30 Ekim 2020’de ?zmir’de 117 vatanda??n ya?am?n? yitirmesine neden olan depremin 4. y?l?nda bu ac? olay?n bir benzerinin daha ya?anmamas? için kapsaml? çal??malar devam ediyor. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, kentin afetlere kar?? dirençlili?ini art?rmak, do?ayla uyumlu ve güvenli ya?am alanlar? olu?turmak için Deprem Master Plan? çal??malar?na h?z kazand?rd?.
Yerle?ime uygunluk haritalar? ortaya ç?kart?lacak
Deprem Master Plan? için altl?k olu?turacak yap? envanteri, depremsellik-tsunami ara?t?rmas? ve mikrobölgeleme etüt çal??malar? tamamland???nda güvenli bir kent için gerekli veriler elde edilmi? olacak. Tüm ara?t?rma sonuçlar? entegre edilerek deprem etkisinde yap?-zemin etkile?imi en gerçekçi ?ekilde analiz edilecek. Deprem tehlike haritas? ile yerle?ime uygunluk haritalar? olu?turulacak. K?y?lar? etkileyecek tsunami tehlikesi modellenecek.
Kapsay?c? yöntemle olu?turuluyor
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay, geçen eylül ay?nda “2024 ?zmir Deprem Master Plan? Çal??tay?”na da ev sahipli?i yaparak bilimin öncülü?ünde ?zmir’in olas? bir depreme haz?rlanmas? için tüm payda?lar? bir araya getirdi. Depremle ilgili yol haritas?n?n konu?uldu?u çal??tayda, Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel ?yile?tirme Daire Ba?kanl??? taraf?ndan yürütülen tüm çal??malar masaya yat?r?ld?. 102 kurum ve kurulu?tan 250 uzman?n kat?l?m? ile yap?lan çal??tayda, 1999 y?l?nda tamamlanan ?zmir Deprem Master Plan?’n? güncellemek için yeni yol haritas? olu?turuldu. Master Plan için Bilim Kurulu ve Dan??ma Kurulu olu?turuluyor. Deprem Master Plan?’n?n bir y?l içinde bitirilmesi planlan?yor.
Büyük?ehir 100 bin binan?n envanterini ç?kard?
?zmir’de yakla??k 906 bin yap? bulunuyor. Bu yap?lar?n yüzde 88’i 1999’daki Deprem Yönetmeli?i öncesi yap?lm?? ve yap? denetim hizmeti almam?? durumda. Buradan hareketle Türkiye’nin en kapsaml? deprem ara?t?rma ve risk azaltma projelerini hayata geçiren Büyük?ehir Belediyesi, çal??malar?na dört koldan devam ediyor.
?zmir Büyük?ehir Belediyesi, yap? stoku çal??malar? kapsam?nda ?n?aat Mühendisleri Odas? ?zmir ?ubesi ile yapt??? protokol ile Bornova ve Bayrakl?’da yakla??k 100 bin binan?n envanterini ç?kard?. Bu çal??mayla yap?lar?n deprem s?ras?ndaki davran??lar? belirleniyor. Ayr?ca binaya ili?kin her türlü bilginin yer ald??? kimlik belgesi olu?turuluyor. Böylece o bina hakk?ndaki ruhsat, mimari proje gibi belgeler ile en yak?n toplanma alan? gibi bilgilere h?zl? ve do?rudan eri?im sa?lanabiliyor. Yap? envanteri ile önceliklendirilen yap?larla bölgesel bazl? sonuçlara ula??larak yüksek öncelikli kentsel iyile?tirme bölgeleri belirleniyor.
Bahse konu çal??malar saha, ar?iv ve analiz çal??malar?ndan olu?uyor. Saha ve ar?iv çal??malar? uzman in?aat mühendisleri taraf?ndan yap?l?yor; elde edilen veriler ise ODTÜ akademisyenleri taraf?ndan analiz ediliyor. Saha çal??malar?nda sokak taramas? ile binalar d??ardan de?erlendiriliyor ve örneklem düzeyinde beton çekici okumas? ve röntgen taramas? yap?l?yor. Ard?ndan üç boyutlu analiz çal??malar? yap?l?yor. Yap? envanteri çal??malar?na Kar??yaka ilçesi ile devam edilecek. Projenin etaplar halinde kent genelindeki tüm ilçelerde tamamlanmas? planlan?yor.
En geni? ve kapsaml? deprem ara?t?rma projesi ?zmir’de sürüyor
Depremsellik-Tsunami Ara?t?rmas? ve Mikrobölgeleme Etüt Çal??malar? kapsam?nda da önemli çal??malar yürütülüyor. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi bu çal??malar? ODTÜ, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve ?zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ile yapt??? protokol ile sürdürüyor. ?zmir il merkezini referans alan 100 km. yar?çapl? alanda sürdürülen “?zmir ?li Depremsellik Ara?t?rmas? Projesi” hala ülkemizin en geni? ve kapsaml? deprem ara?t?rma projesi olarak biliniyor. Sadece ?zmir de?il Ayd?n ve Manisa illerinin bir bölümündeki faylar? da kapsayan bu ara?t?rma projesi tamamland???nda ?zmir’in gelecekte kaç büyüklü?ünde depremle kar?? kar??ya kalabilece?ine, yap?lar? etkisi alt?na alacak deprem ivmesinin olas? büyüklü?üne, depremlerin yüzey faylanmas? yaratma riski ta??y?p ta??mad???na, k?y?larda olu?abilecek olas? tsunami senaryolar?na ili?kin somut bilgiler elde edilmi? olacak.
Mikrobölgeleme çal??malar? kentin tamam?na yay?l?yor
Mikrobölgeleme çal??malar? ile de ?zmir’in zemin yap?s? inceleniyor. 30 Ekim ?zmir Depremi’nden en çok etkilenen Bornova baseninin (Bayrakl?, Konak, Bornova ?lçelerini kapsayan) zemin yap?s? ve basen etkisi dâhil davran?? özelliklerinin ara?t?r?lmas?na yönelik çal??malar h?zla devam ediyor. Bornova mikrobölgeleme çal??mas? kapsam?nda 7 bin 12 hektarl?k alanda yakla??k 1500 adet sondaj kuyusu aç?ld?. Bornova baseninde, Bornova ilçesine ait yürütülen mikrobölgeleme çal??malar?n?n 2024 y?l? sonuna kadar, Konak ve Bayrakl? ilçelerindeki alanlarda yürütülecek çal??malar?n ise 2025 y?l? sonunda kadar tamamlanmas? hedefleniyor. Kar??yaka ilçesinde yakla??k 2 bin hektarl?k alanda mikrobölgeleme çal??malar?n?n yap?lmas? için yap?m ihale süreci ba?lat?ld?. Bayrakl?, Konak ve di?er ilçelerin mikrobölgeleme ?artnameleri haz?rland?. Kurum görü?leri geldikten sonra onlar?n da yap?m ihaleleri gerçekle?tirilecek. 11 merkez ilçe öncelikli olmak üzere tüm ilçelerde mikrobölgeleme çal??malar?n?n etaplar halinde tamamlanmas? hedefleniyor.
Bütün çal??malar tamamland???nda; depremsellik ve tsunami projesi ile mikrobölgeleme ve yap? envanteri ara?t?rma sonuçlar? entegre edilerek deprem etkisinde yap?-zemin etkile?iminin en gerçekçi ?ekilde analiz edilmesi öngörülüyor.
Türkiye’de ilk kez ?zmir’de yap?l?yor
30 Ekim 2020 depreminin etkiledi?i Bornova’da zeminden al?nan numuneler, Türkiye’de ilk kez ?zmir’de kurulan Ege?ehir Laboratuvar?’nda incelendi. Yakla??k 30 bin deney yap?ld?.
Ege?ehir Laboratuvar?’nda Türkiye’de ilk ve tek olarak rezonant kolon, bender element deneyleri yap?l?yor. Mühendislik olarak ise konsolidasyon, zeminde tek ve üç eksenli bas?nç dayan?m?, kesme kutusu, kayada makaslama deneyi, kayada üç eksenli bas?nç dayan?m? yap?l?yor. Zemin (fiziksel) deneyleri ise su içeri?i, k?vam limitleri, elek ve hidrometre analizi ile özgül a??rl?ktan olu?uyor.