Sürdürülebilir Bir Akdeniz ?çin Kültür ve Ekolojik Dönü?üm Uluslararas? ?zmir Sempozyumu 4-5 Eylül tarihleri aras?nda, Tarihi Havagaz? Fabrikas? Kültür Merkezi’nde düzenlendi. Fransa D??i?leri Bakanl???’na ba?l? Avrupa ve D??i?leri Bakanl??? Yerel Yönetimler D?? Eylem Delegasyonu (DAECT) hibesinden yararlanan “Kültürle ??lenmi? Bölgeler / Cultivated Territory” projesi kapsam?nda düzenlenen sempozyumun sonunda ise ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay, Nice Belediye Ba?kan Yard?mc?s? ve AVITEM (Sürdürülebilir Akdeniz Kent ve Bölgeleri Ajans?) Ba?kan? Agnès Rampal, Vitrolles Belediye Ba?kan? Loïc Gachon ve Korsika Kolektifi Kültür Dairesi’ni temsilen Jean-Jacques Ottaviani ile birlikte Akdeniz Kültür ve Ekoloji Kentleri Manifestosu’nu imzalad?. ?mza törenine AVITEM Genel Müdürü Büyükelçi François Xavier Léger, AVITEM Genel Müdür Yard?mc?s? Marie Baduel, ?zmir Frans?z Kültür Merkezi Müdürü Juliette Bompoint, Fransa Kültür Etkinlikleri ve ?? Birli?i Müste?ar Yard?mc?s? ve Institut Français Türkiye Müdür Yard?mc?s? Fabien Flori, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi bürokratlar?, Kültürle ??lenmi? Bölgeler (Territoires Cultivés) projesi partnerleri, ?ehirlerden gelen uzmanlar ve temsilciler de kat?ld?.
“Hepimizin ortak sorunu”
Konu?mas?na ?zmir’in Akdeniz’in incisi oldu?unu belirterek ba?layan ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay, “Son iki gündür burada, hepimizin ortak gelece?i için yeni bir sayfa aç?yoruz. Akdeniz’in binlerce y?ll?k tarihini, bugünün a??r sorunlar?n? ve yar?n?n umutlar?n? ayn? çat? alt?nda konu?uyoruz. Akdeniz, insanl?k tarihi boyunca medeniyetlerin bulu?ma noktas? olmu? bir bölge. Farkl? dillerin, inançlar?n ve kültürlerin bir araya geldi?i bu verimli havza, insanl???n en büyük ortak miraslar?ndan birini olu?turuyor. Ancak bugün Akdeniz, küresel iklim krizinin en sert sorunlar?yla maalesef kar?? kar??ya. Uluslararas? izleme sistemlerinin verilerine göre dünya nüfusunun sadece yüzde 7’sini bar?nd?ran Akdeniz havzas?, küresel ölçekte iklim de?i?ikli?inin en fazla hissedildi?i bölgelerden biri. Akdeniz Bölgesi’nde son 50 y?lda s?cakl?k 1,5 derecenin üzerinde artt?. Bu art??, küresel ortalaman?n s?cakl?k art???n?n 20 daha fazlas?. Akdeniz’in su kaynaklar? ne yaz?k ki h?zla azal?yor. Ço?u ülkede ki?i ba??na dü?en su miktar? 2 bin metreküpün alt?na dü?mü? durumda. Bu da su k?tl??? seviyesine indi?ini gösteriyor. Denizlerimiz daha s?cak ve daha asidik. Son 30 y?lda Akdeniz’in deniz suyu yüzey s?cakl??? 1 dereceden daha fazla yükseldi. Bu durum denizin biyoçe?itlili?ini ne yaz?k ki tehdit ediyor. Orman yang?nlar? ve a??r? hava olaylar? art?yor. Akdeniz ülkelerinde son 10 y?lda büyük yang?nlar?n say?s? iki kat?na ç?kt?. K?y? kentleri e? zamanl? olarak deniz seviyesi yükselmesi tehdidi alt?nda. ?zmir, Barselona, Venedik gibi tarihi liman kentlerimiz do?rudan risk alt?nda. Akdeniz’in gelece?ini tehdit eden bu tablo, elbette ki bu havzada ya?ayan hepimizin ortak sorunu. Bu krizler, yaln?zca ekolojiyi de?il, ayn? zamanda g?da güvenli?ini, ekonomik kalk?nmay?, toplumsal bar??? ve kültürel çe?itlili?imizi de etkiliyor” ifadelerini kulland?.
“Ortak akl?n gücüne ba?vuruyoruz”
“Bugün burada, bu sorunlar? çözmek için kültürün, bilimin ve ortak akl?n gücüne ba?vuruyoruz” diyen Ba?kan Tugay, toplumlar? dönü?türmek, do?a ile yeniden sa?l?kl? bir ili?ki kurmak, daha dayan?kl? ve adil bir gelecek kurmak için birlikte hareket edilmesi gerekti?inin bilincinde olduklar?n? vurgulad?. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi olarak bu vizyonun bir parças? olmaya kararl? olduklar?n? kaydeden Ba?kan Tugay, “Kentimizi iklim dostu projelerle yeniden tasarlarken ye?il ula??m?, yenilenebilir enerjiyi ve do?ayla bar???k kentle?meyi önceliyoruz. Çok kültürlü miras?m?z? koruman?n öneminin fark?nday?z. Gençlerimizin yarat?c?l???n? desteklemek zorunda oldu?umuzu biliyoruz. Bu çaban?n bir parças? olarak Akdeniz’in karde? kentleriyle dayan??ma içinde olmam?z gerekti?i de çok aç?k. Bugün imzalayaca??m?z Akdeniz Kültür ve Ekoloji Kentleri Manifestosu, yaln?zca bir belge de?il ayn? zamanda yar?na daha ya?anabilir bir dünya b?rakmak, ?ehirlerimizi korumak ad?na verdi?imiz söz olacakt?r”
Atatürk’ün sözlerini hat?rlatt?
Kültürün e?itsizliklerle mücadelede güçlü bir araç oldu?unu aktaran Ba?kan Tugay, konu?mas?n? ?öyle tamamlad?:
“Her bölgesel dönü?üm projesi disiplinleraras? bir kültürel yakla??mla desteklenmelidir. Yurtta?lar bu dönü?ümün izleyicisi de?il, aktif kat?l?mc?s?d?r. Sevgili dostlar?m, hayal edelim; 50 y?l sonra Akdeniz’in sahilleri temiz ve bereketli olsun, ormanlar?m?z var olsun ve nefes als?n, ?ehirlerimiz insan? yormayan ya?am alanlar?na dönü?sün. Farkl? dillerden bar?? ?ark?lar? Akdeniz’in tüm kentlerinde yank?lans?n. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün sözleriyle bitirmek istiyorum: Yar?n?n do?as?, bugünden yarat?l?r. Biz do?ay? korudukça do?a da bizi korur.”
“Ba?ka gezegenimiz yok”
Fransa’n?n Nice kentinin Belediye Ba?kan Yard?mc?s? ve AVITEM Ba?kan? Agnès Rampal, “Ayn? zorluklarla bizler de kendi topraklar?m?zda mücadele ediyoruz. Bu manifesto, mücadele etti?imiz sorunlara kar?? ortak çözüm üretti?imizin kan?t?. ?mzalayaca??m?z manifesto, sizin üç y?ld?r AVITEM ile muazzam çal??ma sonucunda hayata geçirdi?imiz çal??mad?r. Bununla gurur duyun. Akdeniz’in temsilcileri olarak bir arada çal??maktan ba?ka çaremiz ve yolumuz yok. Manifesto, bilinç düzeyinin artmas? için ve topraklar?m?z?n ötesine geçip ilham kayna?? olmas? için çok önemli bir ad?m olacak. Her birimiz için önemli bir katk? sa?layacak. Gelecekte kendi yerel yönetimlerimiz aras?nda yeni faaliyetler ve yeni i? birliklerini hayata geçirmek için rehber olacak. Çünkü ba?ka gezegenimiz yok” dedi.
“Kaderlerimiz birbirine ba?l?”
Sempozyum boyunca, ?zmir ve Marsilya’n?n benzer pek çok noktas?n?n ve ba??n?n ortaya kondu?unu belirten Vitrolles Belediye Ba?kan? Loïc Gachon ise “?zmir’den döndü?ümde Marsilya Belediye Ba?kan?’na ?zmir’e gelip sizlerle çal??mas? gerekti?ini söyleyece?im. 6 bin y?ll?k tarihi miras?m?z var. Ayn? zeytin a?ac?n? payla??yoruz. Kurumu? ?rmaklar? payla??yoruz. Büyük s?cakl?klar?n oldu?u ö?leden sonralar?n?, ak?am esintisinin e?lik etti?i terasta oturdu?umuz saatleri, ortak mutfak zenginli?ini payla??yoruz. Akdeniz bizi birle?tiriyor. 21. yüzy?l?n tehlikeleri kar??s?nda kaderlerimiz birbirine ba?l?” ?eklinde konu?tu.
Manifesto, kamuoyuyla payla??ld?
AVITEM Genel Müdürü Büyükelçi François Xavier Léger de Akdeniz Kültür ve Ekoloji Kentleri Manifestosu’nu kamuoyuyla payla?t?. Manifestoda; yerel yönetimler, sanatç?lar, ?ehir planc?lar?, yurtta?lar ve Kültürle ??lenmi? Bölgeler a?? üyeleri olarak 21. yüzy?l Akdeniz’inin haf?za, diyalog ve kültür olmadan tan?mlanamayaca?? vurguland?. Çe?itlilik, ya?ayan gelenekler ve yerel bilgeli?iyle zengin Akdeniz k?y?lar?nda, köklerini bu topraklardan alan ve ortak yarat?m?n kayna?? olan bir Akdeniz a??n?n tercih edildi?inin dillendirildi?i manifestoda, ?u ifadeler yer ald?:
“?una inan?yoruz; kültür ve aktörleri, dünyan?n gerçek nabz?n? kolektif biçimde alg?lamaya ve temsil etmeye imkan tan?yan duyarl? bir bak?? aç?s? sunar. Bölgeleri ?ekillendiren aktörler, planlama pratiklerini güncellerken kültürel yakla??mlar? gerçek bir tutkuyla kucaklar. Kültür, olumlu de?i?imler ya?anmas?nda öncü bir güçtür. E?itsizliklerle mücadelede bir kald?raç görevi görür; e?itim, ekoloji ve bar??? nazik, sürekli ve kararl? ?ekilde te?vik eder. Sanatç?lar ve bölgesel aktörler arzulanan bir gelece?in ba?rolündedir. Onlar?n kurdu?u ittifaklar, ortak hayal gücümüzü tazeler ve ça?da? sorunlar?n herkes için ula??labilir ve de?erli olmas?n? sa?lar. Kültürel miras, ortak ürünler, yerel bilgi ve ça?da? yarat?c? formlar, tüm eylem biçimlerinde tan?nmal? ve bütünle?tirilmelidir.”
Yap?lmas? istenen çal??malar s?raland?
Leger, manifesto içeri?inde yer alan yap?lmas? istenen çal??malar? ?öyle aktard?:
“Sanatsal ve kültürel zekâya, de?i?im halindeki topraklarda dü?ünsel çerçeveleri geni?letme yetene?i nedeniyle öncelik vermek, yurtta?larla beraber kendi alanlar?m?zda ya?aman?n yeni yollar?n? hayal etmek için bu alternatif, kültürel ve tabandan gelen uzmanl?k biçimlerine ça?r? yapmak, mekânsal planlama politikalar?na kültürel yakla??m? sistematik bir ?ekilde dahil etmek, ve buna kar??l?k olarak kültürel politikalar?n yerelle?mesini sa?lamak, kültürel aktörlerin yard?m?yla bölgesel planlamay? ortak bir biçimde tasarlamak, her bir bölgesel dönü?üm projesini, ba?lang?çtan itibaren disiplinleraras? kültürel bir yakla??mla desteklemek, kültürel haklar?n; sosyal, e?itim, ekoloji ve turizm politikalar?nda kendili?inden dahil edilebilir olmas?n? sa?lamak, yapay zekâ ile ilgili gelecekteki zorluklar kar??s?nda Akdeniz kültürünü öne ç?karmak, Akdeniz i? birli?ini ve kültürel etkile?imleri, toprak ve bölge de?i?imleriyle ba?lant?l? olarak te?vik etmek.”
Ça?r?da bulunuldu
Léger, manifestoda bulunan ça?r?y? da maddeler halinde s?ralad?. Manifestonun “Ça?r?lar?m?z” bölümünde ?u ifadeler yer ald?: “Yurtta?lar?, toprak ve bölge dönü?ümlerinin yönetiminde aktif kat?l?mc?lar yapmak, kar??la??lacak zorluklar kar??s?nda genç insanlara gerekli araçlar? kültür ve somut konular arac?l???yla temin etmek, topraklar?, kendi yerel olanaklar? ve dönü?üm projeleriyle bütünle?tirmek için kültürel süreçlerin kullan?m?n? yayg?nla?t?rmak, ‘Ya?ayan Laboratuvar’ biçiminde deneysel programlar in?a edip kültürel eylemler arac?l???yla ve ya?ayanlarla birlik içinde topraklar?n planlamas? ve geli?imini anlatmak, ‘Akdenizlerin Sesi’ taraf?ndan desteklenen deneysel sanat-tasar?m-toprak projelerini tan?tmak için bölgeleraras? bir veya daha fazla büyük kamusal etkinlik düzenlemek, bir i? birli?i grubu arac?l???yla ‘kültür-toprak-dönü?üm’ uyumunu deneyimlemek, belgelemek ve payla?mak ve Akdenizli topluluklar aras? bir a? in?a etmek, Kültürle ??lenmi? Bölgeler A??’n? Akdeniz’in tüm k?y?lar?na ve bölgelerine yaymak.” Léger, “Akdeniz’in dört bir yan?nda verimli, adil, sürdürülebilir ve ?iirsel biçimde ya?anacak, kültürle i?lenmi? topraklar in?a etme arzumuzu vurguluyoruz” sözleriyle konu?mas?n? tamamlad?.
“Ortak miras?m?za sahip ç?kaca??z”
Korsika Kolektifi Kültür Dairesi’ni temsilen konu?ma yapan Jean-Jacques Ottaviani ise bu çal??malardan dolay? çok mutlu oldu?unu belirterek, “Ortak miras?m?za sahip ç?kaca??z” dedi.
?zmir’den Akdeniz’e kültürel diplomasi
?zmir’le birlikte Fransa’n?n Nice, Vitrolles ve Korsika ?ehirlerinde düzenlenen forumlarla ?ekillenen projenin son aya?? olarak ?zmir’de düzenlenen sempozyum; kültür, kentsel tasar?m, ekoloji ve toplumsal kat?l?m ba?l?klar?n? bulu?turan zengin bir programla ?ekillendi. Sempozyum sonucunda imzalanan manifesto, Akdeniz kentlerinin kültür arac?l???yla ekolojik dönü?üme ve sürdürülebilir bir gelece?e katk? sa?lama iradesini simgeliyor. Kültürle ??lenmi? Bölgeler projesi, ?zmir’in Akdeniz’de kültürel diplomasi alan?nda görünürlü?ünü güçlendirirken; do?a, turizm, tar?m ve çevre alanlar?nda sürdürülebilir prototiplerin hayata geçirilmesine katk? sunmay? hedefliyor.