?? insan? ve sivil toplum temsilcisi Osman Kavala’n?n tutuklulu?unun sekizinci y?l? dolarken, Türkiye’den ve dünyadan siyasetçiler, hukukçular, akademisyenler ile insan haklar? savunucular? bir kez daha “adalet” ça?r?s?nda bulundu.
Aç?klamada, eski Cumhurba?kan? Abdullah Gül, Orhan Pamuk gibi isimlerin yan? s?ra eski TBMM Ba?kan? Cemil Çiçek de yer ald?...
11. Cumhurba?kan? Abdullah Gül, “A?HM karar?n?n yerine getirilmesi hem ona yap?lan haks?zl??? giderecek hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin itibar?na katk? sa?layacakt?r” derken; eski Adalet Bakan? Cemil Çiçek, “Öcalan’la ilgili A?HM karar?n? uygulamak en zoruydu, onu bile uygulad?k. Ayn? dü?üncedeyim” ifadelerini kulland?.
Osman Kavala’y? AK Parti hükümetlerinin ilk dönemlerinde D??i?leri Bakan? iken tan?d?m. Hükümetlerimizin Türkiye’nin köklü problemlerine çözüm bulmak için uygulad??? kararl? politikalar?na, baz? (a??r? ulusalc?) çevrelerin ?iddetli muhalefeti kar??s?nda bize en güçlü deste?i veren sivil toplum hareketlerinin içindeydi. Öncelikle AB ile müzakerelere ba?lamak ve hukuk ve siyasi standartlar?m?z? yükseltmekle ilgili yasa de?i?iklikleri ve Kürt sorunu ile ilgili o zaman için cesaret isteyen politikalar?m?z? sivil toplum örgütleriyle payla?t???m?z toplant?larda bizleri heyecanla destekledi?ini hat?rl?yorum. Benim nazar?mda Osman Kavala, nas?l birçok samimi muhafazakâr i? adamlar? gönüllü olarak bizim camiam?z?n vak?f ve dernek faaliyetlerini destekledilerse, o da kendi inand??? do?rultuda toplumsal ve kültürel çal??malar? destekleyen bir i? adam?yd?. AK Parti olarak 2004 y?l?nda anayasan?n 90. maddesinde yapt???m?z de?i?iklikle Avrupa ?nsan Haklar? Mahkemesi’nin kararlar?n?n hukuk uygulamalar?m?zda göz ard? edilemeyece?ini dikkate alarak, Osman Kavala ile ilgili A?HM karar?n?n yerine getirilmesi hem ona yap?lan haks?zl??? giderecek hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin imaj?na katk? sa?layacakt?r.
Cemil Çiçek
Gerek Adalet Bakanl???m gerek sekiz y?la yak?n süren Hükümet Sözcülü?üm ve daha sonra TBMM Ba?kanl??? görevlerim boyunca bu ve benzeri konularda muhtelif aç?klamalar yapt?m. Özellikle Avrupa ?nsan Haklar? Mahkemesi’nin kararlar?n?n uygulanmas? gereklili?i hususunda yapt???m bir aç?klama hemen akl?ma geliyor. (*)
Bu aç?klamamda Abdullah Öcalan’la ilgili A?HM karar? uygulanmas? en zor karar oldu?u hâlde, bu karar?n bile uyguland???n? belirtmi?tim. Bugüne bakt???m?zda, o aç?klamalar?ma nazaran yeni bir durum yok. Konu ayn?, uygulanacak kurallar ayn?, karar? veren mahkemeler ayn?… Dolay?s?yla yeni bir ?ey söylemeye gerek yok. Geçmi?te ne söylediysem ayn? fikirleri ta??yorum.
Cemil Çiçek, de?indi?i aç?klamas?n?, 2021 sonbahar?nda Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin Türkiye’ye, A?HM’nin Osman Kavala ve Selahattin Demirta? ile ilgili kararlar? uygulanarak bu iki ismin serbest b?rak?lmas? yönünde ça?r?da bulunmas? üzerine ç?kan tart??malar s?ras?nda gazeteci Fikret Bila’ya yapm??t?.
Orhan Pamuk
Osman Kavala içeri al?nal? sekiz y?l olmu?! Onun u?rad??? s?n?rs?z haks?zl?k ve zulüm ve buna seyirci kalmak bize yaln?z Kavala’n?n de?il hepimizin de onun gibi esir oldu?unu hissettiriyor.
Prof. Adem Sözüer
“D??ar?dan içeriye mektuplar”daki yaz?mda cezaevlerinde hukuken tutuklu ve hükümlüler kategorisi d???nda kimse bulunamayaca??n? söylemi?tim. Bu nedenle “Osman Kavala,Can Atalay” örneklerindeki gibi, haklar?nda Anayasa Mahkemesi veya A?HM kararlar?n?n uygulanmad??? için dört duvar aras?nda kalmaya zorlanan ki?ileri hangi kategoriye sokaca??z?” diye sormu?tum. AYM/A?HM kararlar?na ra?men ki?ileri cezaevinde tutman?n ki?iyi hürriyetinden yoksun b?rakma suçunu olu?turdu?unu ve böylece “suç i?lenerek cezaevinde tutulanlar” ?eklinde üçüncü bir kategorinin meydana getirildi?ini ifade etmi?tim. (*)
Aradan bir buçuk y?l geçti ve Kavala’n?n üçüncü kategori kapsam?ndaki ma?duriyeti sekizinci y?l?n? doldurdu. Üstelik A?HM’nin kararlar?n? dikkate almamak ve AYM’nin sadece bireysel ba?vuru de?il norm denetimi sonucu verdi?i kararlar? uygulamamak da “ola?an bir uygulama” oldu.
Halbuki Demirta? ve Kavala kararlar?n? uygulamaman?n bir istisna oldu?u zannedilirken, “siyaseten” yanl?? bulunan A?HM ve AYM kararlar?n?n göz ard? edilmesi adeta kural haline geldi. Ama pozitif hukuka yani yürürlükteki “olan”hukuka göre bu kararlar?n ba?lay?c? oldu?u, taraf? oldu?umuz sözle?me, Anayasa ve CMK’da aç?kça öngörülmü?.
Hukuk devletlerinde yürürlükteki “olan hukuk” ve bunu iyile?tirmek söz konusu oldu?undan göz önünde tutulan “olmas? gereken hukuk” d???nda üçüncü bir kategori yoktur. Ancak son geli?melere bak?ld???nda t?pk? cezaevlerindeki üçüncü bir kategori gibi hukukta da üçüncü bir kategori ile kar?? kar??yay?z. Hayat tarz? veya siyasi rakip olmalar?ndan dolay? ya da mizah, bar??ç?l protesto veya ele?tiri hakk? kapsam?ndaki söz ve davran??lar? nedeniyle insanlar?n gözalt?lara, tutuklamalara ve cezaland?rmalara maruz kalmas? gibi pek çok hukuk d??? uygulama, hukukta üçüncü bir kategoriye i?aret ediyor.