?zmir'de TÜB?TAK projesi kapsam?nda DEÜ akademisyenlerinden enfeksiyon hastal?klar? ve mikrobiyoloji uzman? Prof. Dr. ?ükran Köse ve proje yürütücüsü Dr. Muhammed Da? taraf?ndan Urla Karantina Adas? incelenecek. 'Disiplinleraras? Bir Bak?? Aç?s?yla Klazomen Tahaffuzhanesi ?zmir'de Bir Karantina Mekan?' isimli proje kapsam?nda 2 y?l boyunca ara?t?rma yap?lacak. Proje kapsam?nda öncelikle Osmanl? ar?iv belgeleri taranacak, ard?ndan adan?n geçmi?i Cumhuriyet dönemine kadar uzand??? için gazete haberleri incelenerek, saha ara?t?rmalar? kapsam?nda da adada görsel analiz gerçekle?tirilecek. Adada 1865 y?l?nda ilk yap?la?malar?n ba?lad???na dikkati çeken Dr. Da?, "Aktif kullan?m yakla??k 1955 y?llar?na kadar devam ediyor. Buras? ayakta kalabilen nadir karantina merkezlerinden birisi. Günümüzde hala pandemi ve salg?n hastal?klar devam etmekte. Salg?n hastal?klar bitmi? de?il. Geçmi?te insanlar?n ya?ad??? s?k?nt?lar ve bulduklar? çözüm yollar?n?n günümüze ta??nmas? oldukça önemli. Proje dönemimizde ya?anan pandemilerle ilgili baz? ç?kar?mlarda bulunmam?za katk? sa?layacak. Asl?nda benzer ?eyleri ya??yoruz. O dönemdeki insanlarda da salg?n hastal?klar?n herhangi birini kapt?klar?nda bunu inkar etme, saklama gibi yollara ba?vurmu?lar. Karantina sürecine tabi tutulanlar karantinadan kaçmaya çal??m??lar" ifadelerini kulland?.
'ZAMAN ZAMAN ?LG?NÇ OLAYLAR DA OLMU?'
Karantina Adas?'n?n ayn? zamanda bir mikro dünya oldu?unu belirten proje yürütücüsü Dr. Da?, "Buraya dünyan?n pek çok farkl? bölgelerinden gelen ki?iler olmu?. Bu mikro dünyan?n sakinlerinin kald??? 5-10 günlük süreçte zaman zaman ilginç olaylar da olmu?. Örne?in 1890 y?l?nda Anadolu hac?lar? ile Kuzey Afrika'dan gelen ve Fransa tebas?ndan olan yolcular, hac?lar burada çat??ma ya?am??lar. Cumhuriyet döneminde de 1957 y?l?na kadar karantina amac?yla kullan?lan adada, Kore'den gelen gaziler birkaç gün karantinaya tabi tutuldular. O dönem Asya gribi dünyay? sarm??t?. 1923 y?l?nda Türk-Yunan mübadelesi gere?i Girit'ten adaya 1027 yolcu getirildi. Yolcular adadan döndü?ünde 1028 ki?iydi çünkü karantina sürecinde bir do?um gerçekle?mi?ti" dedi.
'1880'LERDEN ?T?BAREN ETK?L? ?EK?LDE KULLANILDI'
Projenin TÜB?TAK taraf?ndan desteklendi?ini kaydeden Dr. Da?, "Bu projede ?zmir 17'nci yüzy?ldan itibaren sahip oldu?u limanla birlikte uluslararas? ticarette çok önemli bir ivme kazand?. Bu ivmeyle birlikte nüfus, demografik çe?itlilik de artt?. Bir yandan da salg?n hastal?klar kente ak?n etmeye ba?lad?. Kent özellikle veba, kolera, tifo, çiçek gibi salg?n hastal?klardan muzdarip oldu. 18'nci yüzy?lda 54 y?l boyunca ?zmir veba salg?nlar?yla ba? etmek zorunda kald?. Özellikle 19'ncu yüzy?l?n sonlar?ndan itibaren art?k karantina uygulamas?n?n ?zmir'de de gerçekle?tirilmesi gerekiyordu. Karantina te?kilat? önce 1830'lar?n ortas?nda ?stanbul'da kurulduktan sonra, ?zmir'e aktar?ld?. 1840 y?llar?nda ?u anki ?zmir Karantina Mahallesi'nde kurulduktan yakla??k 25 y?l sonra, bu uygulama Urla Karantina Adas?'na ta??nd?. Yeni yap?lar yap?ld?. 1880'lerden itibaren daha etkili bir ?ekilde çal??maya ba?lad?" diye konu?tu.
'SADECE TAR?H B?L?M?NDEN YARARLANILMAYACAK'
Adaya çok farkl? ki?ilerin geldi?ini söyleyen Dr. Da?, "Hac?lar, askerler, s?radan yolcular, muhacirler karantinaya tabi tutuluyordu. 3, 5, 10 günlük zaman dilimlerinde karantina uygulan?yordu. Bu projemizin önemli bir aya??, salg?n hastal?klar zaman?nda ya?an?lan ileti?im çat??malar?na ekonomik, sosyal, kültürel yönden de?inmek. Ayn? zamanda karantina mekan?ndaki psikolojik de?i?kenlerin incelenmesi hedefleniyor. Bunun için de sadece tarih biliminin veri ve yöntemleriyle de?il, psikoloji, sosyoloji, ekonomi, t?p bilimleri gibi bilimlerin veri yöntemlerinden yararlan?lacak" dedi.