CHP ?zmir Milletvekili Kani Beko, sendikala?ma hakk?n?n Anayasa ve Uluslararas? Sözle?melerle güvence alt?na al?nm?? sosyal bir hak oldu?unu hat?rlatarak “Sendika özgürlü?ü kavram? da çal??anlar?n kendi özgür iradeleriyle istedikleri sendikay? kurup istedikleri sendikaya üye olabilme hakk? anlam?na gelmektedir. Uluslararas? Çal??ma Örgütü’nün (ILO) yan? s?ra Birle?mi? Milletler ve Avrupa Konseyi taraf?ndan kabul edilen birçok belge ve sözle?mede, sendikal haklar do?rudan ya da dolayl? olarak güvence alt?na al?nm??t?r. Türkiye de sözü edilen belge ve sözle?meleri kabul etmi?tir” dedi.
100 ??Ç?DEN SADECE 12’S? SEND?KALI!
Türkiye’deki sendikal? i?çi say?s?n?n siyasi bask?larla dünya ülkelerinin çok daha gerisinde seyretti?i bilgilerini rakamlarla ortaya koyan Beko, “28 Ocak 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yay?mlanan tebli?e göre ülkemizde sendikal? i?çi say?s? 2 milyon 190 bin, sendikala?ma oran? ise yüzde 14,3 olmu?tur ve bu veriler 15 milyon 294 bin kay?tl? i?çiye dayanmaktad?r. Ancak kay?ts?z i?çiler dikkate al?nd???nda, gerçek anlamda sendikala?ma oran?n?n yüzde 12 civar?nda oldu?u görülmektedir. Di?er bir ifadeyle ülkemizde ?u an mevcut haliyle çal??ma ya?am?nda olan her 100 i?çiden sadece 12’sinin sendika üyeli?i bulunmaktad?r” dedi.
Türkiye’de sendikala?ma oran?n?n 1970 ve 1980’li y?llarla kar??la?t?r?ld???nda 1990 ve özellikle 2000’li y?llarda ciddi bir dü?ü? ya?ad???n? aktaran CHP’li Beko, ?u tarihsel bilgileri payla?t?: “1980 Askeri darbesinin ürünü olan 2821 ve 2822 say?l? Sendikalar ve Toplu ?? Sözle?melerinin kapsam? AKP iktidar? döneminde ç?kart?lan 6356 Say?l? Sendikalar ve Toplu ?? Sözle?meleri kanunu ile büyük oranda korunmu?tur. Bu düzenlemeler ile sendikal hak ve özgürlüklerin yasal güvence alt?na al?nm?? oldu?u vurgulanmas?na ra?men geçti?imiz 19 y?ll?k süreçte, i?çilerin sendikala?ma hakk?na a??r sald?r?lar gerçekle?mi?tir. Uluslararas? yasalar?n taraf? olan ülkemizde sendikala?ma hakk? adeta göz göre göre yok say?larak, sendikal örgütlenme ve toplu i? sözle?mesi hakk? yasalar yolu ile k?s?tlanm??, örgütlenme ve toplu i? sözle?mesi yapabilmenin önüne i? yeri ve i? kolu barajlar? getirilmi?tir.”
DÜNYANIN EN KÖTÜ 10 ÜLKES? ARASINDA
“Türkiye, Uluslararas? Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) raporlar?na göre sendikal hak ve özgürlükler endekslerinde Dünya’n?n en kötü 10 ülkesi aras?nda yer almaktad?r” diyen Beko, ?unlar? söyledi:
“Türkiye yüzde 7 toplu i? sözle?mesi hakk?ndan yararlanma oran? ile de OECD ülkeleri aras?nda en son s?rada yer almaktad?r. Bu durumun nedenleri ara?t?r?ld???nda; bugün ülkemizde i?çilerin sendikal özgürlük alanlar?n?n daralt?ld???, birçok i?yerinde sendikal hak ve özgürlüklerin kullan?m?na yönelik bask?lar?n artt???, çal??anlar?n kendi iradeleri ile istedikleri sendikaya üye olabilmelerinin engellendi?i ve bu konuda i?ten ç?karmalara varan a??r bask?lar uyguland??? görülmektedir. Nitekim son dönemde birçok sektörde s?rf bu nedenlerle kitlesel i?ten ç?karmalar ya?anmakta, i?çiler, emekçiler ma?dur edilmektedir. Bu durumun yan? s?ra, günümüzde 6356 say?l? Sendikalar ve Toplu ?? Sözle?mesi Kanunun 2012 y?l?nda getirmi? oldu?u i?kolu baraj? uygulamas? nedeniyle uzun y?llard?r, toplu i? sözle?mesi imzalamaya yetkili sendikalar bu yetkilerini kaybetme riskiyle kar?? kar??ya kalm??lard?r. Çal??ma ve Sosyal Güvenlik Bakanl??? taraf?ndan yay?nlanan Ocak 2022 istatistiklerine bak?ld???nda 215 i?çi sendikas?n?n sadece 58’i yüzde bir baraj?n? a?arken, 157 sendika baraj? a?amam??t?r. Sendikalar?n yüzde 73’ü baraj?n alt?ndad?r. Ocak 2022 istatistikleri i?kolu baraj?n?n hâlâ vahim bir sendika özgürlü?ü engeli oldu?unu göstermektedir.
Tüm bu nedenlerle bugün art?k çal??anlar?n en demokratik haklar?ndan birisi olan sendikala?ma, örgütlenme ve toplu pazarl?k haklar?n? özgürce kullanmalar? engellenmekte, fiilen yasaklar getirilmekte, mevzuat daha çok s?n?rlama yönünde kullan?lmaktad?r. Bugün ülke genelinde birçok i?yerinde i?çiler, çal??anlar bu en temel hak ve özgürlüklerini kullanamamaktad?rlar. Artan bask?lar nedeniyle i?ten at?lan veya farkl? bask? araçlar?na maruz kalan çal??anlar, ya sendikalar?n? de?i?tirmek zorunda kalmakta ya da i?ten at?lmaktad?rlar. Bir çal??an?n mensup oldu?u sendika veya siyasi görü? sebebiyle ayr?mc?l??a maruz kalmas?, derin yaralar?n olu?mas?na neden olabilecek nitelikte bir unsurdur ve bu durum i? yeri bar???n? engelleyen, çal??anlar aras?nda ayr?mc?l??a sebep olabilecek bir durumdur. ??bu nedenlerle Anayasan?n 98. ve Türkiye Büyük Millet Meclisi ?çtüzü?ünün 104. ve 105. maddeleri uyar?nca Türkiye’de sendikal hak ve özgürlüklerin kullan?m? konusunda ve sendikal örgütlenme sürecinde ya?anan sorunlar?n tespit edilmesi yan? s?ra al?nacak önlemlerin belirlenmesi amac?yla Meclis Ara?t?rmas? aç?lmas?n? sayg?lar?m?zla arz ederiz.”