Kültür ve Turizm Bakan? Mehmet Nuri Ersoy, yabanc? bilim heyetlerinin çal??ma yürüttü?ü antik kentlerdeki kaz? ve restorasyon çal??malar?n? 12 aya yayabilmek amac?yla Türk bilim insanlar?ndan birer koordinatör görevlendireceklerini ve bu çal??malara ekip, teknik ekipman ve bütçe deste?i sunacaklar?n? söyledi.
Bakan Ersoy, Efes Antik Kenti içinde antik tiyatro giri?inde düzenlenen "Gelece?e Miras Sonsuz Efes" projesinin tan?t?m? ve Efes Dijital Deneyim Müzesi aç?l?? törenine kat?ld?.
Antik kentte 2023-2027 döneminde gerçekle?tirilecek 1 milyar lira ödenekli kaz? ve restorasyon çal??malar?n? içeren "Gelece?e Miras Sonsuz Efes" projesiyle ilgili konu?an Bakan Ersoy, yakla??k 160 y?ll?k kaz? geçmi?ine sahip Efes Antik Kenti'nde ilk çal??malar?n 1863 y?l?nda ba?lat?ld???n? hat?rlatt?.
Bakan Ersoy, antik kentteki kaz? tarihi hakk?nda bilgiler vererek, kaz?lar?n 2010'ndan bu yana ise Bakanl?k ad?na Avusturya'dan Doç. Dr. Sabine Ladstatter ba?kanl???nda sürdü?ünü aktard?.
Efes Antik Kenti'nde yürütülen son çal??malar hakk?nda da de?erlendirmede bulunan Ersoy, ?unlar? kaydetti:
"Her y?l yakla??k 10'dan fazla ülkeden çok say?da bilim insan?n?n kat?ld??? Efes'te devam eden çal??malarda bugüne kadar kentin yüzde 25'lik bir bölümü kaz?lm??t?r. 2018-2023 y?llar? aras?nda gerçekle?tirdi?imiz çal??malarda ise Efes tiyatrosunun sahne yap?s? giri?ine güçlendirme amaçl? çelik takviye yap?lm??, orkestra çukuru dö?eme kaplamas? yenilenmi?tir. Oturma bölümleri ve merdivenlerin restorasyonu gerçekle?tirilmi?tir. St. Jean giri? takip kap?s? restorasyonu kapsam?nda tehlike arz eden ta?lar sökülmü?, ta?lar?n onar?mlar? yap?larak yeniden yerlerine yerle?tirilmi?tir. Kap?n?n iç tonozu tekrar örülmü?tür. Cephelerde gerekli k?s?mlarda ta? tamamlamalar yap?larak derz onar?mlar? yap?lm??t?r."
Bugün "Gelece?e Miras Sonsuz Efes" projesi kapsam?nda ülke ad?na yeni ve güzel geli?meleri de payla?aca??n? ifade eden Ersoy, Bakanl?k olarak 2019'da ba?latt?klar? kaz?lar?n 12 aya yay?lmas? projesi kapsam?nda Türk bilim heyetleri taraf?ndan yürütülen toplam 133 arkeolojik kaz?da çarp?c? geli?meler elde ettiklerine dikkat çekti.
Bakan Ersoy, bu çal??malarla Laodikya'daki Bat? Tiyatrosu'nun 1700 y?l sonra yeniden konserlere ev sahipli?i yapmaya ba?lad???n?, Kibyra'daki çe?me yap?s?n?n 13 as?r sonra yeniden suya kavu?tu?unu anlatarak, dünya ölçe?inde çok önemli ke?iflerin yap?ld??? Ta?tepeler Projesi kapsam?nda Göbeklitepe ve Karahantepe'de sürdürülen çal??malarda da insan ve hayvan heykellerinin ortaya ç?kar?ld???n? söyledi.
Karahantepe'deki buluntulara i?aret eden Ersoy, "Henüz kaz?s? tamamlanmam?? olan bu bölümün arkeoloji aç?s?ndan son y?llar?n en etkileyici buluntu grubunu bizlere sundu?unu ve bu buluntular?n tarih öncesi sanat?n e?siz örnekleri oldu?unu mutlulukla söylemek isterim. Öyle ki bu eserler sadece Karahantepe için de?il, Yak?n Do?u'daki tüm neolitik ça? yerle?meleri için yeni bir örnek olu?turmaktad?r." dedi.
- Kaz?lara ivme ve süreklilik kazand?rma hedefi
Bakan Ersoy, kaz?lar?n y?l boyuna yay?lmas? projesinin kapsam?n? geni?lettiklerini, yabanc? bilim heyetleri taraf?ndan yürütülen kaz?lar? da 12 ayl?k kaz? projesine dahil ettiklerini aç?klad?.
Ersoy, ?öyle devam etti:
"Proje kapsam?nda yabanc? heyetlerin ülkemizde yasal çal??ma sürelerinin s?n?rl? olmas? ve akademik takvimleri sebebiyle dar bir zaman aral???nda gerçekle?tirilen kaz? ve restorasyon çal??malar?n? y?l boyunca sürdürmek üzere Bakanl?k ad?na Türk bilim insanlar?ndan birer koordinatör görevlendirece?iz. Yabanc? kaz? heyetlerimiz bu süreçte çal??malar?na elbette ki devam edecektir. Bakanl???m?z ad?na görevlendirilecek koordinatör vas?tas?yla çal??malar?n y?l boyunca kesintisiz devam etmesini sa?layaca??z. Efes Antik Kenti kaz? ve restorasyon çal??malar?m?z öncelikli olmak üzere yine Kültür ve Turizm Bakanl??? ad?na yabanc? bilim heyetlerince yürütülen Hierapolis, Afrodisyas, Pergamon gibi kaz?lar?m?z? da bu proje kapsam?na alacak, Bakanl???m?zca üstlenilecek projeler yan?nda verilecek yo?un destek ile kaz? ve restorasyon çal??malar?m?za Side, Olympos, Phaselis ve Syedra gibi alanlarda oldu?u gibi ivme ve süreklilik kazand?raca??z."
Ersoy, 2023 y?l?nda Patara, Side, Olympos, Phaselis, Syedra antik kentlerinde yürütülen kaz? ve restorasyon çal??malar?na toplam 400 milyon lira ödenek sa?lad?klar?n?, bu çal??malarla ziyaretçi say?s?n? 2019 y?l?na göre yüzde 47 artt?rd?klar?n? dile getirerek, 2024'te de bu alanlara 500 milyon lira ödenek sa?layacaklar?n? aktard?.
Yabanc? bilim heyetlerinin çal??ma yapt??? antik kentlerle ilgili yeni düzenlemeye dikkat çeken Ersoy, "Malumunuz yabanc? heyetler taraf?ndan Bakanl???m?z ad?na gerçekle?tirilen kaz? çal??malar?n?n bütçesini kaz?y? yapan ülkenin akademik birimleri sa?l?yor. Kültür ve Turizm Bakanl??? olarak Efes ba?ta olmak üzere yabanc? bilim heyetlerince gerçekle?tirilen kaz? ve restorasyon çal??malar?na da bugün itibar?yla atayaca??m?z koordinatörlerle birlikte yo?un ekip, teknik ekipman ve bütçe deste?i sunarak kaz? ve restorasyon çal??malar?n? buralarda da tüm y?la yayaca??z." diye konu?tu.
Toplant?da yap?lan sunumda 2023-2027 y?llar? aras?nda gerçekle?tirilecek 1 milyar lira ödenekli kaz? ve restorasyon çal??malar?n? içeren "Gelece?e Miras Sonsuz Efes" projesiyle antik kentin farkl? bölümlerindeki kaz?, restorasyon ve yenileme çal??malar?na ili?kin süreç ve hedeflere yer verildi.
- Efes Dijital Deneyim Müzesi aç?ld?
Ersoy, program?n ard?ndan Efes Dijital Deneyim Müzesi'nin aç?l???n? yapt?.
Tasar?m ve teknolojilerin mümkün k?ld??? en yüksek standartlar kullan?larak Türk müzecili?ine yeni bir ak?m getirecek müzenin turizme büyük katk?lar sa?layaca??n? belirten Ersoy, projenin kamuya do?rudan veya dolayl? yükümlülük do?uracak hiçbir garanti verilmeden Yap-??let-Devret modeliyle gerçekle?tirildi?ini söyledi.
??letme süresi boyunca kamuya önemli oranda gelir de getirecek olan projenin, müzecilik alan?nda dünyaca ünlü firmalarla i? birli?i içerisinde yürütüldü?ünü dile getiren Ersoy, sözlerini ?öyle tamamlad?:
"Bugün aç?l???n? yapaca??m?z Efes Deneyim Müzesi, bu efsanevi ?ehrin zengin geçmi?ini bize yeniden anlat?yor. Aralar?nda Türk ve yabanc? mimarlar?n, tasar?mc?lar?n, sanatç?lar?n, teknoloji uzmanlar?n?n, tarihçilerin ve arkeologlar?n oldu?u geni? profesyonel bir ekiple birlikte tasarlanan müze, ziyaretçilere sürükleyici bir anlat? ile Efes'in alt?n ça??ndaki gündelik hayat?, ticareti, sanat? ve mimariyi adeta tekrar ya?atacak.
Türkiye Yüzy?l?'n?n yeni nesil müzecili?ini yans?tan Efes Deneyim Müzesi'nde ziyaretçiler, ?ehrin kurucusu Androkolos'tan Kleopatra ve Marcus Antonius'a, Artemis’ten Aziz Pavlus'a ?ehrin ünlü simalar?yla tan???yor. Artemis Tap?na??'n? ziyaret ediyor. Arkadya yolundan yürüyebiliyor ve teras evlerdeki hayat? deneyimleyebiliyor."
Bakan Ersoy, Efes Antik Kenti içinde ayd?nlatma sistemlerini geni?leterek yenilediklerini ve gece müzecili?i alan?nda da önemli bir at?l?m yap?ld???n? sözlerine ekledi.
Konu?malar?n ard?ndan Bakan Ersoy, ?zmir Valisi Süleyman Elban ve AK Parti ?l Ba?kan? Bilal Sayg?l? ve di?er kat?l?mc?lar, Efes Dijital Müzesi'ni gezdi.
Öte yandan Bakan Ersoy, Efes Antik Kenti'ni 2 bin 500 y?l sonra yeniden denizle bulu?turacak Efes Antik Kanal Projesi'nin ilk etab?n? da inceleyerek çal??malar hakk?nda yetkililerden bilgi ald?.