Maden ve Petrol ??leri Genel Müdürlü?ü de Türkiye’de 9 bin 942 ruhsatl? maden i?letmesi oldu?unu ve bu i?letmelerden 3 bin 81’inin alt?n, gümü?, bak?r gibi metalik madenleri ç?kard???n? aç?klad?. 1996 y?l?nda Türkiye'nin ilk alt?n madeni faaliyete geçtikten sonra ?zmir Bergama'da binlerce a?aç kesilmi? ve siyanürle alt?n arama faaliyetleri ba?lam??t?. Bergama köylüleri; nüfus say?m?na kat?lmama, referandum, yar? ç?plak yürüyü?ler, maden sahas? i?gali, Bo?az Köprüsü'ne kendilerini zincirlemek gibi pek çok eyleme imza atm??, Türkiye büyük bir mücadeleye sahne olmu?tu. Bergama direni?inden tam 23 y?l sonra bu defa Kanadal? Alamos Gold firmas?n?n Kaz Da?lar?'nda binlerce a?ac? kesmesi ile birlikte çok say?da insan bu k?y?ma dur demek için maden sahas?na gitti.
RUHSATLI MADEN SAYISI 9 B?N 942
Ülke gündemine giren alt?n madenlerinde siyanür kullan?m? ile ilgili veriler, bir gerçe?i de ortaya ç?kard?. Maden ve Petrol ??leri Genel Müdürlü?ü'nün (MAPEG) internet sitesinde yer alan 2019 verilerine göre, Türkiye'de toplam 16 bin 427 arama ve i?letme ruhsat? bulundu?u ö?renildi. Bu ruhsatlar?n 2 bin 237'sinin i?letme talepli oldu?u 6 bin 485'isinin de arama ruhsatl? oldu?u gözlendi. 9 bin 942 olan i?letme ruhsat? ise faaliyet gösteren maden ocaklar? için al?nm?? durumda. Söz konusu ruhsatlar Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanl??? taraf?ndan düzenlenen ihaleler ile veriliyor. Bakanl?k verilerine göre, 2017 y?l?nda bin 218 adet maden ruhsat?n?n ihalesi yap?larak 320 milyon TL gelir elde edildi. 2018 y?l?nda ise bin 248 maden sahas?ndan 307 milyon lira teklif al?nd?.
SÖZLE?ME ‘A?AÇLANDIRIN' D?YOR AMA…
Faaliyette olan 9 bin 942 maden oca??n?n büyük bir bölümü ormanl?k arazi içerisinde, binlerce a?ac?n kesildi?i alanlarda yer al?yor. Maden ocaklar?n?n i?letme ruhsat? ?artnamelerinde söz konusu ocak kullan?ld?ktan sonra oca??n bulundu?u bölgenin yeniden a?açland?r?lmas? ?art ko?uluyor ancak 3213 say?l? Maden Kanunu gere?i 10 y?l ile 80 y?l aras?nda i?letme süresi alan madenlerin yaratt??? tahribat çok uzun y?llar giderilemiyor. Yemye?il ormanl?k alanlar?n ortalar?nda eski ve yeni maden sahalar? devasa çorak araziler olu?mas?na neden oluyor.
DÜNYANIN YÜZDE 85’? ALTINI S?YANÜR ?LE ÇIKARIYOR
1990'l? y?llarda Bergama ile gündeme gelen, Kanadal? firman?n Kaz Da?lar?'ndaki katliam?yla yeniden tart??ma konusu olan siyanürle ilgili Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanl???'n?n internet sitesinde çarp?c? veriler bulunuyor. Henüz Kaz Da?lar?'ndaki ocak faaliyete geçmeden 2017 y?l?nda kaydedilen verilere göre dünyadaki alt?n üretiminin yüzde 85’i siyanürlü yöntem ile yap?l?yor.Türkiye’de ise y?ll?k siyanür kullan?m? 300 bin ton olarak hesaplan?yor. Bu kullan?m?n yüzde 1.5'lik k?sm? yani 4 bin 500 tonu alt?n madencili?inde kullan?l?yor. Kaz Da?lar?'ndaki oca??n tam kapasiteyle çal??mas? durumunda bu rakam?n artmas? bekleniyor.
S?YANÜR FAC?ALARI
Siyanür topra?a ve suya kar??t???nda büyük zararlara sebep olabiliyor. Hat?rlanaca?? üzere 1971’de Romanya’da Certej alt?n madeninin siyanürlü at?k su baraj? ta?m??, Certeju de Sus adl? kasabada 89 ki?i ya?am?n? yitirmi?ti. Dünya genelinde ya?anan onlarca siyanür kazas?n?n sonuncusu 2015’te Kanadal? Barrick Gold adl? ?irketin Arjantin’de i?letti?i Veladero alt?n madeninde ya?and?. Siyanür s?z?nt?s? sonras?nda 5 nehre ula?an zehir binlerce bal?k ve canl? türünün ya?am?n? yitirmesine sebep oldu.
??TE TÜRK?YE'DE YER ALAN MADEN OCA?I ??LETME RUHSATLARI
54 maden i?letme ruhsat? in?aat ile yol yap?m?nda kullan?lan ve tabiatta do?al olarak bulunan madenler, 646 ruhsat tu?la-kiremit kili, çimento kili gibi madenler, 3 bin 291 ruhsat kalsit, dolomit, kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçlardan elde edilen madenler, 2 bin 735 ruhsat mermer, traverten, oniks mermeri, granit madenleri, 64 ruhsat demir çelik tesisleri, enerji santrali ile metal üretimine yönelik tesislerde hammadde olarak kullan?lan kayaçlar, 63 ruhsat deniz, göl ve kaynak sular?nda eriyik halde bulunan tuzlar, 3 bin 81 ruhsat alt?n, gümü?, platin, bak?r gibi metalik madenler, 9 ruhsat ise elmas, safir, yakut, beril, zümrüt gibi k?ymetli ta?lar?n ç?kar?laca?? madenler bulunuyor. (SÖZCÜ)