Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Sosyal ??ler, Sa?l?k ve Sürdürülebilir Kalk?nma Komitesi toplant?s?n?n “Kapsay?c?, Adil ve Sürdürülebilir Kalk?nma” ba?l?kl? aç?l?? konferans?, ?zmir’de yap?ld?. TBMM ev sahipli?inde ?zmir Tarihi Havagaz? Fabrikas?’nda yap?lan toplant?ya; AKPM Sosyal ??ler, Sa?l?k ve Sürdürülebilir Kalk?nma Komitesi Ba?kan?, ?zmir Milletvekili Selin Sayek Böke, AKPM Genel Sekreteri Despina Chatzivassiliou-Tsovillis ve Avrupa Sosyal Haklar Komitesi Ba?kan? Karin Lukas kat?ld?.
CHP Genel Sekreteri Selin Sayek Böke, Komitenin “Kapsay?c?, Adil ve Sürdürülebilir Kalk?nma” ba?l?kl? konferans?nda yapt??? konu?mada, ?u de?erlendirmeleri yapt?:
“YIKIM HERKES?N ÜZER?NE ÇÖKMÜ? VAZ?YETTE”
“Dünya büyük bir de?i?imin e?i?inde. Çok uzun süredir bu de?i?imi tart???yoruz. Ekonomik düzenin ortaya ç?kard??? y?k?m, herkesin üzerinde çökmü? vaziyette. Dünya co?rafyas?n?n her kö?esinde farkl? oranlarda, belki farkl? h?zlarda; ama düzenin sonucunda ç?kan y?k?m herkesi ayn? y?k?m?n alt?nda b?rakm?? vaziyette. Daha yoksuluz, daha k?r?lgan ve daha güvencesiz hissediyoruz. Ayn? zaman da hayat da art?k çok daha pahal?.
“KESK?N B?R DE????M DÖNEM?N?N E????NDEY?Z”
Sosyal adaletin olmad??? yerde toplumsal bar???n da ye?eremeyece?i, ekonomik kapsay?c?l???n olmad??? yerde kat?l?mc? demokrasinin de ya?ayamayaca?? gerçe?ini her gün birlikte ya??yoruz. Toplumlar ise hep birlikte zenginle?ti?imiz, refah? ortak payla?t???m?z ve e?it ?ekilde imkanlardan yararland???m?z düzen de?i?ikli?ini talep ediyorlar. Herkesin ekonomik ve sosyal haklar?n?n güvence alt?na al?nd???, yeni ve güçlü bir sosyal devletin günden güne ihtiyac?n?n çok belirginle?ti?i keskin bir de?i?im döneminin e?i?indeyiz.
“EN TEMEL ?NSAN HAKLARIMIZ KAR GÜDÜSÜNE TESL?M ED?LEMEZ”
?klim krizinin sonuçlar? hayat?m?z?n her alan?nda hissediliyor. Seller, kurakl?klar, yang?nlar… Tüm bunlar? çevreyi koruman?n ya?amsal bir zorunluluk oldu?u gerçe?ini bize ö?reten bir durum olarak ya??yoruz. Ya?am hakk?m?z? güvence alt?na almak için sa?l?kl? çevre hakk?m?z? koruma gereklili?i bize do?a taraf?ndan neredeyse her gün co?rafyam?z?n her kö?esinde hat?rlat?l?yor. Ve tüm bunlar?n içinde Covid-19 pandemisi beklenmedik bir ?ekilde, sa?l???m?z?n da ne kadar önemli bir hak oldu?unu hat?rlatacak bir ?ekilde geri verdi hayat?m?za. Ve ö?rendik ki; anayasal hakk?m?z olan, en temel insan haklar?m?z kar güdüsüne teslim edilemez. Kar güdüsüne teslim edildikleri takdirde korunamazlar ve halklar?, toplumu güvencesiz b?rak?rlar.
Dolay?s?yla onurlu bir i?, e?itim, sa?l?k, çevre… Yani temel ya?am hakk?n? koruyan yeni bir kamucu anlay??a dair ihtiyaç, Covid ile birlikte hayat?m?z?n merkezine yerle?mi? vaziyette. Sa?l???n en temel insan hakk? oldu?unu ve temel haklar?m?z? güvence alt?na alma sorumlulu?unun da kamu kaynaklar?n? kullan?yor olan iktidarlarda oldu?unu bize hat?rlatan bir a??r y?k?m? ya?ad?k, ya?amaya da devam ediyoruz.
Pandemi ayn? zamanda hayat?m?z?n i?leyi?ini de?i?tirdi, çal??ma biçimlerimiz de?i?ti. Uzaktan e?itim ald? gençler. Uzaktan çal??may? ö?rendik. Evden üretir hale geldik. Bütün bunlar eme?in haklar?n?n yeniden düzenlenmesi gereklili?ini çok net bir biçimde ortaya ç?kard?. Bütün bunlar, art?k internetin, bilgisayara eri?imin temel bir insan hakk? oldu?unu, dolay?s?yla da kamu taraf?ndan sa?lanmas? gereken bir hizmet oldu?unu da dijital e?itsizliklerin de sosyal adaletsizli?i gidermek için h?zla giderilmesi gerekti?i de bize çok net bir biçimde hat?rlatt?. E-ticaret sektöründe çal??an kuryelerin güvencesizli?inden, uzaktan çal??an emekçilerin i? ve kendi hayatlar? aras?ndaki ince çizginin kayboldu?u, yeniden sosyal haklar?n tan?mlanmas? gereken bir dönemi ya?ad?k. Çok uzaklara bakmaya gerek olmad???n? gördük. Bütün co?rafyam?z, ayn? y?k?mdan ve büyük de?i?imden etkilendi. Kendi soka??m?za bakt???m?zda gördü?ümüzü Avrupa co?rafyas?n?n tümüne bakt???m?zda; farkl? h?zlarda, farkl? oranlarda ?ama ayn? düzenden kaynakl? krizin etkilerini gözlemledi?imiz bir dönemden geçiyoruz.
22 ve 23 Eylül tarihlerinde ?zmir’de toplant?lar?n? gerçekle?tirecek oldu?umuz; AKPM’nin Sosyal ??ler, Sa?l?k ve Sürdürülebilir Kalk?nma Komitesi’nde 46 Avrupa Konseyi üyesi ülkesinin milletvekilleri olarak bizler, i?te tüm bu konulara dair kapsaml? çal??malar yürütüyor olaca??z. Sosyal ve ekonomik haklar?n korunmas?, sosyal bar???n sa?lanmas?, toplumdaki en k?r?lgan kesimlerin güvence alt?na al?nmas? ve sürdürülebilir kalk?nma hedeflerini içeren bir dizi konu ile ilgili yasal düzenlemeleri ve hak güvenceleri ile ilgili kararlar?n al?nmas? için; iki gün yo?un bir biçimde komisyonumuz toplant?lar?n? gerçekle?tiriyor olacak.
Biraz önce tarif etti?im o çok boyutlu krizden ç?k???n reçetesinin yeni bir kalk?nma perspektifi oldu?unu bilerek yürüttü?ümüz bu çal??malar ?????nda; komitemizin ?zmir program?n?n aç?l???n? da bu ak?am TBMM’nin ev sahipli?inde ‘Kapsay?c?, Adil ve Sürdürülebilir Kalk?nma’ ba?l??? ile düzenlemeye karar verdik. Çünkü bütün dünyan?n yeni bir kalk?nma anlay???na ihtiyac? var. Kapsay?c?l?k, adil ve sürdürülebilirli?i gözeten yeni bir ekonomik düzene geçmeye ihtiyac? var.
??te bugün bu aç?l?? konferans?nda bu yeni kalk?nma anlay???n?n üç temel özelli?ini; kapsay?c?l?k, herkesi içine alan; adil, sosyal ve toplumsal bar??? sa?layan; sürdürülebilir, do?ay? ve yar?nlar? kollayan bir anlay??la kurulacak olan kalk?nmay? kendi konumlar?, kendi kurumsal görevleri do?rultusunda önemli katk?larla bizimle payla?acak olan iki k?ymetli konu?umuz var. Burada bir kez daha kendilerine, ?zmir ad?na, TBMM ad?na, Sosyal ??ler Komitesi ad?na; katk?lar? için gönülden te?ekkür ediyorum.
“73 YILDIR AVRUPA KONSEY?’N?N B?R PARÇASIYIZ”
Ülkemiz; demokrasi, hukukun üstünlü?ü ve insan haklar?n? korumak amac?yla 1949 y?l?nda kurulmu? olan Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden birisidir. Türkiye olarak Avrupa Konseyi’nin kuruldu?u günden bugüne kadar Avrupa’n?n ayr?lmaz bir parças? olarak etkin ve öncü bir rol oynuyoruz. 73 y?ld?r, Konsey’de demokrasiye sahip ç?kan, hukukun üstünlü?ünü savunan, insan haklar? olmazsa olmaz diyen bir anlay???n kurucu üyesi olarak Avrupa Konseyi’nin bir parças?y?z. Avrupa’n?n vazgeçilmez bir parças? olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin hak temelli dünya düzeninde; demokrasi, hukukun üstünlü?ü ve insan haklar?n? ya?atan varl??? ile öncü rolü, tarihi miras?nda oldu?u gibi Cumhuriyetimizin ikinci yüzy?l?nda da Avrupa’n?n gelece?ini in?ada ortak ve öncü bir payda? olacakt?r.
“AVRUPA B?R ?LKELER BÜTÜNÜDÜR”
Unutmamal?y?z ki Avrupa, sadece co?rafi bir bölge de?ildir. Bir ilkeler bütünüdür. ?nsan haklar? diyen, kad?n erkek e?itli?i diyen, ayr?mc?l??a kar?? duran, demokrasiyi var eden ve ya?atan; özgürlükler, adalet ve hukukun üstünlü?ünü savunan; sosyal haklar? temel insan haklar?n?n ayr?lmaz bir parças? gören, insan onurunu korumaya odakl? bir ilkeler bütünüdür. Ve biz Türkiye Cumhuriyeti’ni bu ilkeler bütününün öncüsü yapan tarihi miras?n? gelece?inin öyküsü yapmak konusunda da çal??malar?m?zda aksakl?k yapmaks?z?n devam ediyoruz. Bu hafta ?zmir’de, 25 farkl? ülkeden, 50 Avrupal? parlamenterin kat?ld??? bu AKPM toplant?lar?na ev sahipli?i yaparak Türkiye’nin kararl? duru?unu bir kez daha gösterdi?imize inan?yorum.
Vatanda?lar?m?z?n günlük hayatlar?n?n merkezinde yer alan bu konular?n ?zmir’in ev sahipli?inde AKPM Sosyal ??ler Komitesi’nin toplant?s?nda tart???lacak olmas?n?n büyük önem ta??d???n? dü?ünüyorum. Öte yandan milletvekili olmaktan her zaman büyük bir mutluluk ve onur duydu?um; tarihi agoralar? ile tart??abilme, farkl? görü?leri konu?abilme, dinleyebilme, farkl? bak??lardan bir ortak gelece?i kurabilme kültürüne ve toplumsal ho?görüsü ile öne ç?kan ?zmir’e; bu toplant?lara ev sahipli?i yapman?n ayr?ca çok yak??t???n? da söylemek istiyorum. ?zmir, binlerce y?ll?k tarihi boyunca her daim; ekonomik geli?menin, ticaretin, kültürün, sanat?n, bilimin, felsefenin, demokrasinin be?i?i olmu?tur. Bu tarihi uygarl?klar?n bulu?tu?u güçlü kent; bat? ve Türkiye aras?nda bütünle?tiren bir güçlü köprü görevini tarihte de görmü?tür, bugün de görmeye devam etmektedir. ?zmir, Parlamenter Meclis’in 2022 Avrupa Ödülü’nü kazanarak, Avrupa ve dünyadaki konumuna ili?kin bu tarifimizin ne kadar isabetli oldu?unu da bize bir kez daha göstermi?tir. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin bu sene kazand??? Avrupa ödülü, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi taraf?ndan; Avrupa ideallerinin yayg?nla?t?r?lmas?n? sa?layan en önemli ve en üst seviyedeki ödül olarak tan?mlan?yor. 2022 y?l?nda Avrupa ödülünün ?zmir ile bulu?mas?nda eme?i geçmi? olan tüm emekçilere, Say?n Belediye Ba?kan?m?za çok te?ekkür ediyorum, Konsey ad?na da ve tebrik ediyorum.
Kapsay?c?, adil ve sürdürülebilir bir kalk?nman?n zeminini olu?turacak pek çok konuyu önümüzdeki günlerde, 50’ye yak?n milletvekili ve konunun uzmanlar? ile çal???yor olaca??z. Hiç ?üphesiz; dünyada, Avrupa’da ve özellikle ülkemizde var olan ekonomik modellerin tart???lmas? ve sosyal adalete dayal? yeni alternatiflerin ortaya konulmas? ihtiyac?n? çok derinden hissetti?imiz bir dönemden geçiyoruz.
“YEN? B?R DÜZENE ?HT?YACIMIZ VAR”
2008-2009 küresel krizinden sonra ba?layan yeni dönem aray???; küresel bir halk sa?l??? krizi olarak ortaya ç?kan ama k?sa sürede ve hala derinden hissedilerek devam ediyor olan, büyük sosyal ekonomik sonuçlar ortaya ç?karm?? olan pandemi ile daha da çok gündeme oturdu. Yeni bir düzene ihtiyac?m?z var. Bugünkü düzen yoksulluk yarat?yor, bugünkü düzen hayat pahal?l???na yol aç?yor, güvencesiz b?rak?yor. Yeni bir düzenle, yeni bir gelece?i in?a etme sorumlulu?u bütün siyasilerin omuzunda, bütün Avrupa co?rafyas?nda bir gerçeklik olarak kar??m?zda duruyor. Yakla??k 40 y?ld?r dünyada hakim olan ekonomik model, ki bunu neo-liberalizm olarak ifade etmek mümkün; bugün ortaya çok a??r bir bilanço ç?kard?. S?k s?k ortaya ç?kan krizler, günden güne derinle?en sosyo-ekonomik adaletsizlikler, büyüyen gelir ve refah uçurumu, f?rsatlara eri?im imkanlar?nda derinle?en e?itsizlikler, yukar? yönlü sosyal hareketlili?in neredeyse durma noktas?na gelmi? olmas?, prekarya ve güvencesizlik, insanlar?n kendilerini korumas?z ve yaln?z hissetmeleri; kamu kaynaklar?n?n kamu yarar? gözeterek de?il, ?ahsi kazanç gözeterek kullan?lmas?n?n ortaya ç?kard??? derinle?en yoksulla?ma. Bütün bunlarla birlikte siyasal sistemde ortaya ç?kan çatlaklar ve kaç?n?lmaz olarak bu süreç sonucunda erozyona u?rayan demokrasi… Avrupa’n?n yeni bir modeli hep birlikte tart??maya her zamankinden çok ihtiyac? var.
“B?R BÜYÜK KR?Z?N ?ÇER?S?NDEY?Z”
Bugünün neo-liberal düzeni; toplumsal olan de?il bireysel olan? öne ç?kar?yor. Kamu yarar?n? de?il, piyasan?n kazanc?n? yüceltiyor. Bu anlay???; siyasi, ekonomik ve sosyal düzlemde var etmek için özelle?tirmeler, kurals?zla?t?rma, güvencesizle?tirme ve böylesi hak kay?plar?n? içeren pek çok politika uyguland?. Küçülme ad? alt?nda, devlet yeniden yap?land?r?ld?. Bir avuç imtiyazl?n?n daha güçlü oldu?u; yüzde birin u?runa, yüzde 99’un yok say?ld??? bir adaletsiz düzen kuruldu. Geçti?imiz on y?llarda bunun sonucunda derinle?en bir yoksulluk ve büyüyen gelir adaletsizli?i ile kar?? kar??ya kald?k. Bugün geldi?imiz noktada, yüzde 1’in zenginle?ti?i, hatta ?i?ti?i; yüzde 99’un ise yok say?ld??? bir büyük krizin içerisindeyiz. Bu sosyal ve ekonomik buhran?n i?aret etti?i aç?k ihtiyaç ve hatta bir zorunluluk, bizler aç?s?ndan büyük bir sorumluluk var. Halk?n tüm kesimlerini dahil edecek kapsay?c?, ortaya ç?kan zenginli?in tüm toplum taraf?ndan e?it payla??lmas?n? sa?layacak kadar adil; her türlü belirsizli?i, istikrars?zl???, çevresel y?k?m? ortadan kald?racak kadar sürdürülebilir yeni bir kalk?nma, salt büyüme de?il kalk?nma hamlesinin hayata geçirilmesi art?k bir zorunluluk. Kimseyi geride b?rakmayan, hep birlikte zenginle?ece?imiz, hep birlikte refah içinde ya?ayaca??m?z, herkesin sosyal f?rsatlara ve imkanlara e?it olarak ula?abilece?i, sosyal e?itlikçi ve kamu kaynaklar?n?n ?ahsi kazançlar için de?il kamu ve toplum yarar? için hak temelli bir düzende güvencelerin sa?land??? bir gelece?i var etmek zorunday?z. Yeni bir düzen in?as? için tek ihtiyaç duydu?umuz ?ey siyasi bir irade. Ve o siyasi iradenin Komisyonu’muzun yapaca?? toplant?larda ?ekillenece?ine hiçbir ?üphe duymuyorum.”