S?cak hava dalgas? kavurucu etkisini hissettirmeye devam ediyor. ?TÜ ?klim De?i?ikli?i Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kad?o?lu, yüksek s?cakl?klar?n Eylül ay?na kadar devam edece?ini belirterek, apartmanlar?n üst katlar?nda ya?ayan vatanda?lar? uyard?.
Kad?o?lu, yerel yönetimlere seslenerek, binalar?n beyaza boyanmas? gerekti?ini de vurgulad?.
“ÖZELL?KLE APARTMANLARIN ÜST KATLARI”
Prof. Dr. Mikdat Kad?o?lu, s?cak hava dalgalar?na kar?? al?nmas? gereken önlemleri anlatarak,
?öyle konu?tu:
-S?cak hava dalgalar? do?an?n bir kanunudur. Normali anormali yoktur, bunlar her yaz olan ?eylerdir. Burada anormal olan ?ey, biz bunu tan?m?yoruz.
-Buna göre ya?am?m?z? düzenlemememiz, buna göre tedbir almamam?z, milleti buna göre e?itmememiz. Anormal olan ?ey bu. Nas?l ki güne? aç?yor, ya?mur ya??yorsa, s?cak hava dalgalar? da bir do?a kanunudur.
-Dünya insanl?k var oldu?undan beri hep olmu?tur. Bu bazen çok ?iddetli olur, bazen zay?f olur, bazen kentle?me, kentlerde bu hava koridorlar?n?n kapat?lmas?, deniz k?y?s?na yap?lan böyle set gibi binalar. Bir de bunun üzerine kent ?s? adas? 9 derece eklersin. ?klim de?i?ikli?inden 1 derece ekleyin.
-Hepsi üste geldi?i zaman, özellikle apartmanlar?n üst katlar?nda, ya?l?, çocuklar, obezler, kronik hastal??? olanlar ve yatalaklarda ölümcül oluyor.
-Çimen de yanar, yanabilecek her dolu madde yanar. Türkiye’de orman yang?nlar?n?n en büyük problemi insan. Yüzde 85- 90 insan kaynakl?. O yüzden valiliklerin ormanlar?n giri?ini yasaklam?? olmas? çok do?ru bir karar.
-Vatanda? olarak dikkat etmemiz laz?m. Böyle s?cak havalarda art?k her ?ey, otlar, a?açlar, her?ey yanmak için haz?r hale geliyor.
-Bir k?v?lc?ma bak?yor i?. Zaten bir ?eyin afet olmas? için yani normal hayat? etkiliyor olmas?, can ve mal kayb?na neden olmas? ama yerel imkanlarla ba? edilebiliyor olmas? gerekiyor.
-31 tane do?a kaynakl? afet var dünya üzerinde, 28’i havayla ilgilidir. 28 afetten bir tanesi de Heatwave denilen s?cak hava dalgas?d?r. Bu afet olarak dünya literatüründe vard?r. Bizim kanunlar?m?zda, yönetmeliklerimizde ad? yoktur.
“?STANBUL G?B? KENTLER?M?ZDE B?NALARIN AÇIK RENKLE BOYANMASI GEREK?R”
-Bu s?cak hava dalgalar?n?n say?s? y?ldan y?la de?i?ebilir ?nsanlar? etkilemesi birçok faktöre ba?l?. Havan?n s?cak oldu?u bir zaman bunun üzerine s?cak hava dalgas? geliyor.
-Bunun üzerine küresel ?s?nmadan dolay? 1-2 derecelik s?cakl?k geliyor. Burada en önemli ?ey nerede ve nas?l ya?ad???n.
-Kentlerde ya??yorsan bu bütün beton yüzeyler güne?i yuttu?u için 9-10 derece k?rsala göre daha s?cak oluyor. Bir de o kentteki deniz k?y?s?na bina yap?lm??sa, havaland?rma koridorlar? kapat?lm??sa o kent do?al havaland?rma olmad??? için daha çok zarar görüyor.
-Siz de ?apka kullanm?yorsan?z, güne? kremi yoksa, bir de güne?in dik oldu?u saatlerde yani gölgenizi görmedi?iniz saatlerde d??ar? ç?k?yorsan?z ve d??ar?da fiziksel bir aktivite bulunuyorsan?z s?cak hava dalgalar? sizin için çok etkili ve tehlikeli olabiliyor.
-Belediyelerin asfalt yollar?n bir k?sm?n?, meydanlar? beyaza boyamas? gerekiyor. Art?k ?stanbul gibi kentlerimizde, Bodrum gibi aç?k renkle binalar?n boyanmas? gerekiyor.
-Kent ?s? adas?n? azalt?c? etkiler üzerinde çal???yor olmam?z laz?m. Ye?il çat?lara a??rl?k vermemiz laz?m. Beyaz olunca güne? ???nlar? geri yans?yacak, güne? ???nlar? yutmayacak, güne? ???nlar?n? yutup sonra geri salmayaca?? için kent Is? adas? dü?ük de?erde olacak.
-O yüzden art?k herkesin kafas?na göre boyamaktan vazgeçmesi laz?m. Asfaltlara beyaza boyamak, ye?il çat?lar, bunlar çok önemli ?eyler.
?TÜ ?klim De?i?ikli?i Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kad?o?lu
-A?ustos, Eylül’de bu s?caklar?n olma ihtimali var. Kay?tlarda de?i?ik zamanlarda kuvvetli s?cak hava dalgalar? hep olmu?tur. 2004’te Fransa’daki s?cak hava dalgas?nda 35 bin ki?i öldü. Türkiye’de bu kay?t d??? bir afet oldu?u için kaç ki?i öldü?ünü bilmiyoruz.
-Ölümlerin kök nedenine yaz?lmad??? için kay?tlarda yok ama mutlaka bizi de etkiliyor. Çocuklar?n?z özellikle bugünlerde okullar tatil diye soka?a salmay?n.
-11.00’den itibaren eve gelmelerini, ?apkal? olmalar?n? sa?lay?n, simsiyah güne?te kavurmalar?n? yanmalar?n? engelleyin. Bu genç ya?lardaki güne? yan?klar?, ileriki y?llarda çift kanser olma riskini artt?r?yor.