?statistiklere göre geçen y?l Almanya’da her vatanda? 59,5 kilogram et tüketti. Buna hayvan yemi ve benzeri alanlar da dahil edildi?inde ki?i ba??na dü?en et miktar? 87,8 kilogram olarak tespit edildi. Peki, bu miktar çok mu?
Bonn Üniversitesi ö?retim üyelerinden Tar?m ve G?da Ekonomisi Ara?t?rmalar? uzman? Dr. Johannes Simons’a göre bu konuda görü?ler tamamen birbirinden ayr?l?yor. DW Türkçe’nin sorular?n? yan?tlayan Simons, "Almanya Beslenme Birli?i, ?imdi tüketti?imiz etin yar?s?n?n da pekala yetece?i görü?ünde" diyor.
DW Türkçe’den Elmas Topçu’nun haberine göre, Almanya Tar?m ve G?da Bakan? Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) partili Julia Klöckner, uzun süredir et fiyatlar?n?n çok dü?ük oldu?unu söyleyerek ele?tiriyor. Almanya’daki baz? et fabrikalar?nda görülen çok say?daki koronavirüs vakas?yla yeniden alevlenen, et fiyatlar?n?n a??r? dü?ük oldu?una dair tart??ma üzerine de Bakan, "Hiçbir Avrupa ülkesinde bu kadar dü?ük fiyatlar yok. Et s?radan bir ürün de?il, onun için hayvanlar ya??yor ve kesiliyor" diyor ve etik aç?dan da herkesi sorumlulu?a davet ediyor.
F?YATLARI SERBEST P?YASA BEL?RL?YOR
Bonn Üniversitesi'nden Dr. Johannes Simons, Almanya’da et fiyatlar?n?n arz ve talep dengesine göre haftal?k belirlendi?ini kaydediyor. Üretici birliklerinin bir fiyat tavsiyesinde bulundu?unu, ancak mezbahalar ile fabrikalar için bunun ba?lay?c?l??? olmad???n? aktar?yor. Basitçe aç?klamak gerekirse, mezbahalar?n, satabilecekleri öngörüsünde bulundu?u et miktar? ile mevcut hayvan oran?na bak?p, ödeyebileceklerini beyan ettikleri miktar?n ete fiyat olarak saptand???n? anlat?yor. 2018 y?l? sonunda örne?in belli ürünlerin Çin'e ihraç edilmesiyle fiyatlar?n ç?kt???n?, al?c? bulunamad???nda da dü?tü?ünü anlat?yor. Ve zaman zaman mangal döneminde veya Noel’de örne?in fiyatlar?n hafif yükselme kaydetti?ini de ekliyor.
?statistiklere göre Almanya’da ki?i ba??na dü?en s???r ve dana eti tüketimi y?lda 10 kilogram. Domuz eti ise 34 kilogram. Dr. Simons, kuzu eti piyasas?n?nsa Almanya’da hemen hemen hiç rol oynamad???n?, genelde ithal edildi?ini bildiriyor.
Almanya’da fiyatlar temelde hayvanc?l?k yapan çiftçilerle mezbahalar aras?ndaki anla?malarla saptansa da ürünün tüketiciye ula?an fiyat?nda mezbahalar?n elindeki et türü ve market i?leten büyük g?da devleri aras?ndaki pazarl?klar?n da rol oynad??? dikkat çekiyor.
Almanya’da g?da sektörüne yön veren dört büyük ?irket bulunuyor. Bunlar, Netto ucuz marketler zincirini de elinde bulunduran Edeka, Lidl ve Kaufland marketler zincirini i?leten Schwarz Grubu, kendi isimleriyle marketler zinciri i?leten Rewe ve Aldi. Bu marketler aras?ndaki yo?un rekabet son y?llarda fiyatlar? epeyce a?a?? çekerek tüketiciyi sevindirdi. Ayn? zamanda iklim koruma ve hayvanlar?n yeti?tirilme ko?ullar? aç?s?ndan da toplumda herkesin daha çok sorumluluk üstlenmesi yönündeki seslerin de artmas?na neden oldu.
YARIM SAAT ASGAR? ÜCRETE B?R K?LO KIYMA
Bu hafta Aldi marketler zinciri tavuk gö?sünü 4,98, hindi ?initzelini 5,98, antrikotu da 11,99 euroya sat?yor. Di?er marketlerde de fiyatlar benzer düzeyde. Kaufland ise XXL diye niteledi?i bir kiloluk s???r k?ymas?n? 4,49 euroya sunuyor. ?statistiklere göre Almanya, sat?n alma gücüne oranla et fiyatlar?n?n Avrupa Birli?i ortalamas?n?n epey alt?nda oldu?u bir ülke.
Avrupa Türk Döner ?malatç?lar? Derne?i (ATD?D) Yönetim Kurulu Ba?kan?, g?da mühendisi Gürsel Ülber, dünyan?n pek çok bölgesine göre Avrupa’da, özellikle de Almanya’da et fiyatlar?n?n sat?n alma gücüne oranla dü?ük oldu?unu do?ruluyor. Temel asgari ücretin 9,35 euro oldu?u göz önünde bulundurulursa, asgari ücret alan bir vatanda??n yar?m saatlik ücretiyle bir kilogram k?yma sat?n alabildi?ini belirtiyor.
HAYVANCILIK ?Y? YAPILDI?I ?Ç?N ET UCUZ
DW Türkçe’ye konu?an Gürsel Ülber, Almanya’da et fiyatlar?n?n ucuz olmas?n?n hayvanc?l???n efektif yap?lmas? sayesinde gerçekle?ti?ini söylüyor ve "Örne?in Almanya’da on büyükba? hayvandan be? ton canl? a??rl??? ç?k?yorsa, Asya'da bunun için en az 30 hayvan beslemeniz gerekir" diyor.
Et üreticisi ?irketlerin Danimarka, Hollanda, Almanya gibi standartlar? yüksek ülkelerde oldu?unu da vurgulayan Ülber, bunlar?n satt??? etin Romanya veya Bulgaristan gibi ücretlerin dü?ük oldu?u ülkelerde elbette pahal?ya geldi?ini belirtiyor. "Asgari ücretin bin 600 euro oldu?u bir ülkede üretip, 600 euro oldu?u bir ülkeye sat?l?rsa, vatanda? sat?n alma gücüne göre eti elbette pahal? bulacakt?r" diyor.
Öte yandan kötü çal??ma ko?ullar? nedeniyle çok say?da koronavirüs vakas? ya?anan et fabrikalar? ve mezbahalar nedeniyle fiyatlar?n yükseltilmesi taleplerini ise ele?tiriyor. Ülber, Almanya’da et fiyatlar?n?n yükseltilmesi halinde Rusya, Romanya veya Bulgaristan gibi ülkelerin et sat?n alamayaca??n? savunuyor.
Et fiyatlar?n?n ham madde fiyatlar?yla do?rudan ba?lant?l? oldu?unu da söyleyen Ülber, örne?in ham maddeye gelen zam ile yem fiyatlar?n?n yüzde 30 yükselmesi halinde, bunun ete yüzde 5 ila 10 zam ?eklinde yans?mas?n?n kaç?n?lmaz oldu?unu belirtiyor.
MEZBAHALARDA YÜZLERCE KORONA VAKASI
Almanya’da Kuzey Ren-Vestfalya ile A?a?? Saksonya eyaletleri ba?ta gelmek üzere kimi et fabrikalar?nda çok say?da korona vakas? tespit edilmesi mezbahalarda y?llard?r bilinen kötü çal??ma ko?ullar?n?n de?i?tirilmesi ve hayvanc?l?ktaki ko?ullar?n iyile?tirilmesi yönündeki talepleri yeniden gündeme getirdi. Almanya Tar?m ve G?da Bakan? Julia Klöckner, Cuma günü sektörün temsilcileriyle yapt??? zirve sonras?nda "Daha iyi et fiyatlar?na ihtiyac?m?z var" diye konu?tu. Bakan Klöckner'in, sektör, ticaret ve tüketici temsilcileriyle yapt??? toplant?da hayvanlara iyi ko?ullar sa?layacak bir vergi ödenmesini önerdi?i de bildiriliyor.
Toplant?ya kat?lan, Tönnies et fabrikas?n?n bulundu?u Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin tar?m bakan? Ursula Heinen-Esser de iklim ve hayvanlar? daha iyi koruman?n, sosyal standartlar? daha iyi sa?laman?n bir bedeli oldu?unu söyledi ve bütün bunlar?n bedavaya sa?lanamayaca??n? vurgulad?.