Konya ve Afyonkarahisar s?n?rlar? içinde yer alan, geçmi? y?llarda onlarca bal?k türüne sahip, çevresindeki köylerdeki insanlar?n geçim kayna?? olan Ak?ehir Gölü, bilinçsiz tar?msal sulama ve küresel iklim de?i?ikli?i nedeniyle tamamen kurudu. Kuruyan gölde otomobille uçtan uca gezilebilirken, köylülerin baz?lar? büyükba? hayvanlar?n? otlat?yor.
‘ARABAYLA GEÇ?LEB?LECEK DURUMLA KAR?I KAR?IYAYIZ’
Prof. Dr. Tahir Nalbantç?lar, Ak?ehir Gölü’nün ?ç Anadolu ve Türkiye’nin en önemli su kaynaklar?ndan biri oldu?unu söyledi. Ancak daha önce 5-6 metre su seviyesi bulunan gölün ortas?nda çatlam?? toprak örtüsünün bulundu?unu belirten Nalbantç?lar, “Bir zamanlar burada 5-6 metre su seviyesine sahip Ak?ehir Gölü’nün orta noktas?nda bugün yaya olarak dola?abilecek, arabayla geçilebilecek durumla kar?? kar??yay?z. Ak?ehir Gölü, yakla??k 500 kilometrekarelik alana sahip. Etrafa hem biyosistem aç?s?ndan, hem ticari anlamda, hem de ekosistem, iklim, meyvecilik, bal?kç?l?k ve di?er birçok hayvan ve bitki türüne destek veren su kültesiydi. Bu su kütlesi, maalesef en derin noktas?nda, çatlam?? topraklar?n üzerinde dola??r hala gelmi? ve bugün itibar?yla da yüzlerce bal?kç? i?siz kalm?? ve sadece gölün belirli noktalar?ndan ç?kan otlar? yiyen hayvanlarla bugün bir foto?rafla kar?? kar??yay?z” dedi.
‘BA?KA B?R KAYNA?I SÖZ KONUSU DE??L’
Ak?ehir Gölü’nden geçmi? y?llarda da bu derece kuruyup tekrar su seviyesinin yükseldi?ini hat?rlatan Nalbantç?lar, “Ancak içinde bulundu?umuz iklim de?i?ikli?i, küresel ?s?nman?n bir izini bugün Ak?ehir Gölü’nde de tespit etmi? bulunmaktay?z. Netice itibar?yla bu göl, yüzeysel sular?n deste?iyle ya???la beslenmekte ve suyu bu çevreden alabilmekte. Ba?ka bir kayna?? söz konusu de?il. Bunun yan? s?ra bu gölü sadece iklimsel de?i?im etkilememi?. Sulama amaçla yap?lan göletlerin, önemli derelerin önüne kurulan setlerin, tar?msal faaliyetleri destek amac?yla yap?lan bu yap?lar?n?n bu göle gelen k?lcal damarlar? da kuruttu?u ortada. Bunun yan?nda insano?lunun h?rsl? yap?s?ndan kaynakl? olarak, tar?msal faaliyetin geli?en teknolojiyle birlikte artan su ihtiyac? ve suya ba?l? ürün art??lar?n? da gözeterek civardan son derece derin kuyularla su deste?i alarak bu gölün, bu hale gelmesine etkisi söz konusu olmu?tur” diye konu?tu.
‘B?ZE VEDA EDER DURUMDA’
Nalbantç?lar, ?öyle devam etti:
Çal??ma yapt???m?z dönemlerde gölün etraf?ndaki tarlalarda derin sondajlar?n yap?ld???, y?llar öncesi yapt???m?z çal??malarda derinliklerin giderek artt???n?, o günlerde 20 metreden al?nan sular?n bugün art?k 100’lü, 150 metrelere de?i?ik bölgelerde yer alt? suyunu çeker hale gelmi?iz. Dolay?s?yla içinde bulundu?umuz Ak?ehir Gölü gibi göl havzalar? yer alt? sular?n?n da röntgenini ortaya koymaktad?r. Çünkü yer alt?ndan destek alarak bu su kültesi yüzeyde durabiliyor ve direnebiliyor. Yer alt?ndan destek alamad??? takdirde de bu su kültesi kendini git gide yerin alt?na, zemine do?ru bir yok olu?a do?ru gitmektedir. Ak?ehir Gölü geni? alan?yla birlikte buharla?mayla tetiklemi? durumdad?r. Bu y?l için köylülerimizin ifadesine göre, May?s ay?na kadar 1-2 parmakl?k su seviyesinin oldu?unu, onun da Haziran ay? ba??ndan itibaren bugün bir ba??na di?er ba??na istedi?inizden noktadan araçla gezilebilir hala geldi?ini görmekteyiz. Biz mevcut su kullan?m rejimimizi de?i?tirmedi?imiz takdirde, mevcut küresel iklim de?i?ikli?ine ba?l? olarak ortaya ç?kan ya??? sorununu a?amayaca??m?za göre, bu gölün art?k bundan sonra git gide bize veda eder durumda oldu?unu ve bize el sallad???n? ?imdiden dü?ünmemiz gerekiyor.”
‘BENZER B?R FOTO?RAF AK?EH?R GÖLÜ ?Ç?N OLACAK’
Jeolojik tarihte Konya Gölü’nde oldu?u gibi Ak?ehir Gölü’nün bulundu?u alana da binalar yap?labilece?ini ifade eden Nalbantç?lar “Jeolojik tarihe bakt???m?zda Konya’n?n bulundu?u yerin Konya Gölü olarak ifade edildi?ini hepimiz hat?rlar?z. ?u an bizler Konya Gölü üzerinde evlerimizi yap?p oturmaktay?z. Benzer bir foto?raf?, bugün Ak?ehir Gölü içinde dü?ünmemiz mümkün olacakt?r. Bugün gitti geldi, diyerek kendimizi bir manada tatmin etti?imiz bu göl için yar?n bizim oturdu?umuz binan?n alt?nda göl varm?? ve insanlar bal?k tutup satarm?? diyece?iz herhalde” dedi.
Gölün kurtulmas? için önlemler al?nmas? gerekti?ini belirten Nalbantç?lar “Bu gölün kurtulu?u aç?s?ndan bakt???m?zda, birincisi vah?i olarak yer alt?ndan temin etti?imiz suyu, bugün itibar?yla sonland?rd???m?z takdirde bile belki onlarca y?l sonra faydas?n? görece?imiz bir durum ortaya ç?kacakt?r. Yüzey sular?n bu denli önünün t?kand??? ortamdan, onlar? art?k gölü besler hala getirmeliyiz. Küresel iklimsel de?i?imlerin tersine dönerek buralar?n ya???l? rejime dönmesini temenni etmekten ba?ka çaremiz yok görünüyor” diye konu?tu.