?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer’in “az-orta hasarl?” raporunu gerekçe göstererek y?kma karar? ald??? belediye hizmet binas?yla ilgili Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi bu karara tepki göstermi?, Oda Ba?kan? Dr. ?lker Kahraman, “O dönemin ko?ullar?nda yap?lm?? bir mimari eserdir. Konak Meydan?’n?n büyüklü?ü yeterlidir. Yeni bir alana da gerek yoktur. Bina güçlendirilerek hizmet vermeye devam etmelidir” demi?ti. Soyer’in karar?na bir tepki de Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi’nin düzenledi?i Kent Hakk? program?na kat?lan dünyaca ünlü Mimar Emre Arolat’tan geldi. Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi’nin YouTube kanal? üzerinden yap?lan canl? yay?n?n moderatörlü?ünü, Prof. Dr. Deniz Güner ve Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi Yönetim Kurulu Üyesi U?ur Y?ld?r?m yapt?. Programda, k?sa bir süre önce y?k?m karar? al?nan ?zmir Büyük?ehir Belediye binas? ve Konak Meydan?’ndaki di?er yap?lar konu?uldu.
“?zmir’in bu tür bir dönü?ümle muhatap olmas?, hakikaten üzücü bir durum. Bu karar?, ancak ?zmir’i ve ?zmirli olmay? çok önemsemeyen ve hatta kentlerin üst üste gelebilme durumunu, kentlerin en büyük zenginli?i oldu?unun fark?nda olmayan insanlar verebilir” diyen Emre Arolat, rövan?ist bir yakla??m ?stanbul, Ankara ve hatta dünyada birçok ?ehirde oldu?unu ifade etti. Arolat, “Seçilmi?lerin ve atanm??lar?n gelip geçici oldu?unu hat?rlamalar? ve kent ad?na böyle önemli bir karar verirken dü?ünmeleri gerekir. Az hasarl? bir binan?n y?k?lma karar?n?n al?nmas?n?, bilgi eksikli?ine veriyorum. ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan?, benim gördü?üm, bildi?im kadar?yla çok ayd?n, e?itlikçi, toplumcu ve bu konulara aç?k olabilece?ini dü?ündü?ümüz biri. Bu tür konularda baz? noktalarda ayd?nlanman?n olmas? gerekir” diye konu?tu.
Büyük bir yanl?? olur
Mimar Emre Arolat, programda yapt??? konu?mada, “Ben ?zmirli de?ilim ama çok arkada??m var, iyi bilirim oradaki hayat? ve ?zmir’in temsil etti?i de?erleri. Ancak ?zmir’i ve ?zmirli olmay? çok önemsemeyen insanlar y?kma karar? verebilir. Yaz?kt?r, günaht?r. Herhalde bilgisizliktendir diye dü?ünüyorum. Biraz kentlilik bilinci olan, biraz bulundu?u co?rafya ile ya?ad??? ortamla ili?ki kurmay? bilen birisi, bu yap?lar ve bunlar?n bütünsel olarak olu?turduklar? atmosferin çok önemli oldu?unu bilir. Bu yap?lar, Türkiye’nin çok önemli bir dönemini temsil eder. O anlamda elimizden ne geliyorsa yapal?m ve bu i?e kar?? ç?kal?m. ?nan?lmaz büyük bir yanl??l?k olur. Y?k?lmak istenen yap?lar?n ço?u rehabilite edilmeye uygun, çok da kolay yap?labilecek i?ler. Hatta mekan olarak yetersizlerse ilave de yap?labilir. Bu yap?lar kentin ruhunu, kentlilik bilincini olu?turan yani kent haf?zas? denilen bir kavram? olu?turur. Bunu önemseyen ve bunun ne oldu?unu bilen bir kimse bu yap?lara dokunmay? akl?n?n ucundan bile geçirmez” dedi.
“?zmir Hükümet Binas? benim mimar olmaya karar verdi?im yap?d?r”
“?zmir Hükümet Binas? benim için çok özel bir yap?d?r. Bina projesi benim mimar olmaya karar verdi?im projedir. Benim annem de babam da mimar. ?lkokulda okuldan döndü?ümde evde kimse olmad??? için ofise giderdim ve ofiste en sevdi?im yer maket odas?yd?. Bir gün ?zmir Hükümet Binas?’n?n yar??mas? vard? ve hükümet binas?n?n maketini inceledi?imde di?er maketlerden farkl?, alt bölümlerinin tam olarak bitmedi?ini farkettim ve sordum, neden bu yap?lar?n alt? bo? b?rak?lm?? diye ? Bana ?öyle anlatt?lar; ?zmir’de bir rüzgar var ve denizden eser buradaki yap?lar duvar gibi rüzgar?n içeri do?ru girmesine izin vermez. Biz de yap?n?n alt?n? olabildi?i kadar aç?k b?rakt?k ki rüzgar onun arkas?ndaki bölgelere gidebilsin. O s?rada deh?ete dü?tü?ümü hat?rl?yorum. Ben mimarl??? sadece yak???kl?, güzel binalar yap?yor san?yordum. Bu çok karma??k, zor ve ciddi bir?ey olmal?yd?, bir yap?n?n arkas?na rüzgar geçirmesi gerekti?ini dü?ünerek bir ?ey tasarlamak çok büyüleyici gelmi?ti ve o zaman mimar olmaya karar verdi?imi hat?rl?yorum. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’de onlar? çok güzel tamamlayan bir binad?r. SSK binas?n? yeni ö?rendim y?k?lmas? gerekti?ini çok üzücü hakikaten.
Halk?n sahip ç?kmas? gerekir
Portekiz Lizbon’da 1950’lerde yap?lan bir binadan örnek veren Arolat, “Eski bir mimari apartman, yerinde ve özelli?ini bozmadan güçlendiriliyor. Bunun gibi eski yap?lar ?zmir’de de çoktur. Anlatmak istedi?im, bir toplum içselle?tirip sahip ç?k?yor, di?eri de sahip ç?km?yor. Yöneticilerin bir k?sm?n?n gerçekten rövan?ist bir saikle ve asl?nda bir tür dönemin yap?lar?n? silme veya yok etme öngörülerini anl?yorum. Bunun arkas?nda çok net bir ideolojik bir duru? var. Buna kat?l?r ya da kat?lmazs?n?z, ben ki?isel olarak bunu çok anlay??la kar??l?yorum. Bir ideolojiyi, ancak ba?ka bir ideolojiyle ala?a?? edebilirsin. Ama di?eri halk?n bu yap?lara sahip ç?kmas? gerekir. Halk bu konuyu umursamaz, bo?verir ve önemsemezse y?k?l?r bu binalar. Bu tür yap?lar?n hele ki yar??ma ile yap?lan bu binalar?n y?k?lmas? kültürel bir suçtur. Bir tür bilimsel bir mesele olarak ele al?nmas? gerekir. Ortak bilim akl?n?n ald??? kararlarla yap?lmas? gerekir” diye konu?tu.
Kentler biriktire biriktire zenginle?ir
Emre Arolat, “Londra’ya gitti?inizde her türlü yüzy?ldan sembolik, o yüzy?la ait, o dönemin yap?lar?n? görürsünüz. Bizim ya?ad???m?z co?rafyada bu çok yok, bu yap?lar? yok ederek de?il de biriktirerek yol almak gerekir. Avaz?m?z ç?kt??? kadar ba??rmam?z gerekir. Bunu ?zmirlinin yapmas? laz?m, kar?? ç?k?lmas? gerekir. Kentte yap?lan müdahalelerle ilgili söz sahibi olmas? laz?m. Ben bunun kültürel bir görev oldu?una inan?yorum. Bizler hepimiz bu döneme aitiz ve gelip geçiciyiz, bizler birer faniyiz, bizden önceki ku?aklar?n bize kazand?rd?klar?n? bir sonraki ku?a?a devretmemiz gerekir. Bizim görevimiz bu olmal?. Yeni ?eyler de yap?l?r, ama kentler anca biriktire biriktire zenginle?iyor. Hem kültürel olarak hem ekonomi olarak hem de her türlü kamusal zenginlik olarak kentlerin biriktiyor olmas? birtak?m yap?lar?n eskimesine izin veriyor olmas? gerekiyor” diye konu?tu.
Prof. Dr. Deniz Güner’in, ?zmir Büyük?ehir Belediye binas?n?n ba?ka bir yap?n?n kopyas? oldu?u ile ilgili söylenen sözleri sormas? üzerine Mimar Arolat, “Bu binaya kopya denilerek bu binan?n de?erini hafifletmeye çal??makt?r. ?ki nedenden dolay? olabilir, biri kötü niyetten di?eri de bilgisizlikten olabilir. Bir dönemin yap?lar?n?n benzerlerinin olmas? hatta benzer bir ruhu ta??yor olmas? kadar do?al bir ?ey olamaz. Yani o zaman ?unu söyledi?imiz zaman kim kar?? ç?kabilir, Selimiye, Süleymaniye’nin bir kopyas?d?r. ?zmir Büyük?ehir Belediye binas? gibi o dönemin ruhunu ta??yan birçok yap? vard?r. Bunun gibi birçok yap? birbiri ile tutarl?l?k içeren davran?? biçimlerini içeren yap?lard?r” diye yan?t verdi.