?zmir Ekonomik Kalk?nma Koordinasyon Kurulu'nun (?EKKK) 129'uncu toplant?s?, ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay yönetiminde yap?ld?. Tarihi Havagaz? Fabrikas?'nda düzenlenen toplant?da; ?zmir Planlama Ajans? Ba?kan? Prof. Dr. Koray Velibeyo?lu kent planlamas?ndan ?zmir Körfezi’ne kadar yapt?klar? çal??malar hakk?nda sunum yapt?. Kurulda olu?turulan çal??ma grubunun sorumlusu Prof. Dr. Mustafa Tanyeri, toplant? yap?lmayan iki ayl?k dönemde gerçekle?tirdikleri çal??malar ve görev da??l?mlar? hakk?nda sunum yaparak aç?klamalarda bulundu.
Tugay: Körfez’de ya?ad???m?z sorun kolibasili de?il
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay, ?zmir Körfezi'nde ya?anan kirlilik hakk?nda konu?tu. Kirlili?i gösteren ölçümlerin yan?nda yak?n zamanda kolibasili ölçümü de yap?ld???n? ve bunun normal de?erlerde ç?kt???n? söyleyen Tugay, “Neden bahsetti?iniz çok önemli. Sonuçta bal?klar? öldüren bir mikrobiyolojik olaydan bahsediyoruz. Suda çok fazla say?da azot bile?i?i ve fosfor oldu?unda bunlar? besin maddesi olarak kullanan mikroorganizmalar, fitoplanktonlar ve onlar?n türleri alglerin patlama ?eklinde anormal h?zl? ço?almas? ve di?er taraftan parçalanmalar?, ölmeleri ve bu sürecin denizde renk de?i?ikli?ine, kokuya neden olmas?, ayn? zamanda tüketti?i oksijen nedeniyle de canl? ya?am?n Körfez suyu içinde olmamas?… Ya?ad???m?z sorun bu. Kolibasili de?il yani konu. Buna neden olan ?ey, Körfez’deki azot ve fosforun çok yüksek olmas?, organik at?klar bunlar. Bir di?er problem de anormal ?s?yd?. Bu sene 29 derece civar?nda s?cakl?k ölçüldü iç körfezde. Bu azot ve fosfor, s?cak havayla birlikte alglerin artmas?na neden oldu. Renk de?i?ikli?i ve oksijen tüketimi bal?klar?n ölümüne yol açt?” dedi.
“Ak?nt? yava?”
Körfez’de ak?nt?n?n çok yava? oldu?unu ve bu ?ekilde temizlenme olamayaca??n? söyleyen Tugay, “Temizlenmenin gerçek anlam? o azot ve fosfor bile?ikleriyle dolu olan Körfez suyunun içindeki kirlili?in bir yere gitmesi. Suyu ar?tmak gibi bir ?ey mümkün de?il. Milyonlarca ton su var. Ancak ne beklenir; bir ak?nt? olsun ve o ak?nt? kirli suyu als?n, aç?k denize ta??s?n ve o ?ekilde temizlenme olsun. Problem o ki; bu ak?nt? özellikle ?ç Körfez bölgesinde neredeyse hiç yok. S??la?an suyun taze bir su giri?iyle de desteklenmemesi halinde, temizlenmesi neredeyse imkans?z. Son iki ölçümde bakt???n?z zaman Körfez kirlili?inde art?? yok. Kendi göreve geldi?imiz zaman dilimine, oradaki de?erlere bakt?k. Son 2 ölçüme denk geliyor bu. Kesinlikle bundan 6 ay önceki de?erle bugünkü de?er aras?nda artma yönünde fark yok. Hatta amonyum çok azalm??, o de?ere bakarsan?z sanki Körfez temizlendi gibi de dü?ünebilirsiniz ama bu mümkün de?il. Amonyumun azalma nedeni, o alglerin ço?almas? ve azot bile?enini tüketmi? olmas?” diye konu?tu.
“Olay ar?tmayla ba?lay?p ar?tmayla bitmiyor”
Körfez’de ya?anan kirlili?in nedenlerinden bahseden Tugay, “Bu kirlili?in nas?l olu?tu?uyla ilgili bakt???n?zda; ar?tma kökenli bir problemden bahsedebiliriz. Var böyle bir sorun. Ancak ?u anda olan bir ?ey de?il, geçmi? tarihlerde olan bir ?ey. Daha fazlas? Körfez’e dökülen yakla??k 30 derenin kirlilik ta??mas? problemi var. Derelerden temiz su gelmedi?ini, ya??? olsun olmas?n kirli bir ?eylerin geldi?ini bilmek laz?m. Yük liman?na gelen büyük tonajl? gemilerin balast sular? ve sintineleri Körfez’i kirleten faktörlerden bir di?eri. Tersane de sessiz bir ?ekilde Körfez'i kirletiyor. Derelerden gelen kirlilik, limandan ve yük gemilerinden gelen kirlilik, tersaneden olan kirlilik, dereleri bir ?ekilde de?arjlar?yla kirleten sanayi tesisleri, tar?msal at?klar… Olay ar?tmayla ba?lay?p ar?tmayla bitmiyor” dedi.
“Böyle bir kanal yapma yetkimiz yok”
Alsancak Liman?, tersane, sanayi kurulu?lar?na belediyenin müdahale edemedi?ini söyleyen Ba?kan Dr. Cemil Tugay, “Kirlenmenin artmamas?, durmas? için burada al?nmas? gereken kat? önlemler, 3 bakanl???n ve Büyük?ehir Belediyesi'nin yetkisi dâhilinde. Ama önümüzdeki en büyük sorun, s?? olmas? nedeniyle ak?nt?n?n olmad??? bir Körfez’i nas?l temizleyece?iz konusu. Bugüne kadar ortaya konmu? tek öneri, sirkülasyon ve navigasyon kanal? çal??mas?. Navigasyon kanal?, asl?nda limana yakla?acak a??r tonajl? gemiler için bir derinlik, hat olu?turma çal??mas?. Bu Ula?t?rma ve Altyap? Bakanl???'n?n projesi. Di?er kanal, sirkülasyon kanal? yakla??k 14 kilometre uzunlu?unda bir kanal. Bu kanalla ilgili, mevzuat gere?i tüm yetki ve sorumluluk Çevre ve ?ehircilik Bakanl???'nda. Normalde bizim böyle bir kanal yapma yetkimiz yok. ?zinle yap?labilecek bir ?ey. Ba?ka bir öneri ortaya koyan varsa dinleyece?imi her ortamda söylüyorum” ?eklinde konu?tu.
“Planlad?k ve yol haritam?z haz?r”
Büyük bir altyap? çal??mas? yapacaklar?n? ifade eden Ba?kan Dr. Cemil Tugay, “Çi?li At?ksu Ar?tma Tesisi, 4. faz ile daha da güçlenecek. Bu faz?n mümkün olan en k?sa zamanda bitmesi için müteahhit firmay? zorlayabildi?imiz kadar zorluyoruz. Bu dönem boyunca yurt d???ndan finans kurulu?lar?ndan sa?lanan kredilerle çok ciddi bir ya?mur suyu ayr??t?rma projesi ayr?ca yap?lacak. Yine Narl?dere bölgesinde Güneybat? At?ksu Ar?tma Tesisi de kapasite olarak art?r?lacak. Bir kenara not edin ve y?llar sonra de?erlendirmesini yap?n. Bu 5 y?ll?k süre içinde ?zmir tarihinin en büyük altyap? çal??mas?n? arkada?lar?m?zla beraber yapaca??z. Planlad?k ve yol haritam?z haz?r. Körfez problemi ç?kmadan önce de biz buna karar vermi?tik. Kirli, at?k su, kanalizasyon kökenli bir kirlenmenin olmayaca??n?, 1-1,5 sene içinde bu problemin hallolaca??n? söyleyebilirim. Ama ba?ka kirlilik nedenleri ile ilgili çal??malar bakanl???n yetkisinde” dedi.
“Asla durmayaca??z”
Ba?kan Tugay, her türlü olumsuzlu?a kar?? yine de çabalamay? b?rakmayacaklar?n? söyleyerek “Bütün dünya dursa da biz durmayaca??z. Çal??aca??z, yapabildi?imiz kadar yapaca??z. Temizleyebildi?imiz kadar temizleyece?iz. Ba?kalar? gelmezse de biz buraday?z, arkada?lar?m?za ben çok güveniyorum, Ne olursa olsun daha iyi olacak. Asla durmayaca??z” ifadelerini kulland?.