AB’ye en fazla ihracat yapan ilk 10 ülke aras?nda 6. s?rada ülkemizin yer ald???n? hat?rlatan Milletvekili Bakan, ''Ye?il Ekonomik Dönu??u?me uyumlu tedbirlerin al?nmamas? durumunda ülkemiz ciddi risklerle kar?? kar??ya kalacak” dedi.
Avrupa Birli?i (AB) “2050’de Karbon Nötr ?lk K?ta” olma hedefiyle haz?rlad???, ülkemizi de yak?ndan ilgilendiren, S?n?rda Karbon Vergisi uygulamas?n?, 14 Temmuz 2021 tarihinde onaylad?. Buna göre 2023’te ba?lat?lacak yeni sistemle birlikte, 2026’dan itibaren AB’ye ihraç edilen ürünler için üretim sürecinde sal?nan seragaz? tonu ba??na vergi al?nmas? planlan?yor.
Karbon kaça?? yarat?lmas?n? engellemeyi hedefleyen bu yeni düzenlemenin; ilk etapta demir, çelik, çimento, gübre, alüminyum ve elektrik gibi kalemlerde uygulanmas?, devam?nda ise vergi alan?n?n kademeli olarak geni?letilmesi planlan?yor. Yeni uygulamayla; ihracatç?lar?n ülkelerinden S?n?rda Karbon Uygulamas? sertifikas? almalar? ve her y?l?n 31 May?s`?nda, önceki sene AB’ye ihraç ettikleri ürün tonu ve yaratt?klar? seragaz? emisyonunu ibraz etmeleri gerekecek. Yani, teknik olarak AB’ye ihraçta bulunan tüm AB d??? ülkeler vergi sistemine tabi olacak. Ara?t?rmalar, sera gaz? emisyonunun ton ba??na 30€, 50€ ya da 70€ ile fiyatland?r?laca??n? öngörüyor.
Avrupa Ye?il Mutabakat? kapsam?nda öngörülen S?n?rda Karbon Vergisi uygulamas?na uyumlu tedbirlerin al?nmamas? durumunda ülkemizin ciddi risklerle kar?? kar??ya kalaca??n?; du??u?k karbonlu yeni bir ekonomik modelin hayata geçirilmesi durumunda ise ülkemizin yakalayaca?? yeni f?rsatlar oldu?unu vurgulayan CHP ?zmir Milletvekili Murat Bakan, konuyu Meclis gündemine ta??d?.
?klim krizinin derinle?en etkisiyle birlikte, Avrupa Birli?i’nin (AB) sera gaz? emisyonlar?n? 2030 y?l?na kadar %50-55 azaltma ve 2050 y?l?na kadar iklim/karbon nötr olmas? hedefini ba?lay?c? bir ?ekilde AB müktesebat?na dahil eden bir yakla??m benimsedi?ini hat?rlatan CHP’li Bakan, “Tüm bunlar bize yeni bir paradigmay? i?aret etmektedir. AB bölgesinin Tu?rkiye’nin en bu?yu?k ihracat orta?? olmas? nedeniyle, söz konusu hedefler Tu?rkiye için büyük önem ta??maktad?r. Karbonun ton fiyat?n? 30€, 50€, 70€ olarak hesaplayan farkl? senaryolarda; 30€ olmas? durumunda y?ll?k yakla??k 1,1 milyar €; 50€ Euro olmas? durumunda y?ll?k 1,8 milyar €; 70€ olmas? durumunda ise y?ll?k yakla??k 2,5 milyar € vergi yükü ile kar?? kar??ya kalaca??z. Özellikle AB pazar?na ürün satan ülke ve ?irketler aç?s?ndan karbon vergisinin hayata geçirilmesi ihracatç?lar? yak?ndan ilgilendirmektedir. Sonuç olarak, u?lkelerden gelen u?ru?nlerde u?lkenin karbon ayakizine göre karbon s?n?r vergisi uygulamas?n? da içeren anla?ma, Tu?rkiye’deki u?retim su?reçlerinin ve döngu?sel ekonomiye yakla??m?n da yeniden gözden geçirilmesini gerektirmektedir. Türkiye, Paris Anla?mas?’na imza atmas?na ra?men; Eritre, Irak, ?ran, Yemen`le birlikte anla?may? onaylamayan bir kaç ülke aras?ndad?r. Anla?man?n onaylanmamas? durumunda, AB taraf?ndan al?nan tedbirlerin ülkemize ticaret alan?nda getirece?i olumsuz ekonomik etkilerin bertaraf edilmesi mümkün olmayacakt?r. Bu nokta özellikle d?? ticaret, ülkemizin uluslararas? prestiji ve sürdürülebilir ya?am aç?s?ndan önem arz etmektedir. ?leri Sürdürülebilirlik Çal??malar? Enstitüsü (IASS)’in raporunda yer alan S?n?rda Karbon Vergisi Uygulamas? Ülke Riski De?erlendirmesine göre aralar?nda Türkiye’nin de bulundu?u Bosna Hersek, Mozambik, Zimbabwe, Güney Afrika ve Ukrayna en yüksek risk kategorisinde bulunmaktad?r. Sonuç olarak, AB, s?n?rda karbon vergisi uygulamas?yla çevre politikalar?nda ciddi ad?mlar atmayan ülkelere kar?? emisyonlar? azaltacak radikal bir strateji geli?tirmi?tir. Gerekli ad?mlar at?lmazsa ülkemizin aleyhimize olacak olan bu düzenlemeye kar??, `oyunun d???nda` kalmamam?z için du??u?k karbonlu yeni bir ekonomik modelin hayata geçirilmesi gerekiyor” diye konu?tu.
CHP’li Bakan, Ticaret Bakan? Mehmet Mu?’a ?u sorular? yöneltti;
1- Yeni uygulamayla AB’ye ihracatta bulunan tüm 3. taraf ülkeler bu vergi ile mükellef haline gelecektir. AB’ye en fazla ihracat yapan ilk 10 ülke aras?nda 6. s?rada yer alan ülkemizi yak?ndan ilgilendiren “S?n?rda karbon vergisi uygulamas?” üzerinde Bakanl???n?z?n bir çal??mas? bulunuyor mu?
2- Yeni regülasyonun Türkiye’nin AB’ye ihracat?na yönelik yarataca?? yüke ili?kin vergi senaryosu ve Türkiye’nin AB’ye y?ll?k ödemesi gerekecek olan tutar hesab? yap?ld? m?? Yap?ld? ise hangi sonuçlara ula??lm??t?r? Yap?lmad? ise gerekçesi nedir?
3- Gerekli tedbirler al?nmad??? takdirde söz konusu düzenlemenin ülkemizin ekonomisi üzerinde yarataca?? olumsuz etkiler üzerine modelleme yap?ld? m?? Yap?ld? ise hangi sonuçlara ula??ld??
4- Ton ba??na verginin (30€ ya da 50€ ) olmas? gibi farkl? senaryolarda sektörlerin ödeyece?i vergi yüküne ili?kin bir çal??ma bulunuyor mu? Sektörel detaylar? nelerdir?
5- Öncelikli ihracat pazar?m?z olan AB taraf?nda ya?anan bu geli?meler yak?ndan takip edilerek ticarette sürdürebilirli?imizi sa?lanmas? konusunda hangi çal??malar yap?lmaktad?r?
6- Covid-19 pandemi sürecinin beraberinde getirdi?i olumsuzluklar, AB ülkeleri ba?ta olmak üzere, önemli ihraç ülkelerimizde ya?anan pazar ve talep daralmalar? ihracat?m?zdaki azal???n ana nedeni olarak kar??m?za ç?kmaktad?r. Bunun çok daha ötesinde ekonomik etkileri beraberinde getirecek olan yeni standart ve etiketleme yöntemine bir an önce uyum sa?layacak mevzuatlar? ve teknolojik dönü?ümleri içselle?tirecek bir planlama yap?lmakta m?d?r?
7- Almanya merkezli, ?leri Sürdürülebilirlik Çal??malar? Enstitüsü (IASS)’in raporunda yer alan S?n?rda Karbon Vergisi Uygulamas? Ülke Riski De?erlendirmesine göre aralar?nda Türkiye’nin de bulundu?u Bosna Hersek, Mozambik, Zimbabwe, Güney Afrika ve Ukrayna en yüksek risk kategorisinde bulunmaktad?r. Konuya ili?kin Bakanl???n?z?n de?erlendirmesi nedir?
8- AB, s?n?rda karbon vergisi uygulamas?yla çevre politikalar?nda ciddi ad?mlar atmayan ülkelere kar?? emisyonlar? azaltacak radikal bir strateji geli?tirmi?tir. Gerekli ad?mlar at?lmazsa aleyhimize olacak olan bu düzenlemeye kar??, ye?il yat?r?mlar?n yap?larak ticarette avantaja dönü?türebilmesi için yeni bir yakla??m ile dönü?üm seferberli?i ba?lat?lmas? planlanmakta m?d?r? Bakanl???n?z?n bu konuda ald??? somut tedbirler nelerdir?