Kentlerde plans?z yap?la?ma ile ye?il alan?n azalmas?, betonun, asfalt?n artmas?, yüksek binalar?n yap?lmas?, 'kentsel ?s? adas?'n?n olu?mas?na ve etkisinin artmas?na neden oluyor. Mevsim normalleri üzerinde seyreden bunalt?c? hava s?cakl?klar?, kentsel ?s? adas? etkisiyle gece boyunca so?umayarak sürüyor. Kentte yap?la?man?n, nüfusun, enerji tüketiminin yo?un oldu?u alanlarda kentsel ?s? adas?n? daha fazla görüldü?ünü belirten ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarl?k Fakültesi ?ehir ve Bölge Planlama Bölüm Ba?kan? Doç. Dr. Ay?e Kalayc? Önaç, "Kentin morfolojisi, de?i?en yükseklikler yap?la??rken kulland???m?z malzemeler, kentsel ?s? adas? etkisini art?r?yor. Kent içinde uzun y?llar boyunca s?cakl??? di?er alanlardan daha yüksek oldu?u gözlemlenen s?cak noktalar?m?z bulunuyor. E?er kentlerimizi yap?land?r?rken bu s?cak noktalar aras?ndaki ba?? k?ramazsak, o ba? bir ada haline dönü?üyor ve normalde kaplad??? alandan daha fazla bir alanda s?cakl???n yay?ld???n? hem gündüz hem gece bu alanlarda, s?cakl???n kent çeperlerine ve ye?il alanlara göre daha yüksek oldu?unu görüyoruz" dedi.
'KENT MERKEZLER?NDE SICAKLIK HER ZAMAN DAHA YÜKSEK SEYRED?YOR'
Kentsel ?s? adalar?n?n daha çok sanayi bölgelerinde, geçirimsiz yüzeylerde, yanl?? malzemelerle yap?lm?? çat?lar?n, yap?sal alanlar?n yüksek oldu?u yerlerde görüldü?ünü belirten Doç. Dr. Önaç, "Kent merkezi diyebilece?iniz ilçe merkezlerinde s?cakl?k, her zaman daha yüksek seyrediyor. Kentte bu duruma örnek olarak sanayi bölgeleri ve gökdelenlerin yo?un oldu?u Basmane bölgesini gösterebiliriz. ?zmir Kalk?nma Ajans? Teknik Destek Program? kapsam?nda Çi?li Belediyesi ile ve baz? ilçe belediyeleri ile bu konuda çal??malar yürütüyoruz. Bu çal??malar?n sonuçlar?na göre; Atatürk Organize Sanayi Bölgesi, Çi?li ilçesinin en s?cak alanlar?ndan biri, yine yerle?im alanlar? ve ticari alanlar?n bulundu?u ilçe merkezi gibi yap?la?man?n yo?un oldu?u alanlarda ?s? adas? etkisinin daha fazla oldu?unu tespit ettik" aç?klamalar?nda bulundu.
'KENTSEL ISI ADALARINDA B?R?NC?L ETK?N?N YE??L ALANLARIN AZALMASI'
Kentsel ?s? adalar?nda birincil etkinin ye?il alanlar?n azalmas? oldu?unu dile getiren Doç. Dr. Önaç, "Ye?il alanlar?n da do?ru planlanmas? gerekiyor. Örne?in bir çim uygulamas?nda gündüz s?cakl??? yine oldukça yüksek bir alan yaratabilir. Fakat yine de çim alan, yap?la?m?? alandan daha iyi sonuçlar verir. Çünkü çim gece h?zl? so?ur ve gece s?cakl???na katk?da bulunmaz. Ancak daha geçirimli yüzeylerle, gölgenin fazla oldu?u, do?ru planlanan ye?il alanlar olu?turuldu?u takdirde bölgede gündüz s?cakl??? da dü?ecektir" dedi.
'KENTSEL DÖNÜ?ÜME G?REN YAPILARDA DO?RU MALZEME SEÇ?LMEL?'
Kentsel ?s? adalar?n? tespit etmenin çok say?da yönteminin oldu?unu belirten ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi Kentsel Dönü?üm Anabilim Dal? ö?retim görevlisi Gökçe Gönüllü Sütçüo?lu ise "?u an literatürde en çok kullan?lan yöntem, uydu görüntüleri üzerinden uzaktan alg?lamayla yap?lan çal??malar ile dron arac?l???yla termal kamera görüntüleriyle ?s? adalar?n?n tespitine ili?kin çal??malar. Buna ek olarak yersel ölçümlerle yap?lan yöntemleri kullan?yoruz. Termal kameralardan al?nan verilerin i?lenmesiyle kentteki s?cak bölgeler ortaya ç?k?yor. Kentsel ?s? adas?n?n önüne geçilmesi için imar planlar?nda do?ru alan da??l?m?n?n sa?lanmas? gerekiyor. Ayr?ca ye?il alan?n yan?nda bulunan di?er fonksiyonun ne oldu?u da önemli. Ki?i ba??na dü?en ye?il alan miktar?n? art?rmak gerekiyor ancak geç kalm?? durumday?z. Çünkü kentlerimiz neredeyse tamamen yap?la?m?? durumda. ?zmir'de Alsancak ve Kar??yaka sahilleri yüksek katl? binalarla adeta bir beton duvar gibi örülmü?. Y?k?p yerine daha az katl?lar? yapmak çok büyük bir maliyet olu?turdu?u için burada yap?labilecek ?eyler, kentsel dönü?üme giren yap?larda do?ru malzeme seçimi ya da ye?il çat? uygulamalar?. Bu durumda bir nebze de olsa s?cakl??? dü?ürebiliriz" diye konu?tu.
'YAPAY ZEKA DESTEKL? B?R ÇÖZÜM ÜRETMEYE ÇALI?IYORUZ'
Do?ru gölgelendirmeler ve bina cephelerinde, çat?larda do?ru malzemeler kullan?ld???nda binalar?n klima gibi enerji maliyetlerinin de dü?ece?ini belirten Sütçüo?lu, "Konak Belediyesi'nde devam etti?imiz bir çal??mam?z var. Bu çal??ma kapsam?nda insans?z hava arac?yla tüm Konak ilçesi s?n?rlar?nda s?cakl?k haritas?n? olu?turduk. Bir ye?il alan ile bir bina çat?s? aras?nda neredeyse 25 derecelik fark var. Bu ölçümleri ö?len saatlerinde ve ayn? saatte yapt?k. Ayr?ca imar planlar?n?n daha iklim odakl? hale gelebilmesi için yapay zeka destekli bir çözüm üretmeye çal???yoruz. Düzenli olarak gelen s?cakl?k verilerinin yapay zeka taraf?ndan al?nmas?ndan sonra derin ö?renme de kullan?larak her yap?lan imar plan?n?n ya da imar plan? de?i?ikli?inin kentte nas?l bir s?cakl?k de?i?ikli?ine neden olaca??n? ortaya koyaca??z. Böylece o de?i?iklik ya da o imar plan? yap?lmadan önce e?er s?cakl??? art?racak bir etkiye sahipse, bunu ba?tan engellemi? olaca??z" dedi.
'ENERJ? TÜKET?M?N? YÜZDE 30 ?LE YÜZDE 56 ARASINDA AZALTIYOR'
?zmir Katip Çelebi Üniversitesi Orman Fakültesi Dekan? Prof. Dr. Derya E?en de iklim de?i?ikli?inin getirdi?i sorunlardan birinin de kentlerden giderek yo?unla?an ve etkisi artan ?s? adalar?n?n oldu?unu belirterek, "Ormanc?lar da ?ehirlerde k?rsal alanlarda oldu?u gibi ?ehirlerdeki iklim de?i?ikli?i etkilerini hafifletme ve iyile?tirme üzerine çal??malar yap?yor. Bu kapsamda a?açlar, kentlerde ?s? adalar?n?n etkilerini hafifletme üzerine büyük etki yarat?yor. ?ehirlerde do?ru yere dikilen a?açlar bir binan?n ya da bir kompleksinin üzerine s?cakl??? azaltmada etkisi bulunuyor. Bu da enerji tüketimimizi yüzde 30 ile yüzde 56 aras?nda de?i?en oranlarda azalt?yor. Böylece enerji verimlili?imizi art?r?rken enerji tüketimini azalt?yor" diye konu?tu.