Birinci s?n?fta e?itim gören 35 ö?renci, ‘s?f?r at?k’ için el ele vererek ‘Mutfakla ?lgili Kavram ve Beceriler’ dersi kapsam?nda olu?an sebze at?klar?n? bir hafta boyunca biriktirdi. Ö?renciler, bu at?klar? da a?art?lmam?? kâ??t, yumurta kabuklar? ve kuru yaprak gibi organik malzemelerle zenginle?tirerek kampüste kompost alan? olarak belirlenen topra?a gömdü.
“SADECE YEMEK P???RME SANATI DE??L”
?EÜ Gastronomi ve Mutfak Sanatlar? Bölüm Ba?kan? Prof. Dr. Nazan Turhan, gastronomi e?itiminde çevre bilincinin önemine dikkat çekerek, “Gastronomi, yaln?zca yemek pi?irme sanat? de?il; ayn? zamanda kaynaklar? verimli kullanmay?, israf? önlemeyi ve do?aya sayg?l? üretimi ö?renme sürecidir. Ö?rencilerimizin bu bilinçle yeti?mesi, gelecekte sürdürülebilir mutfak kültürünün yayg?nla?mas?na katk? sa?layacakt?r. Bu proje, genç ?ef adaylar?n?n hem çevresel sorumluluk hem de yenilikçi üretim anlay??? kazanmas? aç?s?ndan çok de?erli bir örnek” diye konu?tu.
“B?L?NÇ KAZANDIRMAYI HEDEFLED?K”
Dersin ve projenin yürütücüsü E?itmen ?ef Belgin Bulgan ise, ö?rencilerin mutfak derslerinde kestikleri sebzelerden olu?an at?klar?, kompost yap?m?na uygun ?ekilde biriktirdiklerini ifade ederek, “Asidik özellik ta??mad??? için daha çok patates ve havuç gibi sebzelerle çal??t?k. Ö?renciler, at?klar? topra?a kar??t?rmadan önce daha kolay çözünmesi için küçülttü. Patates ve havucun yan? s?ra karbon-nitrojen dengesini sa?lamak için hafta boyunca biriktirilen kahve telveleri, a?art?lmam?? ka??t ve kuru yaprak; topra?? mineral aç?s?ndan zenginle?tirmek için de yumurta kabuklar? kulland?k. Bir haftal?k biriktirme sürecinin ard?ndan tüm bu malzemeleri dengeli ?ekilde topra?a gömdük. At?klar, zamanla toprakta çözülmeye ba?layacak. Besin de?eri aç?s?ndan zengin, bitki ve meyve yeti?tirmeye elveri?li do?al bir gübre elde edece?iz. Bu tür sürdürülebilir uygulamalar, gelece?imizi korumak için do?aya da büyük katk? sunacakt?r” ifadelerini kulland?.
EVDE NASIL YAPILAB?L?R?
Evde kompost üretmenin oldukça kolay oldu?unu belirten Bulgan, süreci ?öyle anlatt?: “Evde kompost yapmak için alt k?sm?nda birkaç küçük delik aç?lm?? bidon, kova ya da saks? gibi bir kap kullan?labilir. Kab?n alt?na biraz toprak veya kuru yaprak serilerek ba?lan?r. Ard?ndan organik at?klar, ye?iller (sebze-meyve kabuklar?, kahve telvesi, çay posas? gibi nemli at?klar) ve kahverengiler (kuru yaprak, ince dallar, a?art?lmam?? karton gibi kuru materyaller) olarak ikiye ayr?l?r. Bu iki grup dönü?ümlü ?ekilde, bir kat kahverengi, bir kat ye?il olarak yerle?tirilir. Katmanlar?n üzerine ince bir toprak tabakas? serilmesi, hem kokuyu azalt?r hem de ayr??may? h?zland?r?r. Kar???m?n nemi önemlidir; hafif nemli bir sünger k?vam? idealdir. Çok ?slan?rsa kuru malzeme, çok kurursa biraz su eklenebilir. Kompost kar???m? 7–10 günde bir kar??t?r?larak hava ald?r?lmal?d?r. Kompost olgunla??rken koku aç??a ç?kabilece?i için balkon ya da bahçe gibi aç?k bir alan tercih edilmelidir. Yakla??k 2-3 ay sonunda koyu renkli, toprak kokulu do?al bir gübre elde edilir. Bu kompost, saks? bitkilerinde veya bahçede güvenle kullan?labilir.”