Milyonlarca insan? ilgilendiren emeklilikte ya?? tak?lanlar (EYT) sorunu ülke gündeminde tart???lmaya devam ediyor. Konu ile ilgili yaz?l? bir aç?klama yapan CHP ?zmir Milletvekili Kani Beko, iktidar?n düzenleme haz?rlan?rken meslek örgütleri ve muhalefeti bilgilendirmedi?ini ve EYT sorununu hakkaniyetli bir biçimde çözmekten uzak oldu?u ele?tirisinde bulundu. Beko iktidara EYT önerilerinde bulundu.
"SOSYAL D?YALOGDAN UZAK AKP"
Bu noktada öncelikle uzun süredir bu konuda mücadelesini sürdüren EYT dernekleri ve Federasyonunun çal??malar?n?n süreci bu a?amaya getirdi?ini hat?rlatan Beko, "Kamuoyunu bilgilendirmeden yap?lan bu düzenlemeyi do?al olarak ‘kap?da bekleyen tehlike’ olarak görüyoruz. Maalesef bu süreç tek tarafl? yürüyor. AKP iktidar?, ba??ndan beri sosyal diyalogdan uzak, emek ve meslek örgütlerini sürece davet etmeden; kendine yak?n sendikalarla, i?verenlerle durumu kurtarmaya çal???yor. O aç?dan da bu ç?kacak yasada çok büyük tehlikeler, ma?duriyetler olacakt?r. Ba??ndan beri asl?nda iktidar, EYT meselesini çözmeden uzak politikalar geli?tirdi. Hatta AKP'li Cumhurba?kan? Erdo?an, "seçimi kaybetsek de EYT’yi ç?karmayaca??z" aç?klamalar?n? yapt?. Ancak, 2023 seçimleri yakla??rken özellikle kendi taban?nda oy kaybetme durumu da ortaya ç?k?nca EYT’yi gündemine ald?" dedi.
?KT?DARA ÖNER?LER
EYT'lilerin önerilerini de payla?an Beko, " EYT'liler askerlik, yurtd??? borçlanma vs. sigorta ba?lang?c?n? 08/09/1999 öncesine geri çekmelidir. SSK’l?larda 5975 güne kadar kademeli günler yerine sadece 5000 gün ?art olarak kabul edilmeli. Ba?-Kur’lularda 08/09/1999 öncesi SSK ba?lang?c? EYT kapsam?nda dikkate al?nmal?d?r. Sosyal Güvenlik sözle?mesi olan ülkelerdeki sigorta ba?lang?çlar?, EYT içinde sigorta ba?lang?c? olarak kabul edilmelidir (Bu hak daha önce 7186 say?l? yasa ile ellerinden al?nm??t?) 08/09/1999 öncesi sigortal? olup da EYT kanunu ç?kt?ktan sonra ?artlar? sa?layanlar, ?artlar? sa?lad?klar?nda EYT den ayl?k alabilmelidir. Ayr?ca staj ma?durlar?n?n da sorunu çözülmelidir. 2000 öncesi vergi ve oda kayd? olanlara tescil hakk? da verilmelidir.
Ayl?k ba?lama oran?nda düzenleme yap?lmal? ve hak kazanan yurtta?lar?m?za ba?lanan ücret en az asgari ücret düzeyinde olmal?d?r. Bunlar gözetilmeden yap?lan bir düzenleme hiçbir derde deva olamaz ve sorun çözülmez" ifadelerini kulland?.
AYLIK BA?LAMA ORANI ?Y?LE?T?R?LS?N
Ya? kriteri kadar önemli bir di?er ?eyin ayl?k ba?lama oran? ve prim gün say?s? oldu?unu belirten CHP'li Beko ?u bilgileri payla?t?: "Emeklinin alt s?n?r ayl???, asgari ücretin yüzde yetmi?inden az olamaz maddesi 5510 Say?l? Yasa ile yar?ya indirilmeseydi asgari emekli ayl??? 7005 TL, büyümeden verilen pay ise yüzde yüzden yüzde otuza dü?ürülmeseydi en dü?ük emekli ayl??? bugün 9500 TL olacakt?. Ayr?ca, emeklilerin maa??n?n ba?lanmas?nda fazla prim ödemesinin önemi olmal?d?r. Bugün 3600 günle emekli olmu? asgariden maa? alan emekli ile 9000 günle emekli olmu? emeklinin ikisi de 5500 TL alacak. Üstelik, asgari emekli ayl???n?n 3500 TL'den 5500 TL'ye ç?kar?lmas? karar? al?nd?. Yani 2000 TL art?? öngörüldü. Ancak maa?? 4500 TL olanlar için art?? sadece bin Lira olmu? oldu. Dolay?s?yla burada olmas? gerek tüm emeklilerin insanca ya?ayabilece?i adaletli bir düzenleme yap?lmas?d?r. Ancak bu konuda EYT'lileri ve emeklileri tatmin edecek ve enflasyonu göz önünde bulunduracak bir maa? aç?klamas? yap?lmad?. Anla??lan o dur ki; EYT’lilere de bugünkü yasa çerçevesinde bir maa? ba?lanacak. Bu da demek oluyor ki yurtta?lar?m?z dü?ük emekli maa?? alacaklar; halbuki hiçbir hak sahibine asgari ücretin alt?nda maa? ba?lanmamal?d?r.
8 Eylül 1999 öncesinde SSK’da 5 bin gün ?art? vard?, 4 bin 500 gün vard?, 3 bin 600 gün vard?. Ba?kur’da 5 bin 400 gün ?art? vard?, 7 bin 200 ve 9 bin gün vard?. Bunlar ne olacak? Bu alt? ??ktan hangisi uygulanacak? Hangi gün kriterinin yerine getirilmi? olmas? gerekecek? ?ktidar ke?ke bunlar? aç?klam?? olsayd? da insanlar?n kafalar? kar??masayd?. EYT ma?durlar?n?n ellerine asgari ücretin çok alt?nda bir maa? geçerse…“Buna ?ükür! Hiç yoktan iyidir!” mi diyecekler? Yoksa bir tepki mi verecekler, bilinmez ancak görünen odur ki, yasada e?er asgari ücretin çok alt?nda bir maa? getirecek oran?n uygulanmas? öngörülürse EYT meselesinin, bugünkünden daha çok konu?ulaca??d?r. Çünkü ya? kriteri ortadan kalk?nca yüre?i p?r p?r eden EYT’lilerin bu saatten sonra hayal k?r?kl???na u?ramaya hiç ama hiç tahammülünün olmad??? bir gerçektir!
Ayl?k ba?lama oran? da iyile?tirilsin ki milyonlarca insan?n sevinci kursaklar?nda kalmas?n. Hayaller kabusa dönmesin! Tekrar vurgulamak isterim ki sorunun çözümü için yap?c?, kal?c? ve kat?l?mc? bir sosyal güvenlik sistemi ?artt?r. Bizler bu amaçla; yasa teklifi TBMM’ye sunuldu?u anda yurtta?lar?m?z?n taleplerini Komisyonda ve Genel Kurul’da dile getirece?iz. Ç?kar?lacak yasan?n en iyisi olabilmesi için mücadelemizi sürdürece?iz."