?zmir gündemine bomba gibi dü?en, Dilek Gappi'nin haber analizi ?öyle:
Çakmur’un fendi
20 y?l önce Büyük?ehir Belediyesi eski ba?kanlar?ndan Burhan Özfatura döneminde 35 bin metrekarelik alanda Dünya Ticaret Merkezi Projesi yap?m? gündeme geldi.
Büyük?ehir Belediyesi, projenin alana büyük bir kütle yükleyecek ele?tirilerine kulak asmad? ve tart??mal? imar plan? de?i?ikli?i ve sözle?melerle in?aata start verildi. Ard?ndan yine eski ba?kanlardan Yüksel Çakmur’un açt??? davayla in?aat, mahkeme karar?yla durdu.Daha sonra Çakmur’un fendi, yap?lan her imar plan? de?i?ikli?ini yendi. Projeyi yapacak ortaklardan EGS Bank'?n bu süreçte iflas etmesi, Güçbirli?i Holding'in de borçlar?n? ödeyememesi üzerine sonuçta TMSF yüzde 50 hisseye el koydu ve kentin ortas?ndaki dev çukur sularla doldu.
‘Satmay?n’ dediler
TMSF, 2013 y?l?ndan ba?layarak hisseleri satmak için harekete geçti. TMSF, hissesini yüzde 30'a yükselten Büyük?ehir Belediyesi'ne sat??ta bu hisse oran?n?n korunaca?? garantisini verdi. Ancak Güç Yap? A.?. ad?na Kemal Zorlu, “bu ihalede iktisadi bütünlük olu?mad??? için geçersizdir” gerekçesiyle sat??a kar?? ç?kt?. TMSF ise çukuru üçüncü ihale sonras? Folkart yat?r?mlar?n? gerçekle?tiren Sancak Ailesi ?irketi Livamine Madencilik’e 80 milyon dolara satt?. Ve i?te kar??m?za, uzunlu?u Kadifekaleyi’de geçen bir nevi uzay istyasyonunu ça?r??t?ran o proje ç?kt?.
Ortaklar çekildi
Bu arada Sancak ailesi ihaleye, Akça Holding Yönetim Kurulu Ba?kan? R?za Akça ve Manet Genel Müdürü Tar?k Kayar’dan olu?an konsorsiyumla girmi?ti. Grup 750 milyon liral?k yat?r?m yapacaklar?n? aç?klad?. 67 ve 48 katl? iki kule olarak tasarlanan proje konut, i? merkezi ve ticaret merkezi olacak, 1.680 adet daire, 170 üniteden olu?an i? merkezi ve 40 üniteden olu?an ticaret merkezi yer alacakt?. 31 bin 200 metrekare alan Büyük?ehir Belediye Hizmet Alan? olarak planland?.Kentin ortas?ndaki çukur bu kez kocaman heyula bir yap? olmaya haz?rlan?yordu. Ancak bir süre sonra iki ?irket çekildi. Folkart Yap? tek ba??na yola devam edece?ini aç?klad?.
Peki macera bitti mi? Hay?r!
Çakmur, yine durmad? ve açt??? dava sonucunda bu kez Folkart Yap?'n?n ruhsat a?amas?na gelen projesi durduruldu. 2013 y?l?nda onaylanan imar plan? 4 y?l sonra ?zmir 5. ?dare Mahkemesi taraf?ndan iptal edildi. Yine kriz...
Folkart Yap? bir süre daha çabalad? ancak daha tapu bile alamad??? için Konak Belediyesi’ne ba?vuram?yordu.
Firma, bu zorluklara ihtimal artan ekonomik ko?ullar da eklenince projeden vazgeçti ve hisseleri TMSF’ye iade etti. TMSF, Güçbirli?i Holdingi hisselerin devri için ?stanbul’a ça??rd?. ?imdi ya Güçbirli?i’ne yeni bir ortak bulmas? ça?r?s?nda bulunulacak, ya Büyük?ehir Belediyesi çiçe?i burnunda ba?kan Tunç Soyer’le yeni bir formül getirecek.
Tehlike var
Ancak bu arada çukurda ciddi bir risk de sözkonusu; in?aat bölgesine çökmeyi önlemek amac?yla 20 y?l önce yap?lan geçici duvarlar?n (iksa sistemi) çökme ihtimali oldu?u öne sürülüyor. ?ddialara göre, alan?n sadece çevresindeki binalar, aç?s?ndan de?il, yoldan geçen araçlar hatta yayalar için bile risk ta??d??? vurgulan?yor.
Evet 20 y?l sonra çukurda yeniden ba?a döndük
Asl?nda çukur içinde, yerel yönetimlerin; kent merkezlerini gelece?e ta??yacak kapsaml? planlamalar de?il de, günlük yakla??mla planlamalar?n?n hatalar?n? da bar?nd?r?yor. Kültürpark’?n biti?i?inde, Basmane Meydan?’na cepheli 35 bin metrekarelik ?zmir’in en de?erli parseli için ‘Ben yapt?m oldu’ mant??? bizi bugünlere getirdi. E?er o günlerde, fuar dokusuna uygun, kent dinamikleriyle birlikte planlansayd? bugün onlarca sorun ya?anmazd?. Kenti kentliyle birlikte planlamak ‘lüks’ de?il, mecburi bir anlay?? olmal?yd?. Özetle, Basmane çukuru bugün çok aç?dan ibretlik bir sonuçtur.
K?yak da i?e yaramad?
TMSF, Ege Dünya Ticaret Merkezi arsas?n? Folkart Yap?’ya 80 milyon dolara satm??, 10 milyon dolar? pe?inat olarak alm??t?. Fakat, bu sat???n ard?ndan dövizde çalkant?l? dönem ba?lay?nca Folkart borcun TL’ye çevrilmesini istedi. TMSF de firman?n kalan 70 milyon dolarl?k borcunu, karar?n al?nd??? 1 Kas?m 2016 günkü döviz kuru olan 3.1037’tle TL’ye çevirdi ve takside ba?lad?. Bugünkü dolar kuru dü?ünüldü?ünde avantaj net ortaya ç?k?yor. Say??tay da sözkonusu i?lemle fon alacaklar?nda muazzam bir eksilme oldu?unu yani ciddi bir kamu zarar? olu?tu?u uyar?s?nda bulunmu?tu. Ancak bu avantaj da yetersiz kald?.