zla yükseldik. Bakanl???m?z?n 38 milyarl?k bütçesinde yüzde 10'unu bu i? için ay?rm???z, bence bu pay biraz daha art?r?lmal?d?r.”
AVM ve BÜYÜK MA?AZALAR ÇALI?MA KURALLARI YETERS?Z
“Esnaf ve sanatkârlar?n en önemli sorunlar?ndan biri de maalesef bu AVM zincir ma?azalar?n ve büyük ma?azalar?n haks?z ve insafs?z rekabetidir. Bu ma?azalar?n çal??ma kurallar?na ili?kin kapsaml? bir düzenlemenin bulunmamas? esnaf? yok olma noktas?na getirmi?tir.
Haks?z rekabete maruz kalan ve piyasada var olma mücadelesi veren esnaf ve sanatkârlar?m?z?n daha fazla ma?dur olmamas? için zincir ma?azalar?n aç?l??lar?na s?n?rlama getirmeli, bu ba?lamda Perakende Yasas?'nda gerekli düzenlemeler bir an önce yap?lmal?d?r, esnaf bu sorunun çözümünü uzun zamandan beri de beklemektedir.
Bir di?er sorun ise teminat nedeniyle uygun krediye ula?amamak. Bankalar kredi verirken istedikleri teminatlar esnaf ve sanatkâr i?letmeleri aç?s?ndan ço?u kez yerine getirilemeyecek kadar a??r. KGF'ler Kredi Garanti Fonu taraf?ndan kefalet verilen firmalar içerisinde esnaf ve sanatkârlara kota ayr?lmas? sorunun çözümüne yard?mc? olacakt?r diye dü?ünüyorum.
Ek olarak esnaf ve sanatkârlar?m?za yat?r?m ve te?vik belgesi verilmiyor, destek ve te?vikler büyük yat?r?mc?lara gidiyor. Esnaf?m?z? ve sanatkâr?m?z? krizler kar??s?nda koruyabilmemiz için esnafa do?rudan yans?yacak destek ve te?vikler içeren münferit bir sistemin hayata geçirilmesi gerek.”
DEPREMZEDE ESNAFIN KRED? BORCU S?L?NMEL?
“Bir di?er önemli konu ise depremzedelerimizle ilgili. Halkbank kredilerini bunlar?n 2 kez alt? ay süreyle erteledi ama as?l olan kredilerin ertelenmesi de?il bu kredilerin tamamen silinmesi. Evi, dükkân? y?k?lm?? esnaf?n yeniden aya?a kalkabilmesi için bu esnaf kredilerinin, borçlar?n?n silinmesi ve ihtiyac? olanlara kar??l?ks?z ve hibe kredilerin verilmesi gerekiyor.
Tüketicilerin aldat?c? reklam ve haks?z ticari uygulamalar?n neden olaca?? zararlardan korunmas? Bakanl???m?z?n görevleri aras?ndad?r. Bu görevler kapsam?nda Reklam Kurulu arac?l???yla ticari reklam ve haks?z uygulamalara ili?kin dosyalar?n incelenip karara ba?lanan dosya say?s?n?n azalt?lma sebebi nedir?”
DEVLET AKIL B?LG? VE VER?LERLE YÖNET?L?R
“Bir ba?ka konu ise özellikle bu ye?il mutabakat ülkemizin ticareti için çok önemli, s?n?rda karbon uygulamas?n?n 2026'da ba?layacak olmas?na kar??n bugün sunumda sadece bir iki cümleyle ifade ettiniz.
Yani özeti çal??malar?m?z devam etmekte, burada sizin sözünüze güvenmemizi bekliyorsunuz Say?n Bakan ama devlet yönetimi ak?l, bilgi, tecrübe, verilerle yap?l?r, önümüze somut gerçekler, veriler koyun, detayl? raporlarla bize bu i?in nas?l ilerledi?i konusunda bilgi verin ve bu i?i kararl?l?kla h?zl? bir ?ekilde ülkemiz ad?na sonuçland?ral?m.”
Diyerek sözlerini noktalayan Arslan ayr?ca Ticaret Bakan?na ?u sorular? yöneltti:
“Say?n Bakan?m, ben bu PERB?S'in ak?betini merak ediyorum. Yani PERB?S ne oldu? Bununla ilgili bilgi almak isterim. Bir de Bakanl???m?z ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birli?i bütçesinden bu sistem için ne kadar harcama yap?lm??t?r?
Bir di?er soru ise Bakanl?k ad?na ayr?lan bu kantar pay? ve d?? ticaret hizmetlerinin geli?tirmesi için al?nan paylar?n özel ?irket hesab?nda tutulmas?yla ilgili bir tasarrufunuz olacak m?? Say??tay raporlar?nda da var olan bu hukuksuzluklara son verecek misiniz?”