Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastal?klar? Derne?i (KL?M?K) Ba?kan? Prof. Dr. Serap ?im?ek Yavuz, Avrupa'da 2023'te 25 bin olan bo?maca vaka say?s?n?n, bu y?l?n sadece ilk 3 ay?nda 32 bine yükseldi?ini vurgulad?.
Türkiye'de de bo?macada büyük bir art?? oldu?una dair sahadan bilgiler geldi?ini anlatan Prof. Dr. Yavuz, özellikle 0-6 ay bebeklerde ölüm riski yüksek olan ve hastal?ktan bebekleri koruyabilmek için, gebeli?in son 3 ay?nda anne aday?na ve bebekle evde ya?ayan 14 ya? üstü eri?kinlere hat?rlatma dozunun yap?lmas? gerekti?ini kaydetti.
Prof. Dr. Yavuz, on y?llard?r güvenle kullan?lan bo?maca a??s?n?n çocukluk ça?? a?? takviminde de yer ald???n?, gebeler için de y?llard?r güvenle kullan?ld???n? belirterek özellikle kad?n do?um uzmanlar?n?n da bu konuda bilinçlendirilmesi gerekti?ini belirtti. Prof. Dr. Yavuz, Covid-19'un da 4 y?l geçmesine ra?men hala mevsimsel özellik göstermedi?ini, ?u anda da yeni bir pikle kar?? kar??ya olundu?unu ve yüksek risk grubundakilerin halen korunmas? gerekti?ini kaydetti.
YILIN ?LK 3 AYINDA 32 B?NE YÜKSELD?
K?zam?ktan sonra bo?maca vakalar?nda da büyük bir art?? ya?and???na dikkat çeken Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastal?klar? Derne?i (KL?M?K) Ba?kan? Prof. Dr. Serap ?im?ek Yavuz, Avrupa'da 2023'te 25 bin olan bo?maca vaka say?s?n?n, bu y?l?n sadece ilk 3 ay?nda 32 bine yükseldi?ini vurgulad?.
Prof. Dr. Yavuz, Temmuz ay?n?n ba??nda aç?klanan rakamlara göre ?ngiltere'de 8 bebek, Fransa'da ise 3'ü yeti?kin, 14'ü 5 ya? alt? çocuk olmak üzere, 17 ki?inin ölümüne yol açan hastal?kla ilgili önemli aç?klamalarda bulundu.
ABD'de CDC'nin verilerine göre 2024'ün Haziran ay?nda bildirilen vaka say?s?, bir y?l önceye göre 3 kat daha fazla. Türkiye'de de bo?macada büyük bir art?? oldu?una dair sahadan bilgiler geldi?ini anlatan Prof. Dr.
Yavuz, özellikle 0-6 ay bebeklerde ölüm riski yüksek olan hastal?ktan bebekleri koruyabilmek için, gebeli?in son 3 ay?nda olan anne adaylar?na ve bebekle evde ya?ayan 14 ya? üstü karde?lerle bebe?e bak?m veren eri?kinlere, bir doz hat?rlatma a??s? yap?lmas? gerekti?ini kaydetti.
"ON YILLARDIR GÜVENLE KULLANILAN B?R A?ISI VAR"
Prof. Dr. Yavuz, on y?llard?r güvenle kullan?lan bo?maca a??s?n?n çocukluk ça?? a?? takviminde de yer ald???n?, gebeler için de y?llard?r güvenle kullan?ld???n? belirterek özellikle kad?n do?um uzmanlar?n?n da bu konuda bilinçlendirilmesi gerekti?ini belirtti.
Prof. Dr. Yavuz, Covid-19'un da 4 y?l geçmesine ra?men hala mevsimsel özellik göstermedi?ini, ?u anda da yeni bir pikle kar?? kar??ya oldu?umuzu ve yüksek risk grubundakilerin halen korunmas? gerekti?ini kaydetti.
Pandemiyle birlikte çocukluk ça?? a??lamalar?ndaki aksakl?klar ve baz? enfeksiyonlar?n pandemi önlemleri boyunca geçirilmemi? olmas? nedeniyle birçok enfeksiyon hastal???n?n artt???n? belirten Prof. Dr. Yavuz, "Daha önce üst solunum yolu enfeksiyonlar?nda bunu gördük. Ard?ndan k?zam?k Türkiye'de büyük bir art?? gösterdi. ?imdi, bo?maca da bunlardan biri oldu. 2023 y?l?ndan itibaren bizim de içinde bulundu?umuz DSÖ Avrupa bölgesinde çok ciddi bir art?? var" dedi.
"B?ZDE DE ÖLÜMLER OLDU?UNU DUYUYORUZ"
Bo?macayla ilgili en büyük s?k?nt?n?n özellikle 1 ya? alt? bebeklerde ölümcül olmas? oldu?unu belirten Prof. Dr. Yavuz, "Bo?macaya ba?l? küçük çocuklarda ölümler bildirildi. ?ngiltere'de Fransa'da 10'un üzerinde bebek ölümü oldu. Türkiye'de de meslekta?lar?m?zdan duydu?umuz, bo?maca ile ili?kili ciddi hastane ve yo?un bak?m yat??lar?n?n oldu?u yönünde. Ölümlerin de oldu?unu duyduk aç?kças?. Ama bununla ilgili net bir veri elimizde yok maalesef. Ayn? Avrupa'da oldu?u gibi ayl?k olarak verilerin da??l?m?n? görmek, en büyük temennimiz. Çünkü bu tarz bula??c? hastal?klar?n sürveyans dedi?imiz takibini yaparak s?kl???n? bilirsek, alaca??n?z önlemleri de çok daha iyi bir ?ekilde uygulayabiliriz" diye konu?tu.
ER??K?NL?KTEK? TEHL?KE, BULA?TIRICILIK
Eri?kin ya da ergenlik ça?lar?nda da insanlar?n bo?maca olabildi?ini ve büyük ço?unlu?un hiçbir semptom dahi göstermeden hastal??? atlatabildi?ini belirten Prof. Dr. Yavuz, yeni do?an bebekler aç?s?ndan riskin yüksek oldu?unu ekleyerek ?u bilgileri verdi:
"Bir grup hiçbir semptom geçirmiyor ama bula?t?rabiliyor. Bir grup uzun süreli öksürüyor, çok ciddi bir sa?l?k sorunu ya?am?yor. Ama uzun süreli bula?t?rabiliyorlar. Küçük bebeklere bula??nca sorun ortaya ç?k?yor. Çünkü yüzde 1 gibi bir ölüm riski var.
Özellikle bu bebekleri korumak için belli önlemlerin al?nmas? gerekiyor. Bo?maca a??s? normalde bizim çocukluk ça?? a?? takviminde var. 5 doz ?eklinde 2 ya?a kadar yap?l?yor. Ama 0-6 ayl?k bebekler henüz a??lanmam?? oluyor. Onlar?n korunmas?n?n tek yolu da annelerinin a??lanmas?ndan geçiyor.
Bu nedenle de ?u anda her gebelikte gebelere yapt???m?z tetanos a??s?yla birlikte bo?maca hat?rlatma dozunu da yapmam?z gerekiyor. Bununla ilgili ciddi kampanyalara ihtiyaç var. Sadece anne de?il, evde bebe?e bakan eri?kinlerin hepsinin birer doz olmas? tavsiye ediliyor. 12 ya? sonras? karde?ler varsa onlara da. Semptom yapmadan da bo?maca enfeksiyonunu geçirebiliyorlar çünkü.''
"A?I BA?I?IKLI?I 14 YA? SONRASI B?T?YOR"
Çocukluk ça?? a?? takviminde uygulanan bo?maca a??lar?yla elde edilen ba????kl???n 14 ya??na geldi?inde kayboldu?unu belirten Prof. Dr. Yavuz, bu nedenle hem gebelerin e?itimi hem de kad?n do?um hekimlerinin bilgilendirilmesinin çok önemli oldu?unu vurgulad?.
Böylece 0-1 ya? aras? henüz a?? ba????kl???n? elde etmemi? çocuklar?n korunabilece?ini söyleyen Prof. Dr. Yavuz, "Gebelerin a??lanmas?n? gebeli?in son 3 ay?nda tercih ediyoruz. Bu a??lar uzun y?llard?r kullan?l?yor. Güvenli oldu?u gösterilmi?, onlarca y?ld?r kullan?lan a??lar. Pandemiyle birlikte insanlar?n kafas?nda a?? tereddüdü de artt?. Do?ru bilgileri, uygun yöntemlerle her seviyeden insana ula?t?rmak çok önemli. A?? reddi gerçekten sa?l?ktaki birçok kazan?m?m?z? kaybettirdi. Biz bunu k?zam?kta da ya?ad?k. Çok ciddi k?zam?k salg?nlar? oldu, halen devam ediyor. Avrupa'da da Türkiye'de de, Rusya, K?rg?zistan gibi bölgelerde çok yüksek. Onun için a?? tereddüdüyle çok etkili bir ?ekilde mücadele etmemiz ?art" diye konu?tu.
"4 YIL GEÇT? HALA MEVS?MSEL GR?BE DÖNÜ?MED?"
Kovid-19'daki son duruma da de?inen Prof. Dr. Yavuz, virüsün 4 y?ld?r mevsimsel hastal?k haline gelmemesinin kendilerini de ?a??rtt???n? vurgulayarak sözlerini ?öyle noktalad?:
"Kovid-19 etkeni Sars-CoV 2 evrimini halen devam ettiriyor. Hala mevsimsel hastal?k haline gelmedi. Eskiden insanlarda hastal?k yapan koronavirüs grubu etkenlerin hepsi mevsimsel halde. Nezle etkeni örne?in. Genellikle k???n görülüyor. Ama Sars-CoV 2'yi, yaz?n da hala görüyoruz. Mesela ?u anda da bir pik var. Sadece, eskiden 2-3 ayda bir olan piklerin ?imdi biraz daha aras? aç?ld?, 4-5 ayda bir ya??yoruz. Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlar? gibi seyrediyor. Akci?er tutulumu çok görmüyoruz art?k. Çünkü toplumda çok ciddi bir ba????kl?k olu?tu hem a??yla hem de hastal??? defalarca geçirerek. Ba?lang?çta mesela enfekte olanlar?n yüzde 1'inde gördü?ümüz a??r tablo, ?u an belki binde 1'inde veya daha da dü?ük. Ölüm oran? da çok azald?.
Ama yine de bir grup var ki risk grubu dedi?imiz 65 ya? üstü birden fazla komorbiditesi olanlar, yani hem kalp hastal??? var hem akci?er, hem böbrek yetmezli?i var veya kanser hastas? kemoterapi al?yor, ya da romatolojik bir hastal??? var ba????kl?k bask?lay?c? tedaviler görüyor. Bunlarda hala akci?er tutulumu olabiliyor. O nedenle bu grubun korunmas? çok önemli."