Eski CHP Genel Ba?kan Yard?mc?s? Devrim Bar?? Çelik yeniarayis.com'da kaleme ald??? yaz?da dikkat çeken Suriye tespitleri yapt?. Çelik'in "Ortado?u’daki mezhep çat??malar?n?n Türkiye’ye etkileri: Suriye’deki Arap Alevilere yönelik ?iddetin bölgesel yans?malar?" ba?l?kl? yaz?s? ?öyle:
"Ortado?u’da kal?c? bar???n sa?lanabilmesi için mezhep temelli ?iddetin ve nefret söyleminin önüne geçilmesi, kapsay?c? ve adil bir siyasi düzenin kurulmas? gerekmektedir. Suriye’de Arap Alevilere yönelik sald?r?lar, yaln?zca Suriye’nin iç meselesi olarak de?erlendirilemez; bölgesel çapta mezhep sava?lar?n? tetikleyebilecek tehlikeli bir sürecin parças?d?r.
Suriye’deki iç sava?, yaln?zca bir iç sorun olman?n ötesine geçerek, bölgesel ve küresel güçlerin vekâlet sava?lar?na dönü?tü?ü ve mezhepsel gerilimlerin Ortado?u’nun tarihsel k?r?lganl?klar?n? derinle?tirdi?i bir krizi temsil etmektedir. Bu ba?lamda, Suriye’deki Nusayri olarak ifade edilen Arap Alevilere kar?? i?lenen ?iddet eylemleri ve katliamlar, mezhepsel ayr??man?n en tehlikeli sonuçlar?ndan biri olarak de?erlendirilmelidir.
Arap Aleviler, Suriye’de tarihsel olarak bir bölgedeki “sosyal bölünme” hatt?n?n taraf? olan bir topluluk olarak, özellikle 20. yüzy?l?n ikinci yar?s?ndan itibaren, Baba Esad döneminde ba?layan ve O?ul Esad döneminde devam eden süreçte siyasi ve askeri elit içinde etkili konumlara gelmi?lerdir. Bu durum, 2011’de ba?layan iç sava?la birlikte Alevi toplumunun rejimin bir parças? olarak alg?lanmas?na ve kolektif bir suçluluk yüklenilerek hedef haline getirilmesine yol açm??t?r.
Suriye iç sava?? s?ras?nda El Kaide ba?lant?l? gruplar, I??D ve di?er radikal cihatç? örgütler, Suriye’deki Alevi topluluklar?n? dini gerekçelerle “dü?man” ilan ederek mezhepçi bir söylemi yayg?nla?t?rm??lard?r. Bu yakla??m, yaln?zca askeri çat??malarda de?il, do?rudan sivillere yönelik toplu katliamlarla da kendini göstermi?tir. Banyas, Hama ve Lazkiye k?rsal?ndaki Alevi köylerinde ya?anan sald?r?lar, mezhepçi ?iddetin en ac? örneklerindendir.
Ortado?u’daki mezhep çat??malar?n?n Türkiye üzerindeki olas? etkileri, ülkenin tarihsel deneyimleri ve sosyo-politik yap?s? göz önüne al?nd???nda dikkatle incelenmelidir. Ortado?u’daki mezhepçilik, bölgedeki siyasi ve toplumsal istikrars?zl???n temel nedenlerinden biri olarak emperyalizmin en etkili oyun alanlar?ndand?r. Osmanl? ?mparatorlu?u’ndan bu yana Anadolu’daki Alevi topluluklar? zaman zaman bask?ya maruz kalm?? ve özellikle 20. yüzy?lda mezhepsel nedenli ?iddet olaylar?n?n hedefi olmu?tur. Türkiye’nin yak?n tarihindeki Çorum, Mara? ve Sivas olaylar?, Türkiye’de Alevilere yönelik mezhepsel gerginli?in kitlesel ?iddete ve katliama nas?l dönü?ebilece?ini gösteren trajik örneklerdir.
Çorum ve Mara? olaylar?nda, radikal sa?c? gruplar?n Alevi mahallelerine sald?rmas?, So?uk Sava? döneminin siyasi kutupla?malar?yla tetiklenmi? olsa da mezhepsel ayr?mc?l?k ve nefretin önemli bir rolü oldu?u bilinmektedir. Benzer ?ekilde, “Sivas Katliam?”nda Mad?mak Oteli’nde 35 ki?inin diri diri yak?lmas?, Alevilere yönelik d??lay?c? söylemlerin nas?l kitlesel bir linç hareketine dönü?ebilece?ini göstermi?tir. Foucault’nun “iktidar ve bilgi” kavram?ndan hareketle, d??lay?c? söylemlerin üretilmi? söylemler bütünü olarak ötekile?tirmenin ?iddetin me?rula?t?r?lmas?nda oynad??? rolü aç?kça ortaya koymaktad?r.
Suriye’deki mezhep temelli sald?r?lar, Türkiye’nin de mezhepsel gerginlikler üzerinden istikrars?zla?t?r?labilece?i ihtimalini art?rmaktad?r. Ayr?ca, Türkiye’nin yak?n tarihindeki ya?anm??l?klar dikkate al?nd???nda, uzun zamand?r var olan Alevi-Sünni bölünmesi, d?? aktörler taraf?ndan manipüle edilmeye aç?k bir ortam yaratmaktad?r.
Suriye’deki mezhep temelli sald?r?lar, Türkiye’nin de mezhepsel gerginlikler üzerinden istikrars?zla?t?r?labilece?i ihtimalini art?rmaktad?r. Suriye’den Türkiye’ye gelen s???nmac?lar aras?ndaki mezhepsel farkl?l?klar, toplumsal gerilimi yükseltebilecek bir faktör olarak de?erlendirilmelidir. Ayr?ca, Türkiye’nin yak?n tarihindeki ya?anm??l?klar dikkate al?nd???nda, uzun zamand?r var olan Alevi-Sünni bölünmesi, d?? aktörler taraf?ndan manipüle edilmeye aç?k bir ortam yaratmaktad?r.
Ortado?u’da kal?c? bar???n sa?lanabilmesi için mezhep temelli ?iddetin ve nefret söyleminin önüne geçilmesi, kapsay?c? ve adil bir siyasi düzenin kurulmas? gerekmektedir. Suriye’de Arap Alevilere yönelik sald?r?lar, yaln?zca Suriye’nin iç meselesi olarak de?erlendirilemez; bölgesel çapta mezhep sava?lar?n? tetikleyebilecek tehlikeli bir sürecin parças?d?r. Bu ba?lamda, Said’in “oryantalizm” ele?tirisinde vurgulad??? gibi, bölgeye yönelik önyarg?l? yakla??mlardan kaç?nmak ve farkl? kimliklere sayg? duyan bir söylem benimsemek büyük önem ta??maktad?r. Aksi takdirde, Suriye’den yay?lan mezhepçi ?iddet dalgas?, Türkiye’nin de toplumsal bar???n? tehdit edebilir. Ayr?ca, geçti?imiz günlerde bir gazete kö?esinde yer ald??? gibi, zorlama bir yorumla de?il de gerçek anlamda “toplumu kin ve dü?manl??a tahrik” edecek aç?klamalar?n önüne geçilmelidir.
Türkiye’nin bölgesel istikrar?n sa?lanmas?nda yap?c? bir rol oynamas? için, öncelikle kendi içindeki mezhepsel gerilimleri yönetmesi ve tüm vatanda?lar?n? e?it gören bir anlay??la hareket etmesi gerekmektedir. Türkiye’deki siyasal iktidar?n, ülkedeki toplumsal bar???n gelece?i için, geçmi?te ya?ad??? ac? deneyimlerden ders ç?kararak, mezhepler aras? gerginli?i azaltacak, kapsay?c? ve bar??ç?l politikalar?n Orta Do?u’da geli?tirilmesini sa?lamak amac?yla, mevcut Suriye yönetiminin hamisi niteli?inde oldu?una i?aret eden görüntüleri ve aç?klamalar?n?n da hakk?n? vererek, ivedi bir ?ekilde, Türkiye ve Orta Do?u’nun bar??? için Suriye’deki katliama dur demeli ve sorunun diplomatik yollar ile çözümü için ad?m atmal?d?r