2002-2007 y?llar? aras?nda AK Parti iktidar?n?n ilk TBMM Ba?kan? olan, 2009-2015 aras? da Ba?bakan Yard?mc?l??? ve Hükümet Sözcülü?ü yapan, ard?ndan aktif siyasetten çekilen Bülent Ar?nç, BBC Türkçe’den Ece Göksedef’in sorular?n? yan?tlad?.
Ar?nç'?n dikkat çeken aç?klamalar? ?u ?ekilde;
2000’li y?llar?n ba??na kadar, yakla??k 30 y?l Necmettin Erbakan ço?unlukla muhalefetteydi, yasaklar oldu. Buna ra?men bu hareketten, bugün hâlâ etkili olan güçlü bir kadro ç?kt?. AK Parti 20 y?ll?k iktidar?nda böyle bir kadro üretebildi mi?
''Bizim siyasete ba?lamam?z, geli?memiz, güçlenmemiz, belli bir üslup kazanmam?z Erbakan Hoca’n?n sayesinde olmu?tur. Onun için bugün Abdullah Bey’i cumhurba?kan? yapan, Bülent Bey’i meclis ba?kan? yapan Say?n Erdo?an’d?r derlerse, bunlar?n hepsi bir kenara, bizim hepimizi Erbakan Hoca yeti?tirdi. Bizi milletvekili yapan da belediye ba?kan? yapan da odur.Bu kadrola?ma bugün sermayeden yiyor. 20 y?ldan bu yana kaliteli, güzel insanlar da yeti?mi?tir ama bugün bunlar?n büyük k?sm? yönetimde veya hükümet etmede sorumlu mevkide de?ildir.
Daha önce “2001’de partimizin ba??nda Say?n Erdo?an olmasayd? kazanamazd?k ama o da biz olmasayd?k bu kadar güçlü olmazd?, eksik kal?rd?” demi?tiniz.
Çok do?ru.
Bugün Say?n Erdo?an’?n eksik kald???n? dü?ünüyor musunuz?
O kendi tercihidir. Çevresini o tercih ediyor, birlikte çal??t??? insanlara o karar veriyor. O insanlar?n iyi, ba?ar?l? veya kalitesiz olup olmad?klar?n? ona sormak laz?m. Ben onlar hakk?nda herhangi bir menfî, olumsuz beyanda bulunamam, sayg?s?zl?k olur. Ama bunu dert edinen insanlar için söylüyorum, kimse zorla birilerini Say?n Cumhurba?kan?m?z?n yan?na getirmedi. Ailesinden ba?layarak suya at?lan ta??n dalga dalga yay?lmas? gibi, bu çevrenin tamam? Say?n Cumhurba?kan?m?z?n bizzat kendi arzusuyla olmu?tur. 2002’de Say?n Erdo?an siyasi yasakl?yd?. Bize “Siz iktidara gelseniz ba?bakan?n?z kim olacak?” diye soruyorlard?. O zaman dedim ki “Bizim gücümüz buradan geliyor, ben size 10 tane ba?bakan aday? ismi sayaca??m. Abdullah Gül, Bülent Ar?nç, Cemil Çiçek, Abdüllatif ?ener…” 10 isim sayd?m. E?itler aras?nda birinci Tayyip Bey olmal?yd? çünkü çok muhte?em bir belediye ba?kanl??? yapt?. Cezaevinden ç?k?nca halk kahraman? haline geldi. Ama o olmadan biz seçime girdik. Demek ki o olmasa bile AK Parti muhte?em bir parti olarak geliyordu.
Sizin birçok sözünüz siyasi literatüre girdi. ‘Özgül a??rl?k’ da bunlardan biri. Erbakan’?n, Demirel’in, Ecevit’in zaman?nda partilerinde özgül a??rl??? olan çok say?da isim vard?. Ama son dönemde AK Parti’de bu say? bir hayli azald?. Bunun sebebi nedir?
Bunun sebebi de kendi tercihleridir. Cumhurba?kanl??? Hükümet Sistemi, bu sistemi savunanlardan birinin ifadesiyle -ki bunun Mehmet Uçum’a ait oldu?unu söylüyorlar- bugünkü sistem tek ki?ilik bir hükümet sistemidir. Onun ifadesi olarak söylüyorum, gerçek de budur. Bu sistem ?u anda t?k?r t?k?r i?lemiyor. Sistemin tümü için demiyorum ama uygulamada bir tak?m s?k?nt?lar ortaya ç?kt?. San?yorum Say?n Cumhurba?kan? da bunun fark?nda. ?kincisi Ahmet Davuto?lu’ndan sonra çok konu?ulan bir mesele, dü?ük profilli ba?bakan… Bu bizim yap?m?za uygun de?il. Dü?ük profil deyince, her ?ey iyisiyle do?rusuyla bir numaraya yönelince, özgül a??rl??? olan ki?i kalmad?. Kala kala bir ben kald?m, onun da ne kadar azalt?ld???n? görüyoruz.
Sizin dan??manlar?n?z?n Gülen yap?lanmas?yla ba?lant?l? olduklar?na dair haberler ç?kt?. Bu özel bir tercih miydi?
Türkiye’de bu olay? ?öyle yorumlamak laz?m. Gülen’in çok tasvip edenleri, çok hayranlar? olmu?tur. Ama hiçbirimiz onlar?n bir gün bir darbe giri?imine kat?labilece?ini bilmiyorduk. Belki ilk kez sizde söylemi? olaca??m. Ben son dönemde Terörle Mücadele Yüksek Kurulu Ba?kan?’yd?m, Milli Güvenlik Kurulu’yla (MGK) hükümet aras?ndaki ili?kilerden sorumluydum. 2016’n?n ba??na kadar defalarca MGK toplant?lar?na girdim. Hiçbirisinde ‘FETÖ terör örgütü’ ismiyle bir tehlikeden bahsedilmedi. MGK’n?n gündemine girmeyen bir konuyu sokaktaki vatanda??n bilmesi nas?l mümkün olacak? Benim dan??manlar?m?n da birkaç tanesi yarg?land?, bir tanesi mahkumiyet yedi.
Örgütün ne boyutta oldu?unu bilmiyordunuz ama bu dan??man?n?z?n örgütle iltisakl? oldu?unu biliyor muydunuz?
Hiçbir ?ekilde bilmiyordum. E?er birileri memnun olacaksa yemin edeyim, vallahi de billahi de tallahi de böyle bir örgütle ili?ki içinde olduklar?na dair bir emare görmedim.
MGK gündemine gelmedi diyorsunuz ama Gülen yap?lanmas?na mensup baz? ki?ilerin TSK’ya girmi? olduklar?n? ve buna dair raporlar?n yaz?ld???n? ama bir ad?m at?lmad???n? biliyoruz. Say?n Davuto?lu da söyledi bunlar?, o dönem ba?bakand?. Siz farkl? bir ?ekilde geldi?ini mi söylüyorsunuz?
Sizin bahsetti?iniz karar 2004’te irticayla mücadele ad?yla al?nm?? bir karard?. O zaman Meclis Ba?kan?’yd?m, meclis ba?kanlar? MGK’ya kat?lmaz. Yüksek Askeri ?ura (YA?) kararlar?yla bunlar? ihraç ediyorlard?. Suçlar da namaz k?ld??? tespit edildi, e?inin ba??nda örtü var, gümü? yüzük tak?yor diye suçlard?… Biz bunlara 20 sene evvelinden beri kar??yd?k. YA? kararlar?yla ihraç edilmi? insanlar?n 2010 referandumuyla iade-i itibar?n? sa?lad?k. Benim bahsetti?im 17-25 Aral?k 2013 sonras? gelen raporlar. O raporlarda hiçbir ?ey yok. ?u var sadece, madem iddiam? ortaya koydum… 17-25 Aral?k’?n biraz öncesinden sonras?na kadar bu yap?ya isim vermek için topland?k. Koydu?umuz isim Paralel Devlet Yap?lanmas?’yd?. Arkadan ‘legal görünümlü illegal yap?lanma’ ismini takt?k, bunda da FETÖ ismi yok. Bir vak?f, dernek olarak, cemaat olarak kurulmu?lar ama bir illegal yap?ya dönü?mü?ler.
Daha önce ‘dindar insanlar?n Gülen yap?lanmas?na hüsnüzan etmeleri normal’ demi?tiniz, ‘karanl?k yüzlerini göremedik onlar?n’ dediniz. ?imdi de benzer ?eyler söylüyorsunuz. Fakat bugün de farkl? ?slamî e?ilimleri olan vak?flar, tarikatlar, cemaatler var ve bunlar?n baz?lar?n?n devlet içinde baz? kurumlara girdi?ine, hatta baz? bakanl?klarda güçlendiklerine dair haberler var. Bu böyle devam ederse yine ayn? tehlikeyle kar?? kar??ya kalmaz m? Türkiye?
Olabilir, kalabilir. Bu tehlike her zaman vard?r. Çünkü cemaatler sosyolojik varl?klard?r. Cemaatler dün de vard?, bugün de var, yar?n da olacak. Diyanet ??leri Ba?kanl??? olsun, hükümet olsun, bunlar?n cemaat vasf?n? kaybedip kaybetmediklerine bir denetim mekanizmas? getirilmesi laz?m. Ba??bo? b?rak?ld?klar? zaman onlar da FETÖ örgütü gibi kadrola?abilir, kendi insanlar?n? en yüksek noktalara getirebilir. Ama cemaatler, tarikatlar eskiden de vard?. Rusya’da ?slam’?n ayakta kalmas?n?n, Balkanlarda Müslümanlar?n say?ca hâlâ güçlü olmas?n?n temelinde bu yap?lanmalar vard?r. Türkiye’de de böyledir, siyasetçiler bunu çok iyi bilirler. Bunlar? ziyaretlere giderler, bunlar?n duas?n? al?rlar. Bunlarla ili?ki kurarlar, oy deste?ine ihtiyaçlar? olduklar?n? dü?ünürler. Hiçbir siyasetçi bunun d???nda de?ildir, aç?k söyleyeyim.
Sadece AK Parti için de?il, tüm siyasetçiler için mi söylüyorsunuz?
Hiç AK Parti’yle ilgili de?il. CHP’si de, DSP’si de, ?imdiki partiler de cemaatlere, tarikatlara s?rt çeviremezler. Bunlar?n iyisi vard?r, kötüsü vard?r, ?üphesiz iyileriyle ili?ki kurarlar. HDP’lilerin bile elini öptü?ü, sayg? duydu?u çok de?erli insanlar vard?r. Bunlar vatansever, de?erli insanlard?r. Zaman?nda Gülen yap?lanmas? için de benzer ?eyler söylendi. Ama ne var ki son y?llarda kendilerini tarikat mensubu gibi gösteren soytar?lar, sahtekârlar türedi. Ba?ka cemaatler olu?umu ç?kt?, bunlar?n denetlenmesi laz?m. S?rt?na bir cübbe geçiren adam neredeyse her gün televizyonlarda olmamal?. Ama ben gönülden Allah’a ba?l? insanlar?n ne kadar memleket sever olduklar?n? ?ahitleriyim, say?lar? az bile olsa bu insanlara güvenmek laz?m. Kötülerinin de denetlenmesi, ay?klanmas? laz?m.