Sa?l?k Bakan? Fahrettin Koca’n?n aç?klamas?ndan sat?rba?lar?:
?* Dünya Sa?l?k Örgütü salg?nda hayat?n? kaybedecek insan say?s?n?n 2 milyonu bulabilece?ini ileri sürüyor.
* Küresel ölçekli tablosu diyebilece?imiz veriler devletlerin DSÖ’ye yapt??? beyanlar? esas almaktad?r.
* Maalesef dünya vaka tespitinde yeterince atak, kararl? hatta istekli de?ildir. Böyle olunca salg?na kar?? gerekli ata?? gösterenlerin aleyhine sonuçlar ç?karabilecektir.
* Endi?e verici olan tespit edilen vakalar de?ildir, endi?e verici olan vaka tespit edilmemesidir.
* E?er aziz ülkemiz hakk?nda ?u veya bu spekülasyon varsa konuya böyle bakmal?s?n?z. Amac? hastal?kla etkin mücadele olan vakaya ula??r.
* Salg?n? bir nevi do?al seyrine b?rakmak, a??ya odaklanmak yerine mücadeleyi günü gününe verir, bunun örne?i i?te Türkiye’dir.
“BAZI ?DD?ALARA CEVAP VERECE??M”
* Belirsizlik kar??s?nda toplumda endi?e, tart??mal? bir hava olmas? ola?and?r. Bunu a??labilir düzeyde tutulmas?, birlik ve beraberlik ruhuna zarar vermemesi önemlidir.
* Ba?ka kayg?lar ortaya konulabilir bu noktada unutulmamas? gereken toplumun ortak bir meselesini ele ald???m?z, bunu yaparken de toplumun görünen veya ç?plak gözle görünmeyen ç?karlar?n?n korunmamas? gerçe?idir.
* Yap?lan ele?tirilerde pergelin bir aya?? bu noktada olmal?d?r. Di?er ayak istedi?i kadar geni? daire çizebilir.
* Bu sözlerimden de anla??laca?? gibi bugünkü konu?mamda baz? iddialara huzurunuzda cevap verece?im. Bu iddialar sa?l?k çal??anlar?m?z?n tepeden t?rna?a ter döktü?ü, salg?nla mücadelede yerel tedbirleri devreye soktu?umuz, il il dola?maya ba?lad??m?z bir devrede ileri sürülüyor.
“TÜNEL?N UCU GÖRÜNDÜ”
* Yakla??k yar? yar?ya dü?ü? sa?lad?k, a?? için önümüzdeki 2 ay gibi zaman kald??? dü?ünülürse tünelin ucu göründü. Baz?lar? alacakaranl?kta iken yar?n unutulacak baz? iddialar ortaya sürüyor.
* Bu yolun emekçilerin cevap hakk? vard?r. Onlar ad?na konu?aca??m. Kelimeleri yerli yerinde kullanmak gerekir. Salg?nla birlikte hayat?m?za giren baz? kelimeler oldu.
“HER VAKA HASTA DE??LD?R”
* Art?k dalgalardan, piklerden de?il, tedaviden, ba????kl?ktan bahsediyoruz. ?imdi daha çok ta??y?c?dan, hastadan, a??r hastadan söz ediyoruz.
* Her vaka hasta de?ildir. Çünkü testi pozitif ç?kt??? halde hiçbir semptom göstermeyenler var. Büyük ço?unlu?u bunlar olu?turuyor.
* Filyasyon ekiplerimiz a??rl?kla bunlar? tespit ediyor. Bunlar?n salg?n aç?s?ndan önemi bula?t?r?c? yani ta??y?c? olmalar?d?r.
“HASTA ?LE VAKA AYNI ?EY DE??LD?R”
* Tespit ve izole edilmezlerse salg?n?n büyümesine yol açarlar. Söz konusu ?artlar yerine getirildi?i için bu gruptakilerin salg?n aç?s?ndan birinci derecede önemi yoktur, salg?n?n rutini olmu?tur.
* Basitçe bilmemiz gereken di?er ?ey semptom gösteren ki?inin ta??y?c? oldu?u gerçe?idir. Salg?n?n ilerlemi? aylar?nda say?ca biriken, hastalar bunlar aras?ndan ç?kmaktad?r.
* Her gün aç?klanan ve üzerinde durdu?umuz yeni hasta say?s? as?l dikkat konusu olmal?d?r. Durumun özeti ?udur; test sonucu pozitif ç?kanlar?n her biri birer vakad?r. Bunlar?n büyük k?sm? belirti göstermeyen, kalan ki?iler ise bulgusu olup tedavi alt?na alan hastalard?r. Bir k?sm?n? evde bir k?sm?n? hastanede tedavi ediyoruz.
* A??r hasta tan?m? nedir? Covid-19’un viral solunum yolu enfeksiyon olman?n ötesine geçip sistemik hasta halini almas?, d?? deste?e ihtiyaç duymas? halinde a??r hasta diyoruz. Entübe olan hastalar?m?z? bu ?ekilde rapor ediyoruz.
* Testi pozitif ç?km?? herkesi ifade eden vaka kelimesi ile hasta kelimesinin anlam? ayn? de?ildir. Sahadaki mücadele ile hastanedeki mücadele de art?k k?smen ayr?d?r. Bunlar anla??ld??? zaman her?ey önem s?ras?nda yerini bulur.
“ÖLÜM RAPORLARINDAK? B?LG?LER YANLI? YORUMLANIYOR”
* Ölüm say?lar? hakk?nda ilginç iddialar var. Bu konuda tart??ma galibiyeti beklenenlere sesleniyorum, say?sal bir galibiyet ar?yorsan?z lütfen ruhaniyeti çi?nemeyin, kay?tlar?m?za sayg? gösterin.
* Skor aray???nda olanlar, say?lar? yüksek göstermeye çal??anlar nerede dayanak ar?yor? Biri belediyelerimizin e-Devlet veri taban?nda yer alan defin say?lar? di?eri Türkiye ?statistik Kurumu’dur. ?ki ayr? veri taban?n?n birlikte kullan?m? yanl??t?r. Ölüm raporlar?ndaki kategorik bilgiler yanl?? yorumlan?yor.
* Ölüm bildiriminde kullan?lan form yeni de?ildir. 2013 y?l?ndan beri kullan?lmaktad?r. Bu belgede yer alan ölüm ?ekli di?eri ölüm nedenidir. Ölüm ?ekli hanesinin amac? ?u bilgiyi vermektir; ölen ki?i mesela silahl? sald?r? gibi adli bir vakayla veya normal bir ölüm mü?
* Bu sorunun cevab? do?al ölüm veya adli vaka sonucu ölümdür. Bu haneye hastal??a ba?l? do?al ölümün izah? için bula??c? veya bula??c? olmayan hastal?k ibaresi de eklenmi?tir.
* Kay?tlar onda birinin bula??c? hastal?ktan, onda dokuzu ise bula??c? olmayan hastal?k, ya?l?l?k ve benzeri olarak i?aretlenmi?tir. Buradan Covid-19 ölüm say?lar? anla??lmaz. Bula??c? tek hastal???n Covid-19 oldu?unu dü?ünen varsa yan?l?yor.
* Raporda ölüm nedeni hanesi as?l bilgiyi veren k?s?md?r. Bu hanede doktor taraf?ndan onaylanarak gerçekle?mektedir. Hastan?n onaylanm?? ölüm nedeni bu hanede yer almaktad?r. ?statistiklerde Covid-19 olarak gösterilmesi buradaki veriye dayan?r.
* Belediyelerin e-devlet veri taban?nda yer alan mezarl?k bilgi sisteminde söz konusu ilde defin say?lar? yer al?r. Defin rapor ki?ilerin öldü?ü ilde verilir. Üç ayr? yer üç ayr? il söz konusudur.
* Belediyelerin verileri kendi illerindeki defin say?lar?n? ortaya koyar. TÜ?K verilerinde da??l?m ölen ki?ilerin ikamet adresine göre yap?lmaktad?r. Ki?i ?stanbul’da ya?ad??? halde ikamet adresi Sivas ise TÜ?K onu Sivas olarak kaydeder. Dolay?s?yla belediye ile TÜ?K onu ba?ka kaydeder.
* Bu fark? y?l?n 9. ay?nda görürsünüz. 11 il belediyesi verilerine bak?p sonuç ç?karmak yanl??t?r. Y?l?n sonu beklenirse TÜ?K verileri ile di?er verilerin çak??t??? zaten görülecektir.
“ÖLÜMÜ SAKLAMAYA ?MKAN YOKTUR, 2020’DEY?Z”
* Devletin ve salg?nla mücadelenin itibar?n? zedelemek isteyen kendi itibar?n? zedeler. Birinin ölümünü saklamaya imkan yoktur. 2020 y?l?nday?z. Hayatta olan? ölmü? gösteremeyece?imiz gibi ölmü? ki?iyi hayatta gösteremeyiz.
* Y?ll?k öngörülen yüzde 2,2 oran?nda art??la bunun ?imdi 336 bin 518 olmas? beklenmektedir. Covid-19 kaynakl? ölümler dahil 339 bin 26 ölüm gerçekle?mi?tir. Covid-19 kaynakl? tespit edilmi? ölümler 8 bin 62’dir. Daha az veya daha fazla de?ildir.
* Ölüm nedenleri TÜ?K taraf?ndan DSÖ’nün standart s?n?flamas?na göre da??l?r. Ba??rsak enfeksiyonlar?, hepatit, tüberküloz, AIDS bunlarda baz?lar?d?r. Geçti?imiz y?l?n ilk 9 ay?nda 932 hastal?k sebebiyle ölüm say?s? 8 bin 972’dir. Geçen y?la göre üstelik daha azd?r. Bu kapsaml? aç?klamalar? yapmak zorunda b?rak?ld???m?z için gerçekten üzgünüz.
* Bizim birbirimizi anlad???m?zdan, kar??l?kl? ödevlerimiz ve mecburiyetlerimiz oldu?undan hiç ?üphem yok. Salg?nla mücadelede devletimiz halk?n?n sa?l??? kadar ulusal ç?karlar?n? da korumaktad?r.
* Bu virüs e?itime ve hayat?n bütün alanlar?na sald?r?s?d?r. Mesuliyeti olmayan baz? ki?ilerin tenkitleri, foto?raf?n bir noktas?na mercekle bak?p leke aramaktan farks?zd?r.
* Yolun en güç k?sm?n? a?t???m?za inan?yorum. Son 3 hafta içinde yap?lan bölgesel müdahalelerin sonuçlar?n? gördük. Yüksek art??lardan söz etti?imiz birçok ilimizde ba?ar? sa?lad?k.
“ANKARA’DA HASTA SAYISI YARI YARIYA AZALDI”
* Bir haftay? ?stanbul’a ay?rd?k. Toplam 23 ilimizin sa?l?k altyap?s?n?, yürütülen faaliyetleri masaya yat?rma f?rsat? bulduk. 2 hafta önceki toplant?m?zda Ankara’y? de?erlendirmi?, say?lardaki art???n yüksek oldu?unu ifade etmi?tim. Bu art?? Anadolu’nun birçok bölgesini etkileyen bir durumdu.
* En fazla dikkat çeken yer Ankara’dayd?. Ankara’da hasta say?s? son 2 hafta içinde yar? yar?ya azald?. Testlerin erken sonuçlanmas?, tedaviye erken ba?lanmas?, filyasyon ekiplerinin artt?r?lmas?, temasl? takibi ve izolasyon, semptomlulardan numune al?nmas? bilinen hususlard?r.
* Ankara özelinde kurulan ça?r? sisteminde 110 görevli evleri aray?p takip yap?yor. 120 ki?iden olu?an doktor ekipleri evlere giderek hasta takibi yap?yor. 780 filyasyon ekibimiz sahada.
* Bu tedbirlerle son 10 gün içinde günlük hasta say?s? yüzde 60’a yak?n oranda azald?. Vaka say?s? ?stanbul’un da alt?na indi. Yo?un bak?mda yatan hasta say?m?z da a??r hasta say?m?z da azalm?? oldu.
30 EYLÜL ÇAR?AMBA GÜNCEL CORONA V?RÜSÜ TABLOSU
* Tabloya ilave sütun konuldu. Bunun nedeni daha detayl? filyasyon yapmam?z, aile hekimlerimizin devrede olmas? ve kurulu?lar?m?z?n mücadelesi önemli oldu?u için bu tablo yap?ld?.
* Yatak doluluk oran? yüzde 49,2. Eri?kin yo?un bak?m oran? yüzde 67,1. Ventilatör doluluk oran? yüzde 32,3. Aile hekimi izleme oran? yüzde 82. Ortalama filyason süresi 13 saate kadar dü?tü ve ortalama temasl? tespit süresi 8 saate dü?tü.
* Bugünkü yeni vaka say?m?z bin 391. Bugün 65 ki?i daha hayat?n? kaybetti. Bugün yine bin 245 ki?i iyile?ti. Bugün 112 bin 98 test uygulan?rken, test say?m?z 10 milyon 380 bin 261 oldu.
* Bu tablo özellikle vaka say?s?n? ve zatürre oran?n? gösteriyor. Burada özellikle sa?a kayd???da zatürre oran?n?n yükseldi?i, yukar? do?ru ç?kt???nda hasta say?s?n? gösteren bir tablo.
* Sol alttaki kareye do?ru yerle?im olursa zatürre ve hasta oran?n?n, vaka oran?n?n dü?tü?ünü gösteriyor. Yakla??k 10-12 ilin vaka say?s?nda art?? oldu?unu görüyoruz. Bunlardan Elaz??, Ad?yaman, Malatya oldu?unu söyleyebilirim.
* ?stanbul vaka say?s? yüzde 2,8 oran?nda dü?tü. Servis yatak doluluk oran?m?z yüzde 51,1, yo?un bak?m doluluk oran?m?z yüzde 61,3. Burada özellikle ?unu söylemek istiyorum, doluluk oranlar?ndan bahsetti?imiz Covid-19 hastalar? d???nda bütün hastalar?n doluluk oran?ndan bahsediyoruz. Yüzde 40’a yak?n? bo? demektir. 28 binin yüzde 40’? demektir. Yani 12 binlere yak?n yo?un bak?m yata??n?n bo? oldu?unu gösteriyor. A??r hastam?z bin 500’lerde.
* Ankara’da vaka say?s? dü?üklü?ü son haftay? gösteriyor. Üç hafta öncesine göre dü?ü? yüzde 60’larda. ?zmir’de vaka say?s? yüzde 26 dü?tü.
* Konya’da vaka say?s? yüzde 43,5 oran?nda son 10 günde dü?tü. 20 gün içinde Konya’daki vaka say?s? dörtte bire indi.
“ÇOK YAKINDA KEND? A?IMIZIN ÜRET?M?NE BA?LAYACA?IMIZA ?NANIYORUM”
* A?? ile ilgili geli?meler üzerinde duram?yorum. Denemelerin çok ötesine geçti?imizi vurgulamak isterim. Ba?lant?da oldu?umuz ülkeler a??dan sonuç ald?klar?n? rapor etmektedir. Yerli a?? çal??malar?m?z devam ediyor.
* Halen 13 çal??ma var. Faz-1 deneylerine ba?lamak üzerinde olanlar var. Çok yak?nda kendi a??m?z?n üretimine ba?layaca??m?za inan?yorum. ?u an için elimizdeki gücün tedbir oldu?unu hat?rlatmak istiyorum.
AKILLI B?LEKL?K UYGULAMASI
Özellikle ak?ll? bilekliklerden iki hafta önce bahsetmi?tim. Uygulamay? zorunlu olmad?kça kullanmaktan yana de?iliz. Ama ak?ll? bileklikte GPRS üzerinden çal??an, belli bir mesafeden sonra hareket edildi?inde uyar? veren sistemden bahsediyoruz. Bununla ilgili yaz?l?m yap?ld?.
* Ayr?ca sabit bir yere tak?labilen, mesafeyi bizim ayarlayabilir oldu?umuz aileden birden fazla ki?i varsa takip edilebilir oldu?u, onun tan?mland???, mesafe a??ld???nda yine uyar? sistemiyle devreye giren bir sistem üzerine çal???ld?, ?u an yap?ld?.
* Ben ?u uygulamadan yanay?m, ak?ll? bilekliyi evde izole olmak istemeyen, evde izole elmesinden endi?e etti?imiz izole olmayan ki?ilere uygulanmas? gerekti?ini kullan?lmas?n? dü?ünüyoruz.
OKULLARIN AÇILMASIYLA ?LG?L? SON DURUM
* Bugün e?itimle ilgili durum konu?uldu Bilim Kurulu’nda. ?u ana kadar haz?rl?k ve birinci s?n?flarda ciddi herhangi bir sorun ya?amad?k.
* Pazartesi günü kabine toplant?s?nda da Bilim Kurulunun önerisini gündeme al?nm?? olundu. Önümüzdeki haftalar bizim daha önce de Bilim Kurulunun dü?ündü?ü bir ve ikinci s?n?flar ?eklindeydi.
* Muhtemelen 2. s?n?flar, 8 ve 12. s?n?flar için Bilim Kurulu önerisi var, muhtemelen önümüzdeki hafta karar alma noktas?na gelince zaten aç?klam?? olaca??z.
“ÇALI?MAYI TEKRARLAMA KARARI ALDIK”
* Toplum ba????kl???yla ilgili Türkiye genelinde bir çal??ma olmu?tu. Antikor ba????kl??? hem de PCR yöntemiyle. 0,28 ta??y?c?l?k yüzde 0.82 gibi de koruyuculuk, ba????kl?k sözkonusu idi.
* Aradan 2 aydan fazla zaman geçmi? oldu. Bu çal??may? yeniden tekrarlama karar? ald?k. Muhtemelen gelecek hafta ba?lanm?? olur. Ta??y?c?l?k ne durumda? Ba????kl?k durumunu ve aradaki fark? görmek istiyoruz.
CHP’L? EM?R’?N “VAKA SAYISI” ?DD?ASI
CHP Ankara Milletvekili Murat Emir, Sa?l?k Bakanl???'n?n Laboratuvar Bilgi Yönetim Sistemi'nden al?nd???n? ileri sürdü?ü belgeyi payla?arak “Koca'n?n bin 512 hasta var dedi?i gün 29 bin 377 vaka vard?” iddias?nda bulundu. Emir “10 Eylül'deki rakamlar? görüyoruz. O günkü toplam test say?s? 158 bin, negatif 128 bin 645, pozitif 29 bin 377” ifadesini kulland?.
Bir gazetecinin CHP’li Emir’in iddias?n? ili?kin sorusu üzerine Sa?l?k Bakan? Fahrettin Koca, “Tablodaki tüm veriler do?ru” ifadesini kulland?.