14 May?s seçimleri yakla??rken döviz piyasas?nda dikkat çeken geli?meler ya?an?yor.
Yüksek cari aç?k ve yetersiz yabanc? sermaye giri?leri nedeniyle rezervi giderek azalan Merkez Bankas? (TCMB), döviz talebini k?smaya dönük önlemleri art?r?rken, döviz kurlar?nda makas h?zla aç?l?yor.
TCMB’nin geçen hafta bankalara döviz al?m?nda s?n?rlama getirmesinin ard?ndan, bu hafta ba??ndan itibaren artan bankalar?n döviz al??-sat?? makas?, dün zirveyi gördü.
Baz? bankalarda dolarda al?? kuru ile sat?? kuru aras?ndaki makas yüzde 5’e yakla?t?.
TCMB, döviz talebinin önüne geçme gerekçesiyle ?ubat ay?nda bankalara “döviz ve alt?nda al??-sat?? makas?n? art?r?n” talimat? vermi? ve makas yüzde 1-2 aral???na yükselmi?ti ancak bu hafta makas giderek artt?.
Baz? bankalarda dün dolarda al?? kuru 19,38 iken sat?? kuru 20,30’un üzerini gördü.
Bankalararas? piyasada 19,40 olan dolar kuru, Kapal?çar??’da dün 20,60’? a?t?.
DENEY?ML? MERKEZ BANKACI’DAN UYARI
TCMB’nin eski ba? ekonomisti Hakan Kara, bankalarda döviz kurlar?nda makas?n aç?lmas?n?n nedeni olarak, TCMB’nin bankalar?n döviz al?m?na geçen hafta getirdi?i s?n?rlamaya i?aret etti.
“Bankalar alamay?nca satam?yor, döviz talebini dü?ürmek için de al?m sat?m marjlar?n? aç?yorlar” diyen Prof. Dr. Kara, bu ad?m?n Kapal?çar??’ya etkisine de?inerek “Bu da Kapal?çar??’daki fiyat? yukar? çekiyor” de?erlendirmesinde bulundu.
“?nsanlar?n bankadan yabanc? para çekip Kapal?çar??’da satmas? kuru dengeledi?i için bu yöntem tercih ediliyor olabilir ancak bu riskli bir strateji” diyen Kara, “Çünkü hane halk?n? endi?eye sevk ederek bankalardan döviz cinsi nakit çekili?lerini h?zland?rabilir” uyar?s?nda bulundu.
‘MAKASIN AÇILMASI DÖV?Z TALEB?N? ARTIRIR’
Deneyimli bankac? Kerim Rota, dövizde “resmi kur” ve “piyasa kuru” ?eklinde çoklu kur olu?mas? riskine i?aret etti ve “Çok tehlikeli bir noktaday?z, geri dönü?ü çok zor bir süreç olabilir” uyar?s?nda bulundu.
Gelecek Partisi Ekonomi Politikalar? Ba?kan? da olan Rota, iki üç hafta önce yüzde 1 civar?nda olan bankalarda döviz al??-sat?? makas?n?n bugün yüzde 5’e geldi?ini ve önlem al?nmazsa seçim tarihi öncesinde bile dövizde durumun sürdürülemez hale gelebilece?ini vurgulad?.
Kapal?çar?? ile banka kurlar? aras?ndaki makas?n da aç?ld???n? ve di?er k?s?tlamalarla birlikte bu durumun finansal sistemin d???na ç?k??? özendirece?ini belirten Rota, bankalardan fiziki döviz çekip Kapal?çar??’da bozdurma ya da s?n?rlamalar nedeniyle dövizi banka yerine Kapal?çar??’dan alma örneklerinin ortaya ç?kt???n? dile getirdi.
Dövizde al??-sat?? makas?n?n aç?lmas?n?n dövizin talebini azaltmak yerine art?raca??n?, makas?n artt???n? görenlerin daha fazla döviz al?m?na yönelece?ini belirten Rota, “Bu marj?n her geçen gün aç?lmas? TCMB’yi ve döviz piyasas?n? yönetti?ini sananlar?n aksine döviz talebini daha da artt?r?r. Döviz satmak zorunda olanlar?n da ya sat??? ertelemesine ya da finansal sistem d??? kanallarda aray??a girmesine yol açar” dedi.
‘ÖNEML? OLAN BANKADAK? MAKAS’
?irketlerin bankalardan döviz al?mlar?na hem miktar hem kur hem de zamanlama olarak çe?itli k?s?tlamalar uygulanmakta oldu?unu belirten stratejist Evren K?r?ko?lu, “Dolay?s?yla haz?r nakit al?mlar? serbest oldu?undan bir prim yans?t?yor” dedi.
Kapal?çar??’daki i?lem hacimlerinin normal zamanlarda bile bankalardaki kaydi i?lemlerin yerini tutamayacak kadar küçük oldu?una dikkat çeken Sardis Dan??manl?k Kurucusu olan K?r?ko?lu, “Kapal?çar?? ile banka makas?n?n yüksek olmas? piyasada psikolojik endi?e yaratsa da herhangi bir sektör için problem te?kil etmez. Çünkü çar??da al?p satanla bankada al?p satan birbiriyle çok kar??m?yor asl?nda. Yoksa tek yön ak?? olurdu ve bu sürdürülemez” dedi.
“Önemli olan banka-çar?? makas? de?il, bankalardaki al?m-sat?m makas?” diyen K?r?ko?lu, “O makas?n çok geni? olmas? da her türlü döviz i?lemini, hedge imkanlar?n?, d?? ticaret kârl?l???n? ve piyasa verimlili?ini bozucu nitelikte” de?erlendirmesinde bulundu. SÖZCÜ