?zmir Büyük?ehir Belediyesi ve Sa?l?kl? Kentler Birli?i Ba?kan? Dr. Cemil Tugay, ‘Yerel Yönetimler ve Halk Sa?l???’ ba?l??? alt?nda Ankara’da düzenlenen Sa?l?kl? Toplum için Sa?l?kl? Kentler-Uluslararas? ve 26. Ulusal Halk Sa?l??? Kongresi’ne kat?ld?. Sa?l?kl? ?ehrin bir sonuç de?il, bir süreç ve bir yöntem oldu?unu vurgulayan Ba?kan Tugay, ?ehirlerin büyüyen, sürekli de?i?en, ya?ayan, nefes alan bir yap?da oldu?unu söyledi; sa?l?kl? ?ehirlerin sürdürülebilirlik temelli, dayan?kl?, uyum kapasitesi yüksek, kaynaklar?n etkin kullan?ld???, do?al ve tarihi çevreyi koruyan, sa?l?kl? konut ve ?ehir planlamas? olan, temel belediyecilik hizmetleri güçlü, istihdam sa?lay?c? ve insana ya?am?n tüm evrelerinde yat?r?m yapan bir yap?da olmas? gereklili?ini vurgulad?.
“E?itsizli?i giderecek politika ve eylemler gerekli”
Kongre ba?kanl???n? Prof. Dr. Bülent K?l?ç’?n yapt??? kongrede sa?l?kl? ?ehirler hareketi, sa?l?kl? ?ehir kavram? ve yap?lan çal??malar hakk?nda bilgi veren Ba?kan Tugay, dünyan?n yar?s?ndan fazlas?n?n kentsel alanlarda ya?ad???n? hat?rlatt?. Türkiye nüfusunun neredeyse yüzde 80’inin kentsel alanlarda ya?ad???n? belirten Ba?kan Tugay, 2023 y?l? Adrese Dayal? Nüfus Say?m?na göre Türkiye’de ya?l? nüfus oran?n?n ilk kez yüzde 10’un üzerine ç?kt???n? ve 2075 y?l?nda her üç ki?iden birinin ya?l? olmas?n?n beklendi?ini sözlerine ekledi. Geni? aileden çekirdek aileye bir geçi? oldu?unu, ya?l?l?kta da yaln?z ya?aman?n artt???n? kaydeden Ba?kan Cemil Tugay, ya?l? nüfus art???n?n yan?nda her dört ki?iden birinin 18 ya? alt? çocuklardan olu?tu?unu ifade etti. Tugay, “Çok göç alan bir kentin gecekondu bölgelerinde ya?ayan çok say?da çocu?un gereksinimi kar??layacak, e?itsizli?i giderecek politika ve eylemler gereklidir” dedi.
“Kentlerin sorunlar? oldu?unu biliyoruz”
Günümüzde insanlar?n a??rl?kl? olarak kentlerde ya?ad???n? ve kentlerin sa?l??a etkilerinin artt???n? ifade eden ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay, kent merkezlerindeki ya?am standartlar? kalitesinin refah?n önemli bir ölçüsü oldu?unu vurgulad?. Ba?kan Tugay, gecekondu hanelerinde ya?ayan kentsel nüfus oran?n?n da ya?am standartlar?n?n bir göstergesi oldu?unu kaydetti. Gecekondu hanesinde ya?ayan insanlar?n iyile?tirilmi? suya eri?im, iyile?tirilmi? sanitasyona eri?im, yeterli ya?am alan? ve konutun dayan?kl?l??? gibi sorunlar ya?ayan insanlar oldu?unu belirten Tugay, “Günümüzde kent sakinlerinin 4'te 1'inden biraz fazlas? gecekondu hanelerinde ya??yor” bilgisini verdi.
?klim de?i?ikli?i, hava kirlili?i ve g?da güvenli?i
?klim de?i?ikli?i konusuna da de?inen Ba?kan Tugay, “Daha iyi ula??m, g?da ve enerji kullan?m tercihleri yoluyla sera gaz? emisyonlar?n?n azalt?lmas?, özellikle hava kirlili?inin azalt?lmas? yoluyla sa?l?k aç?s?ndan çok büyük kazan?mlar elde edilebilir” diye konu?tu. Türkiye’de nüfusun yüzde 92’sinden fazlas?n?n Dünya Sa?l?k Örgütü standartlar?na göre kirli hava soludu?una dikkat çeken Ba?kan Tugay, g?da güvenli?i ve güvenilirli?i sorunlar?n?n ise yetersiz beslenmeye, g?da kaynakl? hastal?klara, zoonozlara, bula??c? olmayan hastal?klara ve ölümlere yol açabilece?ini söyledi.
“En savunmas?z ki?iler taraf?ndan orant?s?z bir ?ekilde hissediliyor”
Ba?kan Tugay, iklime duyarl? sa?l?k risklerinin kad?nlar, çocuklar, etnik az?nl?klar, yoksul topluluklar, göçmenler veya yerinden edilmi? ki?iler, ya?l? nüfus ve altta yatan sa?l?k sorunlar? olanlar dahil olmak üzere en savunmas?z ki?iler taraf?ndan orant?s?z bir ?ekilde hissedildi?ini kaydetti. ?klim de?i?ikli?inin sa?l??? hem do?rudan hem de dolayl? olarak etkiledi?ini ifade eden Ba?kan Tugay, “Kentler, düzenlemeler yoluyla arazi kullan?m?n?, bina standartlar?n?, su ve sanitasyon sistemlerini yönlendirmek, tütün ve alkol kullan?m? k?s?tlamalar? olu?turmak ve uygulamak, daha sa?l?kl? beslenmeyi desteklemek, fiziksel aktivite f?rsatlar?n? art?rmak, i? sa?l??? ve güvenli?i düzenlemelerini uygulamak için iyi bir konuma sahiptir” dedi.
Yerel yönetimlerin önemi
Yerel yönetimlerin sa?l??? geli?tirme, hastal?klar? önleme, sosyal ve finansal korumaya yönelik entegre stratejiler geli?tirme ile uygulama becerisine sahip oldu?unu sözlerine ekleyen Ba?kan Tugay, “Yerel yönetimler kendi ?ehirlerinde ya?ayanlarla günlük olarak ileti?im halindedir. Onlar?n endi?elerine ve önceliklerine en yak?n konumdad?r ve insanlar?n daha sa?l?kl? seçimler yapma imkânlar?n? art?racak ?ekilde hem kurumlarda hem de toplumda sa?l?k okuryazarl???n? art?rabilirler. Yerel yönetimler, yerel düzeyde tüm insanlar?n sa?l???n? ve esenli?ini sürekli olarak iyile?tirmek için en etkin ?ekilde kullan?lmas?n? sa?lama becerisine sahiptir. Yerel yönetimler, yerel kaynaklar? harekete geçirme ve yoksul ve savunmas?z nüfus gruplar? için daha fazla f?rsat yaratma imkan? sunabilirler” sözlerine yer verdi.
Kre?lerden örnek verdi
Sa?l?kl? kentin ilke ve de?erlerinin e?itlik, kat?l?mc?l?k ve güçlendirme, dayan??ma ve dostluk ile sürdürülebilir kalk?nma oldu?unu hat?rlatan Ba?kan Tugay, eylem alanlar?n? ise sa?l?kl? bir ya?am biçimi, i? olanaklar?, kaliteli konut, g?da güvencesi, güvenlik, su kalitesi ve kanalizasyon, hava kalitesi, topra??n korunmas?, kat? at?klar?n bertaraf? ve sa?l?k hizmetlerine ula??m olarak s?ralad?. Sa?l?kl? bir kent için Tek Sa?l?k kavram?n?n önemli bir strateji oldu?unu söyleyen Ba?kan Tugay, “Sa?l?kl? Kentler Birli?i veriye dayal? yönetim, dan??ma kurulu alt çal??ma gruplar?, tematik toplant?lar, bilgi ve deneyim payla??m?, yerinde gözlem, eylem planlar?, e?itim programlar?, iyi uygulamalar? görünür k?lma, iyi uygulamalar? ödüllendirme çal??malar? yapabilir. Sa?l?kl? Kentler Birli?i olarak ?ehir sakinlerine, yani insana yat?r?ma öncelik vermeli; insana yat?r?m erken çocukluk döneminden ölüme kadar geçen süreyi kapsamaktad?r. Kre?ler, erken çocukluk dönemi yat?r?m?na çok iyi bir örnek” sözlerine yer verdi.