?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, Cumhuriyet'e verdi?i röportajda CHP'nin ?zmir ?l Kongresi'ndeki olaylar, yerel seçim, partisindeki de?i?im süreci ve yapt?klar? çal??malara dair dikkat çeken de?erlendirmeler yapt?. CHP’nin halka yönelik as?l mesaj?n?n kurultay?n tamamlanmas?yla ortaya ç?kaca??n? belirten Soyer, “Bakmay?n ?imdi toz duman, kaos, ortal?k kar???k falan. Bu toz duman yat???r. Kongre süreçleri bitti?inde, kurultay tamamland???nda CHP'nin millete ne söyleyece?i ortaya ç?kacak. Ta?lar yerine oturacak, mutlaka dönü?üm gerçekle?ecek” dedi.
Ba?kan Soyer'in Cumhuriyet'e verdi?i röportaj?n tamam? ?öyle:
Bir dönem daha devam etmek istedi?inizi ilan ettiniz. Aday olman?z ve tekrar seçilmeniz durumda, ?zmir'de ne yapacaks?n?z?
?zmir, yüzlerce y?l boyunca Akdeniz'in en güçlü liman kentlerinden biri olmu?. Fakat son 150-200 y?lda kan kayb? ya?am??. Yani 100-120 sene öncesinde ?zmir'e bakt???n?z zaman dönemin Viyana's?yla Paris'iyle kar??la?t?r?labilecek yüksek ya?am kalitesi var. Bir kere ?zmir bugün içinde bulundu?u bu durumu hak etmiyor. Çok daha fazlas? mümkün. ?zmir’in co?rafi konumu de?i?medi ki. Yani ayn? noktada. Do?u’nun en bat?s?, bat?n?n en do?usu olarak yine Do?u’nun ürünlerini, kültürünü, de?erlerini Bat?’ya, Bat?n?nkileri Do?u’ya aktarma konusunda bir liman kenti.
‘ALT YAPIYA YATIRIM YAPTIK’
Dolay?s?yla da bu çok büyük bir zenginlik kazand?rabilir. O nedenle biz geldi?imiz günden beri bu hikayenin üst yap?s?n? olu?turabilmek için alt yap?s?na çok ciddi yat?r?m yapt?k. Biraz görünmeyen k?s?m. Çünkü yani hakikaten insanlar?n bir bölümünün akl? gözünde. Gördü?üyle de?erlendiriyor, gördü?üyle karar veriyor. Yani ?imdi kokan, mavili?ini kaybetmi? bir körfez veya metrosu olmayan bir ?ehir. Metro sistemleriyle, tramvaylarla, hafif rayl? sistemlerle bulu?mam?? bir toplu ta??mas? olan bir ?ehir olamaz. Yani bir dünya markas?na dönü?emez.
O halde en çok nerelere odaklanacaks?n?z?
Bizim be? y?l öncesinde gördü?ümüz vizyon aynen devam ediyor. Bakt???m?z ?ey aynen orada duruyor. Hayalimizden, hevesimizden ve heyecan?m?zdan hiçbir ?ey kaybetmedik. Ama bu noktaya gelmek için önce bu alt yap?y? tamamlamak gerekiyordu. O nedenle biz çok büyük ölçüde, görünmeyen k?sma yat?r?m yapt?k. ?imdi bunun büyük ölçüde bitti?ini söyleyebilirim ama devam ediyoruz. Bir; bunlar devam edecek, eksik kalanlar, tamamlanmayanlar var. At?k bertaraf?yla ilgili yap?lmas? gerekenler var. Körfez'in temizli?iyle ilgili att???m?z büyük ad?mlar var ama onun devam?n? getirecek ad?mlar var. Buca metrosunu ba?lad?k, onun bitmesi gerekiyor. Bütün bunlar devam ederken, bir yandan yeniden ?zmir'in bir dünya kenti haline gelmesi için att???m?z ad?mlar? büyütüp ço?altmak mecburiyetindeyiz. Örne?in 2026 Botanik Exposu'na ev sahipli yap?yoruz. 2026 Avrupa Gençlik Ba?kenti olmaya aday?z ve finale kald?k. Kas?m 28'de de 5 finalistten biri olarak ?zmir'in ev sahipli?i yapma hakk?n? kazanmas?n? istiyoruz. Bunun gibi birçok uluslararas? mecrada ?zmir'in adayl??? var, ?zmir'in ödülleri var, ?zmir'in ba?vurular? var. Mesela 2022 Avrupa Kenti unvan?n? ald?k. AB binlerce yerel yönetim aras?ndan yaln?zca birine Avrupa ?ehri unvan? veriyor. 2022’de ?zmir olarak biz kazand?k bunu. Bunlar tabi hem bizim heyecan?m?z? artt?r?yor hem de do?ru yolda oldu?umuzu gösteriyor. O nedenle gelecek dönem için temel hedefimiz ba?lad???m?z bu altyap? yat?r?mlar?n?, ba?lad???m?z Akdeniz'deki ?zmir'in öncülü?ü meselesine dair yapt?klar?m?z? büyütmek ve bu dönem bunlar? finalize etmek. Ana hedefimiz bu.
?zmir’de CHP kesin kazan?r alg?s? var. Bu do?ru mu?
Bir kere bu ?zmirli'ye haks?zl?k. ?zmir öyle ne olursa olsun ba?nazca oy kullanan bir ?ehir de?il. ?zmirliler tam tersine çok ince eler s?k dokur, ele?tirel bakar, çok ciddi kritik eder. K?sacas? öyle bir durum yok. O nedenle de asla rehavete dü?üp, gev?eyecek bir noktada de?iliz.
‘?TT?FAK KAÇINILMAZ OLARAK YA?ANIR’
?Y? Parti’den Ümit Özlale adayl???n? aç?klad?. HDP de aday ç?kart?rsa durum CHP'yi nas?l etkiler?
Mutlaka bir etkisi olur. Çünkü 2019'da ittifakla seçime gidilmi?ti. ?imdi ittifak olmazsa mutlaka oranlar, rakamlar de?i?ecektir. Ama ben ?una inan?yorum. Yerel dinamikleri, genel seçim dinamiklerinden çok farkl?. Yerelde adaylar herkesi kucaklayacak, tüm ?ehrin oyunu almaya gayret edecek bir yolculuk izlerler. O da merkezde yap?lmasa da yerelde ittifak yap?lmas?n? gerektirir. Bunlar kaç?lmaz olarak ya?an?r. Bunu sadece ?zmir için söylemiyorum. Tüm seçim bölgelerinde, yerel seçimlerde her seçim bölgesinin kendine özgü dinamikleri, kendine özgü aktörleri nedeniyle farkl? ittifaklar kurulur. Ve o ittifaklarla da seçime gidilir.
‘?TT?FAKI HALK KURAR’
Tarif etti?iniz do?al bir i?birli?i mi?
Yönetimlerle, genel ba?kanlarla de?il de, tabanda ittifaklar. Tabanda o ittifaklar kurulur. Halk kendi ittifak?n? kurar. Adaylar bunu mümkün oldu?u kadar geni?letecek, mümkün oldu?u kadar kucaklay?c? hale gelmesini sa?layacak bir çal??ma sergiler. Ya da rasyonel olarak böyle olmas? gerekir. Benim de yapaca??m odur. Yani o ittifak kurulsa da kurulmasa da ben ?zmir'de ya?ayan herkesin oyunu almak için gayret edece?im. E?er aday gösterilirsem.
‘MÜZAKERE HAMLELER? OLAB?L?R’
?Y? Parti, ba?kanlar?n? Cumhurba?kan? aday? olarak göstermek istedikleri Ankara ve ?stanbul için de kendi adaylar?n? ç?karacaklar?n? söyledi. ?Y? Parti'nin tutumunu bu çerçevede nas?l de?erlendiriyorsunuz?
Kullan?lan bu diskurlar?n (söylem), bu argümanlar?n seçime kadar böyle kalmayabilece?ini dü?ünüyorum. Bunlar siyasi partiler aras?ndaki müzakere süreçlerinde etkili olabilece?ini dü?ündükleri hamleler olabilir. Ama i? seçim sath? mahaline gelirse orada hangi partinin hangi iradeyi ortaya koyaca?? de?i?ebilir. ?u anda o nedenle böyle bir de?erlendirme yapmak istemem. Bunlar bugünün ikliminde ve bugünün ko?ullar? nedeniyle söylenmi? ?eyler olabilir. Seçim yakla??rken siyasi partilerin ba?ka hamleler yapmas? mümkündür.
?zmir il kongresinde ya?ananlara ili?kin yorumunuz nedir?
Henüz partili olup olmad?klar?n? bilmedi?imiz 10-15 ki?ilik bir grubun kongrenin heyecan?na kap?l?p hiç onaylamayaca??m?z tav?r ve tepkilerini elbette do?ru bulmuyorum. Tam bir ?enlik havas?nda ba?layan ve tamamlanan kongrenin bu görüntülerle gündeme gelmesi çok üzücü. ?zmir ho?görünün, bar???n, sa?duyunun, ortak akl?n kentidir. Nitekim kongre sonunda tüm üyeler salondan kol kola ç?kt?.
‘KURULTAYDAN SONRA FARKLI B?R CHP GÖRECE??Z’
Siz de?i?imle ilgili bir yaz? yay?nlad?n?z. Ancak ?u an CHP da??n?k bir görüntü veriyor. Son geli?melere de bakt???n?zda sizin yaz?n?zda tarif etti?iniz de?i?imi görüyor musunuz?
Hayat?n en büyük kayna?? bir zaman, iki de?i?im. Bu ikisine de kontrol kuramazs?n?z, akarlar. Bütün mesele de?i?ime ve zamana uyum gösterebilmek, uyumlu ad?m atabilmektir. Yoksa kontrol edemezsiniz. O zaten ya?an?r. CHP 100 y?ll?k bir parti. 100 y?l içinde sava?tan ç?k?ld?, Cumhuriyet ilan edildi. ?kinci Dünya Sava?? y?llar?, darbe y?llar?, ekonomik krizler, do?al afetler. Onlarca, yüzlerce ?ey ya?and?. Bütün bu de?i?imlerde ve süreçlerde CHP ayakta kalmay? ba?aran, dünyan?n ender partilerinden biri. Bu çok k?ymetli. Bir siyasi partide bu kadar sa?lam kökler mevcutsa ve de?i?ime adaptasyon kabiliyeti varsa, bu de?i?imi en çok ihtiyaç duyulan bir dönemde de sergileyecektir. Bu ki?ilerden ba??ms?zd?r. Çünkü alt?nda hiç kimsenin kendisini d??ar?da tutamayaca?? kökler var. ‘Partiliyim’ diyen herkesin asl?nda kökleri ayn? yere dayan?yor. ??te o kökler yeni bir de?i?imde mutlaka tetikleyecektir. Buna bütün kalbimle inan?yorum. Bakmay?n ?imdi toz, duman, kaos, ortal?k son derece kar???k falan ama bu toz duman yat???r. Hele ki kongre süreçleri bitti?inde, kurultay tamamland???nda çok daha farkl? bir CHP görece?imizi dü?ünüyorum. As?l o zaman CHP'nin millete ne söyleyece?i, nas?l politikalar, nas?l söylemler ifade edece?i ortaya ç?kacak.
‘DE????M GEBEL?K YA?IYOR, MUTLAKA DO?UM OLACAK’
Yani ?u anki de?i?im tart??malar? ki?iler üzerinden mi oluyor?
Bence de?i?im ?u anda bir gebelik ya??yor. Yani mutlaka bir do?um olacak. O ko?ullar?n dayatt??? yenilenme ihtiyac?, dönü?üm ihtiyac? mutlaka bir zenim bulacak. ?u anda bu de?i?im, dönü?üm ki?iler isimler üzerinden ya?an?yor. Ama as?l mesele o ki?iler, o aktörler de?i?ti?inde bu partinin söylemlerinin nas?l de?i?ece?ini konu?maya ba?layaca??z. O nedenle ben tela? edilecek bir ?ey yok diye dü?ünüyorum. Bu ta?lar yerine oturur ve o büyük dönü?ün mutlaka gerçekle?ir.
Özgür Bey adayl???n? aç?klad?, Ekrem Bey destek payla??m? yapt?. Bu, CHP’de de?i?imin ba?lad???n?n göstergesi mi sizce?
CHP, ülkemizin kurucu partisi, dünyan?n en köklü siyasi partilerinden biri, kurucu liderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ifadesiyle “Cumhuriyetin temel dayana??”d?r. Bu rolümüz tarih boyunca asla de?i?medi, asla da de?i?meyecek. Partimiz uzun yolculu?u boyunca ?üphesiz ki say?s?z de?i?im de ya?ad?. Kurtulu? Sava??’n?n sona erip, partinin kurulma sürecinde kabul edilen ilk program? “Dokuz Umde”, 50’lerde “?lk Hedefler Beyannamesi”, 60’larda “Düzen De?i?ikli?i Program?” gibi CHP Kurultaylar?’nda al?nan kararlar ülkenin de?i?imindeki kilometre ta?lar? da oldu. Bugün dünyan?n ve ülkemizin büyük de?i?imlerin e?i?inde oldu?u bir dönemdeyiz. Böylesi zamanlarda demokratik tart??malar CHP gibi köklü kurumlar için zaruridir.
‘GÖRÜ? AYRILIKLARI GÜÇLEND?R?R’
Partimiz de kendi içindeki görü? farkl?l?klar? nedeniyle her zaman güçlenmi?tir. Demokrasinin temeli de budur; farkl? görü?lerin kendini ifade edebilmesi, tart??ma ve uyum. Elbette bu sürecin gere?i biz de de?i?ece?iz, geli?ece?iz. 100 y?ld?r her daim yapt???m?z gibi.
Partimizin ikinci yüzy?l?n?n ilk kurultay? eminim ülkemiz için de çok önemli bir e?ik olacak. Say?n Örsan Öymen’e, Say?n Özgür Özel’e ve genel ba?kanl??a adayl???n? aç?klayacak tüm yol arkada?lar?ma ba?ar?lar diliyorum. Tüzük de?i?ikli?i konusunda parti kurullar?nca yürütülen tart??malar?n da en az Genel Ba?kanl?k kadar k?ymetli oldu?u görü?ündeyim. Biz Cumhuriyet Halk Partililer, kapal? kap?lar ard?nda kendi kendimizi de?i?tirmeye de?il, sokaklarda, meydanlarda ve tarlalarda Türkiye’yi de?i?tirmeye talibiz. Bu partinin tüm evlatlar?n?n da ayn? niyette oldu?una inan?yorum.
Yine yaz?n?zda dilin sa?a kaymas? ile ilgili ele?tiriniz var, ittifaklarla ilgili dü?ünceniz nedir?
Ben ittifaklar?n çok sa?l?kl? bulu?malar oldu?unu dü?ünüyorum. ?ttifaklar farkl? seslerin ayn? masa etraf?nda bulu?up müzakere edebilmesine imkan verir. Bu çok k?ymetli. Özellikle kutupla?t?r?lmaya çal???lan bir toplumda o farkl?l?klar?n bir uzla?ma sa?layabilmesinin son derece önemli oldu?unu dü?ünüyorum. Fakat bir handikap? o ittifaklarda, sizin ne söyledi?iniz anla??lmayabiliyor. Ortaya öyle bir ses ç?k?yor ki; kim bunun ne kadar payda??, kim burada tam olarak ne söylüyor, bu anla??lmayabiliyor. Yani ittifaklar, farkl?l?klar?n bir masa etraf?nda bulu?mas?n? sa?lad??? için çok k?ymetli ama kimin ne söyledi?inin de anla??lmamas?na yol açabiliyor.
CHP’nin ne söyledi?i anla??lmad? m??
Ortak politikalar mutabakat metni var ortada. Ama orada ‘?stanbul Sözle?mesi’ne tekrar girilecektir’ ifadesi olmad?. Neden olmad?? Kar??l?kl? anlay?? ve ho?görü gösterdi?i için taraflar birbirlerine, birbirlerinin söylemlerini zaman zaman törpülediler. Hatta taraflar kendi kendilerini törpülediler. Sonuç itibariyle ortaya kimin ne söyledi?inin tam olarak anla??lmad??? bir ?ey ç?kt?. Yani hepsi ortak olarak bir ?ey söylüyor, güzel ama bu vatanda?a yetmeyebiliyor. O yüzden yerel seçimde böyle bir çat? ittifak?n?n olmamas? bir avantajd?r. Yani sonuçta kim, hangi partinin aday?ysa, ne söylüyorsa onu net biçimde söyleyecek. Yukar?da belki sadece bir prensip anla?mas?n?n yap?lmas? uygun olabilir.
CHP’nin listelerinden Meclis’e giren 39 milletvekiline yönelik ele?tirilerde ?zmir listesinde olanlara kar?? ?zmirlilerin tepkisi nas?ld??
?zmir listelerinde de di?er ittifak partilerinden isimler girdi. Bu tabii ki CHP'li seçmende bir tepki olu?turmu?tur. Bunu biz de sokakta görüyoruz, hissediyoruz ve oldu.
Seçmene aç?klamakta zorluk ya?ad?n?z m?, al?nan oya etkisi oldu mu sizce?
Yani soranlara da söyledi?im bizim etkimizin yetkimiz olmad???d?r. Sonuçta bize verilen listelerdeki isimler, her kimlerse biz onlar?n maksimum oyu alabilmesi için çal??t?k. Bizim aç?m?zdan de?i?en bir ?ey olmad?. Daha çok oy al?nabilirdi belki ama bunu ölçemedi?imiz için ?u anda bir ?ey söyleyemem.
Kemal bey belediye ba?kanlar?yla bir toplant? yapt?. Toplant?da Kemal Bey'in bir cümlesi çok ele?tiriliyor. Siz o cümleyi duydu?unuzda ne dü?ündünüz?
Yani böyle cümleleri, sözcükleri c?mb?zla seçenler onlar? kendi alg?lamak istedikleri biçimde alg?l?yorlar. Halbuki orada kastedilen ?ey ?u. ‘Ben bu i?i b?rakmaya haz?r?m. Ben bu koltuktan asla gitmem diyen bir insan de?ilim.’ Bunu demek istedi ve bunu da çok kolayl?kla yapabilece?ini söyledi. Yani ‘Temiz partinin geçmi?ini bilen ona sahip ç?kacak birini buldu?um anda b?rak?r?m’ dedi. Yani burada al?nganl?k gösterecek, ‘Ya ben var?m, beni niye görmüyor ba?kan?’ derecek bir durum yok, onu söylemeye çal???yorum. Yani tabi ki orada bulunan herkes kendisiyle ilgili böyle ?eyler dü?ünmü?tür. Ama genel ba?kan?n neden böyle söyledi?ini do?ru anlamak laz?m. Ben böyle anl?yorum.
Bir de?i?imciler var. Bir de gelenekçi mi demeliyiz, Kemal beyin taraf?nda duranlar var. Siz kendinizi bir tarafta konumluyor musun?
Ben yerel yöneticiyim. Yani biz genel merkezin siyasetini belirlene noktas?ndaki sorumluluk sahibi insanlar?n bir ad?m gerisindeyim. Biz belediyeciyiz. Bizim asli i?imiz bu ?ehirde ya?ayan herkesin ihtiyaçlar?n? kar??layacak, yüzlerini güldürecek, ?ehrin daha ayd?nl?k bir gelece?e gitmesini sa?layacak çal??malar yapmak. O nedenle parti içinde i?te bu gelenekçiler, de?i?imciler dedi?imiz kategorilerde herhangi birinde ben kendimi görmüyorum. Ben CHP’nin demokratik bir parti oldu?una inan?yorum. Eksikleri, hatalar?, kusurlar? elbette vard?r. Onlar? görmezden gelmiyorum. Tabi ki görüyorum, duyuyorum, okuyorum, takip ediyorum, anlamaya çal???yorum. Ama benim inand???m ?ey ?u, bütün bunlardan sa?l?kl? bir do?um gerçekle?ir. Çünkü Cumhuriyet Halk Partisi 100 y?l boyunca bunu ba?ard?ysa, ?imdi de ba?aracakt?r. Bunun önünde hiçbir engel yoktur. Biz de kurultay süreci bitti?inde, e?er aday gösterilirsek, ikinci dönem için çal??maya ba?lad???m?zda, bu partideki dönü?ümün bu ?ehirde ya?ayan insanlara nas?l aktar?laca??n?n yolunu bulaca??z.
Belediye ba?kan adaylar? sizce nas?l belirlenmeli?
Bu tüzük kurultay?nda tart???lacak. Genel ba?kan tüzük kurultay? yapaca??n? vadetti. Muhtemelen hemen ard?ndan veya hemen öncesinde yap?lacak. Orada bunlar masaya yat?r?lacak. Hatta ben biliyorum ki bunun üzerinde çok çal??an, kafa yoran siyasetçiler, arkada?lar?m?z, büyüklerimiz var. Orada bu mesele daha eline boyuna tart???l?r. Yani ?u andan benim bir ?ey söylemem çok do?ru olmaz. Tabii ki bu konuda ön seçim yap?ls?n, temayül yoklamas? yap?ls?n, anketlere bak?ls?n gibi benzer birçok fikir var. Her ?ey tart???lacak. Hepsi üzerinde eksikleri nedir, geçmi?te hangilerinin daha olumlu sonuçlar? olmu?tur. Bunlar?n hepsi de?erlendirilir. Benim gördü?üm olabildi?ince ?effaf, olabildi?ince halk?n sesini dinleyen bir yöntem bulunmal?. Ben sadece bu kadar?n? söyleyebilirim. Süreçler ?effaf olmal?, mümkün oldu?u kadar ortak ak?lla bir karar ortaya konmal? ve mümkün oldu?u kadar halk?n sesine kulak verilerek halk?n beklentilerini kar??layacak aday belirleme süreçleri izlenmeli.
Ortada bir seçim yenilgisi var. Sonras?nda muhalefet do?ru ad?mlar atmay? becerebilir mi sizce?
Evet. Bence büyük bir depolitizasyon ya?an?yor. Bunu bir tarafa koyal?m. Yani insanlar siyasetten umutlar?n? kesmeye ba?lad?lar. Çünkü kazanmaya çok yak?n oldu?unu dü?ünen bir yüzde 48'lik kesim var. Onlar?n aras?nda çok büyük bir depolitizasyon var. Yine belki bundan daha fazla bir öfke, büyük bir k?zg?nl?k var. ‘Biz neden kazanamad?k?’ ‘Çünkü yanl?? politikalarla bu süreç izlendi’ deniyor. K?sacas? insanlar?n büyük bir hayal k?r?kl???, büyük bir umut kayb? ve bunun sorumlusu olarak da parti yöneticilerini gören bir öfke ve k?zg?nl?k var. Bence bunlar çok sa?l?kl? tepkiler. Bu olmasayd? endi?elenmek gerekirdi. ?yi ki böyle. Yani insanlar?m?z?n sa? duysunu, basiretini ve demokrasiye olan ba??ml???n? gösteren göstergeler bunlar. Ben buradan sa?l?kl? sonuçlar ç?kaca??n? dü?ünüyorum. Çünkü bu herkesin meseleyi okumaya gayret etti?ini gösteriyor. Kay?ts?z kalm?yor ve onun sonucunda da baz? de?erlendirmeler yap?yor.
‘TOPLUM S?YASET?N ÖNÜNDE’
Siyaset mekanizmas?n?n önüne geçmi? bir toplum var. Yani toplumun siyasi refleksleri, iradesi, siyasi partilerin ortaya koydu?u reflekslerden ve iradelerden daha ileride. O nedenle hem muhalefet hem de iktidar partilerinin topluma kulak vermesi laz?m. Toplum ne istiyor, ne bekliyor ve toplum nelerden ?ikayetçi, nelerin de?i?mesini arzu ediyor. Bunlara kulak verilirse, bunlar iyi anla??labilirse do?ru çözümler de kendili?inden gelecektir. Yani enseyi karartacak bir ?ey yok. Bütün bu tabloya ra?men hayat akmaya devam ediyor ve hayat hep iyiye, güzele do?ru akar. Gel gitler olsa da, yenilgiler olsa da, büyük ma?duriyetler ya?ansa da sonunda hayat bu kainat üzerinde ya?ayan herkes için daha iyiyi sunmaya devam eder. Biz de oradan pay?m?z? alaca??z.
Peki sizin gözlemlerinize göre toplum ne bekliyor?
Bence toplum ?u muhasebeyi yap?yor: ‘Biz dünyan?n en bereketli topraklar? üzerinde ya??yoruz. Dünyan?n en köklü medeniyetlerine en sahipli?i yapm?? bir co?rafyada ya??yoruz. Bunu hak etmiyoruz.’ ?imdi bir grup her ?eye ra?men ?unu söylüyor: ‘Sava?t? pandemiydi, buna ra?men i?te büyük köprüler yap?ld?, havaalanlar? yap?ld?. TOGG yap?ld?... Biz asl?nda çok ileriye gittik’ diye de bir görü? var. Ama ?u da bir realite. Sava?ta olan ülkelerden bile daha yüksek bir enflasyon oran?yla ba? ba?ay?z. Onlardan bile daha yüksek bir hayat pahal?l??? var. ?nsanlar?n can? burada yan?yor. Yani en ileri gitti?imizi dü?ünen toplum kesimleri bile bir ma?duriyet içinde. Bu ekonomik kriz herkesin hayat?n? çok olumsuz etkiliyor. O nedenle ‘?nsanlar ne bekliyor’ diye sorarsan?z öncelikle bu hikayenin bitmesini bekliyor. Hayat pahal?l???ndan kurtulmak istiyor. Çolu?unun çocu?unun nafakas?n? ç?kartabilmek istiyor. Huzurlu, mutlu bir hayat ya?amak istiyor. Ama ?u anda bunlar mümkün de?il. Maalesef insanlar evine zor ekmek al?yor. Bu topraklarda ya?ayan herkesin ?u an itibariyle bir ma?duriyeti var. Ve bu ma?duriyetten kurtulmak istiyor. Siyaset mekanizmas?n?n rolü burada ortaya ç?k?yor. Tam da burada bu topluma do?ru önderlik edecek, gerçekten özlemlerinin kar??lanmas?n? sa?layacak, hayallerinin gerçekle?mesini sa?layacak siyasi irade ortaya koymak gerekiyor. Bizim ?ans?m?z biz bunu yerelde yapaca??z.
Yani bir liderle beraber, sa?lam bir ekiple mi ortaya ç?kmak gerekiyor?
Yani bunu genel siyaset için söyleyebilirsiniz. Yerel siyasetin dinamitleri farkl?. Biz ?ehrin tarihini do?ru okumak zorunday?z. Sa?l?kl? bir gelecek vizyonu ortaya koymak zorunday?z. Etraf?m?zda olup bitenleri do?ru kavrayamazsak buras? için do?ru çözümler üretemeyiz. K?sacas? bizim genel merkez siyasetine göre farkl? bir siyasi ve sosyal duru?umuz var. Ve biz buraya odaklan?p, buraya konsantre olup buradan bir yol haritas? çizmeye çal??aca??z.
Siz belediye olarak ?zmir halk?n?n ekonomik krizden biraz daha az etkilenmesi için neler yap?yorsunuz?
Yoksulluk derinle?tikçe sosyal yard?m meselesinin önemi daha fazla art?yor. En çok da gençler ma?dur oluyor. Hem yurt hem hayat pahal?l??? sorunuyla kar?? kar??yalar. Ortada feci bir tablo var. Çocuklar geliyor kalacak yerleri, yemek yiyecek paralar? yok. O nedenle bizim sosyal yard?m bütçemizi revize etmemiz gerekti ve biz ciddi bir art??a gittik. Önemli bir yenilik katt?k. ?ehirkart diye bir uygulama ba?latt?k. Banka kart? gibi olan bu kartla Türkiye'de ilk kez bir belediye sadece kendi ?ehrinde de?il, dünyan?n her yerinde geçecek bir uygulama alan? yaratt?. Bu kart ayn? zamanda sosyal yard?mlar için de kullan?lacak.
‘ERZAK PAKET? YER?NE ?EH?RKART’
Biz 80 bin aileye sosyal yard?m götürüyoruz. Erzak paketi, bot, mont, k?rtasiye, onlarca kalem malzeme götürüyoruz. Art?k o erzak paketleri gitmeyecek. Vatanda? ?ehirkartla ne istiyorsa onu alacak. Biz o kart?n kullan?m? için esnafla anla?ma yap?yoruz. Böylece bir ta?la birden çok ku? vuruluyor. Bir yandan esnaf?m?za ciddi bir kaynak yaratm?? oluyoruz. Bir yandan vatanda??n neye gerçekten ihtiyac? varsa onu almas?n?n önüne açm?? oluyoruz. Bir yandan da alan el veren eli görmüyor.
Kart?n içinde ne kadar olacak?
Sosyal yard?m yapt???m?z ailelerin her birinin gelir durumuna göre, ma?duriyetine göre de?i?iyor. 80 bin aileden bahsediyoruz. Ö?renciyle birlikte toplam 100 bin kart verilecek. Ayr?ca ekim ay? için 2 milyon kart hedefliyoruz. Bunlar?n hepsi sosyal yard?m anlam?nda de?il tabi ki. Toplu ula??m için, belediyenin sundu?u di?er hizmetlerden faydalanabilmek, hizmetleri sat?n alabilmek, belediyenin dükkanlar?nda al??veri? yapmak, halk?n bakkal?, kasab? var, buralardan al??veri? yapmak için kullan?lmak üzere 2 milyon hedefini ortaya koyduk.
Bütün bu ekonomik kriz içinde belediye bir yandan bu sosyal yard?mlar konusunda önemli bir hamle yap?yor ama bir yandan da yurt d??? kaynak yarat?yoruz.
‘B?Z?M MUTFA?IMIZDA DA YANGIN ÇIKTI’
Ekonomik krizde bizim mutfa??m?zda da yang?n ç?kt?. Herkesin mutfa??nda var yang?n ama büyük?ehir belediyesinin mutfa??nda da yang?n var. Hayat pahal? bizim de her türlü hizmetimizi etkiliyor.
En s?k?nt?l?s? da ula??m galiba...
?u an 13 TL yeti?tin 5 TL ö?renci ama maliyeti bize 41 lira. Yani otobüse binen her vatanda? cebine o otobüse binebilsin diye 28 lira da biz koyuyoruz.
Nereye kadar böyle devam edebilirsiniz?
Çok zor ama yani bu hayat pahal?l???nda bu ma?duriyet daha hafif olsun diye zorluyoruz ko?ullar?m?z?. Nereye kadar gidebilirsek. Bir yandan da yurt d???ndan finansman kayna?? bulmaya çal???yoruz. Çünkü gelirlerimizin önemli bir bölümünü buraya aktar?yoruz. Ama o zaman da yat?r?m yapmaktan imtina etmemiz gerekiyor. Yat?r?m? geride b?rakabilirsiniz. O yat?r?m? yapabilmek için de Uluslararas? finans kurulu?lar?yla çal???yoruz. Oradan da ciddi kaynaklar yarat?yoruz. Özetle söylemek gerekirse bütün bu tabloda ?zmir Büyük?ehir Belediyesi bütün kurumsal kapasitesini ve kurumsal gücünü koruyarak yola devam ediyor. Biz bir yandan bu ma?duriyeti en hafife çekecek ?ekilde kaynaklar?m?z? vatanda?lar?m?z?n ma?duriyeti gidermeye ay?r?yoruz. Bir yandan da ?ehrin en ba?ta söyledi?im Akdeniz'in en güçlü liman kentlerinden biri olmas? hedefine do?ru giden yolda o yat?r?mlar? gerçekle?tirecek Uluslararas? finansman kaynaklar? yarat?yoruz.
‘M?SAF?RL?KLER? ÇOK UZADI’
Arapça tabelalar? kald?rd?n?z, neden?
Tabela asl?nda bir tan?t?m ve reklam arac?d?r. Biz bu reklam ve tan?t?mla böyle bir zenginlik kazanmalar?n? do?ru bulmuyoruz. Bizim vatanda?lar?m?zla, bizim ticaretimizle haks?z rekabet oldu?unu dü?ünüyoruz. Mevzuat çok net bir biçimde bunlar?n kald?r?lmas? gerekti?ini söylüyor zaten ama birçok yerel yönetin bunun uygulamas?n? yapm?yor muhtemelen. Ama biz bunun yap?lmas? gerekti?ine karar verdik. Ve bununla ilgili de bir çal??ma yap?p i?te bütün o tabelalar? kald?rd?k. Çünkü dedi?im gibi yurt d???ndan gelen mülteciler, s???nmac?lar ad?na ne derseniz deyin, buradaki misafirlikleri çok uzad? ve bununla ilgili hükümetin politikas? hala yok. Neyse ki genel seçimlerde bir duyarl?l?k ortaya ç?kt? ve hem iktidar partileri hem muhalefet partileri bununla ilgili toplumun talebini güçlü biçimde dillendirdiler. Ancak buna ra?men hükümetin yapmas? gereken o uygulamalar hala netle?mi? de?il. Büyük belirsizlikler var. Özetle bütün bu belirsizlik vatanda?lar?m?z?n kayg?lar?n? artt?r?yor, s?k?nt?lar?n? büyütüyor. Ucuz i? gücü olmas? nedeniyle haks?z rekabet ortaya ç?kart?yor. Hatta toplumsal kayg?lar daha da büyüyor. Yani dedi?im gibi uzayan misafirlik ev sahibini yorar. ?nsanlar?m?z biraz o noktadalar galiba. K?sacas? bizim ba??ndan beri söyledi?imiz, biz onlar?n bu toplumda bir tehdit ve tehlike haline gelmesini engellemek zorunday?z. Geli?lerinin sebebi biz de?iliz. Buradaki hayatlar?ndan biz sorumlu de?iliz. Hiçbir ?ey asl?nda bizim sorumlulu?umuzda geli?medi. Biz kuca??m?zda bulduk.
Çok önemli belediyeler CHP’nin elinde. Neden tüm CHP’li belediyelerde bu uygulanm?yor?
Evet. Olabilir ama i?te belki de iyi uygulama örneklerinin daha fazla duyulmas?, daha fazla payla??lmas? kanallar?n? açmak laz?m. Yani orada da birtak?m eksiklikler var. Partinin belki yerel yönetim politikalar?yla ilgili ba?ka bir model ortaya koymas? iyi olabilir. Yani iyi uygulama örneklerini birbirine aktarmas?n? sa?layacak mekanizmalar.
‘TOPLU ?? SÖZLE?MELER?NDE ORTAK D?L? BA?ARDIK’
Öyle bir mekanizma bugüne kadar kurulmad? m??
Mesela biz Sosyal Demokrat Belediyeler Sendikas?’n? kurduk ve bu i?çi sendikalar?yla sosyal demokrat belediyelerin toplu i? sözle?melerinde bir tek sese dönü?türülmesini mümkün k?ld?. Böylece Türkiye'nin her yerinde CHP'li belediyeler toplu i? sözle?melerinde sözle?melerini; hangi kriterlerle, hangi ilkelerle yap?yorlar, onu belirleme f?rsat? bulduk. Bunun gibi ba?ka mekanizmalar yarat?labilir diye dü?ünüyorum. Ama en az?ndan biz toplu i? sözle?meleri konusunda ortak dili yaratmay? ba?ard?k.
TUNÇ SOYER K?MD?R?
1959’da Ankara’da do?du. Bornova Anadolu Lisesi’nde okudu. E?itimini Ankara Hukuk Fakültesi’nde tamamlad?. ?sviçre Webster Üniversitesi’nde “Uluslararas? ?li?kiler” ve Dokuz Eylül Üniversitesi’nde “Avrupa Birli?i” alanlar?nda yüksek lisans yapt?. 2009’da Seferihisar’da belediye ba?kanl??? görevine seçildi ve bu görevi iki dönem yürüttü. 2013’te Dünya Sakin ?ehirler Birli?i’nin genel ba?kan yard?mc?l???na, 2014’te Sosyal Demokrat Belediyeler Derne?i Yönetim Kurulu Ba?kanl???’na 2019’da, Birle?mi? Kentler ve Yerel Yönetimler Dünya Te?kilat? Yönetim Kurulu Üyeli?i’ne ve Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Bölgesel Yönetimler Meclisi ba?kan yard?mc?l??? görevlerine seçildi. Soyer, Mart 2019 yerel seçimlerinden bu yana ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kanl??? görevini yürütüyor.