Bankac?l?k sisteminde faiz de?i?imlerinin yaratabilece?i riskleri önceden tespit etmek ve yönetmek amac?yla, BDDK taraf?ndan haz?rlanan "Bankac?l?k Hesaplar?ndan Kaynaklanan Faiz Oran? Riskinin Standart Yakla??mla Ölçülmesine ve De?erlendirilmesine ?li?kin Yönetmelik", Resmi Gazete’de yay?mlanarak yürürlü?e girdi.
Söz konusu yönetmelikle birlikte, bankalar?n bilançolar?nda ve bilanço d??? kalemlerinde yer alan faiz oran?na duyarl? pozisyonlar?n?n nas?l de?erlendirilece?i ve risk hesaplamalar?n?n hangi yöntemle yap?laca?? netle?tirildi.
Yönetmeli?in amac?; bankac?l?k hesaplar?nda bulunan aktif ve pasif kalemlerden kaynaklanan faiz oran? risklerinin, belirlenen standart yakla??mlar çerçevesinde ölçülmesini ve izlenmesini sa?lamak olarak belirlendi.
Yap?lan düzenlemeye göre, faiz oran? riski standart rasyosu hesaplan?rken, kat?lma hesaplar?ndan kaynaklanan pozisyonlar BDDK taraf?ndan belirlenen oranlar dahilinde dikkate al?nacak. Ekonomik de?er de?i?iminde ise faize duyarl? çekirdek sermayeden hariç tutulan varl?klar ve hisse senedi yat?r?mlar? d???ndaki tüm bilanço kalemleri ile gelecekteki nakit ak??lar? hesaba kat?lacak.
Yeni sistem kapsam?nda bankalar, ekonomik de?er de?i?imlerini 6 ayr? faiz ?oku senaryosu üzerinden her raporlama döneminde ayr? ayr? analiz edecek. Bu hesaplamalar, belirli para birimleri ve faizle ba?lant?l? emtialar için ayr? ayr? yap?lacak.
Ayr?ca, bu pozisyonlar üç s?n?fa ayr?larak (tam uyumlu, uyumlu olmayan, az uyumlu) standartla?t?rma düzeyleri belirlenecek. Faiz oran?na duyarl? tüm nakit ak??lar?, ait olduklar? para birimine göre ilgili vade dilimlerine yerle?tirilirken, faiz marjlar? da hesaplamaya dahil edilecek.
Öte yandan, faiz oran? opsiyonlar? içeren ürünlerin ekonomik de?eri üzerindeki etkileri de dikkate al?nacak. Bu tür finansal araçlara, 8’inci madde kapsam?nda belirlenen ek hesaplamalar uygulanarak risk de?erlendirmesi yap?lacak.
Yönetmeli?e göre, faiz oran? riski standart rasyosunun hesaplanmas?nda bankac?l?k hesaplar?nda yer alan pozisyonlardan kat?lma hesab? kaynakl? olanlar, BDDK taraf?ndan belirlenen ?ekilde yüzde 15 oran?nda hesaba kat?lacak. Bu oran, faiz duyarl?l??? daha dü?ük olan kat?l?m hesaplar?n?n risk ölçümüne s?n?rl? yans?t?lmas? amac? ta??yor.
BDDK'NIN AMACI NE?
Yönetmelik, bankalar?n bilançolar?nda yer alan kalemlerden kaynaklanan faiz oran? riskini (yani faiz oranlar?ndaki de?i?imlerden dolay? olu?abilecek zarar riskini) ölçmek ve de?erlendirmek için standart bir yöntem getiriyor.
FA?Z ORANI R?SK? NED?R?
Bir bankan?n faiz oranlar? de?i?ti?inde zarar etme riskidir. Örne?in:
Banka uzun vadeli sabit faizli kredi verdiyse ve faizler yükselirse, yeni fonlama maliyeti artar
BU YÖNETMEL?K NE GET?R?YOR?
Faiz riski standart rasyosu hesaplanacak:
Bankalar?n, bilanço içi (kredi, mevduat gibi) ve bilanço d??? (vadeli i?lemler gibi) pozisyonlar? dikkate al?narak bu risk için belirli bir hesaplama yap?lacak.
Özellikle kat?l?m bankac?l??? için baz? oranlar Kurul taraf?ndan belirlenecek.
Ekonomik de?er de?i?imi hesaplanacak:
Bankan?n faize duyarl? tüm varl?k ve yükümlülüklerinin gelecekteki nakit ak??lar? dikkate al?narak, faiz oran? ?oklar?na (örne?in aniden faiz yüzde 3 artarsa gibi) nas?l tepki verece?i analiz edilecek.
Faize duyarl? kalemler detayl? ?ekilde s?n?fland?r?lacak:
Tam uyumlu, k?smen uyumlu veya az uyumlu.
6 farkl? faiz ?oku senaryosu kullan?lacak:
Farkl? senaryolar alt?nda riskin nas?l de?i?ece?i her raporlama döneminde ayr? ayr? hesaplanacak.
Opsiyonlar da dâhil edilecek:
Faiz oran?na duyarl? otomatik mekanizmalar (örne?in de?i?ken faizli kredilerdeki s?n?rlar, erken ödeme opsiyonlar? vs.) hesaplamaya dahil edilecek.
Sonuç olarak bu yönetmelik, bankalar?n faiz oran? de?i?imlerinden nas?l etkilenebilece?ini daha ?effaf ve standart bir ?ekilde ölçmesini sa?layacak. Böylece sistemik risklerin azalt?lmas?, bankalar?n daha sa?lam bir yap?da faaliyet göstermesi hedefleniyor.