6 ?ubat Kahramanmara? depremlerinin y?l dönümü öncesinde ?TÜ Maden Fakültesi Sismoloji ve Jeofizik Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Taymaz'?n da aralar?nda bulundu?u akademisyenler, fay hatlar? ile ilgili akademik çal??ma yapt?.
Çal??malar, uluslararas? dergilerde '2023 Mw 7.8 ve Mw 7.6 Kahramanmara? Deprem Dizisinden Kuvvetli Yer Hareketinin Özellikleri' ve '2023 Kahramanmara? Türkiye Deprem ?kilisinin H?zl? Y?rt?lmayla Tetiklenmesi ve Basamakl? Fay K?r?lma Mekanizmalar?' ba?l?klar? ile yay?mland?. Çal??malarda hem Kahramanmara? depremlerinin ya?and??? fay hatt?n?n durumu hem de Türkiye'deki faylara etkisi yer ald?. Prof. Dr. Taymaz, yapt?klar? ara?t?rmay? anlatt?.
"5.5TEN BÜYÜK DEPREMLER OLACAK"
- 6 ?ubat 2023 Kahramanmara? depremleri, ulusumuzun, milletimizin, vatan?m?z?n ve dünyan?n ya?ad??? en büyük k?tasal ölçekteki deprem çiftlerinden bir tanesi" diyen Prof. Dr. Taymaz, "Bu ?ekilde tarihe geçmi? bir deprem.
- Benim kendi hesaplamalar?ma göre, birinci depremin büyüklü?ü 7.96; ikinci depremin büyüklü?ü 7.8. Bunu özellikle vurgulamak istiyorum; sismoloji ve deprem kaynak sismolojisi konusunda uzman bir akademisyen olarak 40 y?ll?k bilgi, birikimimle ve dünyan?n ula?abildi?i teknoloji, bilimin geli?imi ile paralel olarak bilgisayar teknolojisiyle beraber elde etti?imiz süper güçlü bilgisayarla yap?lan modellemeler sonucu elde edilen magnitüd budur. Tabii henüz artç?lar bitmedi. 1-2 y?l kadar daha bu bölgede 5.5'ten büyük depremler olacak.
- Kahramanmara? depreminin b?rakt??? noktadan itibaren, Do?anyol-Sivrice depreminin ucundan Karl?ova'ya kadar giden k?s?mda, Sivrice, Palu, Bingöl, Hazar aras?ndaki olan kesim ve oradan Karl?ova'ya kadar olan bölüm k?r?lmad?. Buralarda 6.5, 7 büyüklü?ünde deprem olu?abilecek potansiyele sahip. Geçmi?te, tarihte veriler var.
- Karl?ova'dan Yedisu'ya kadar var. Yedisu'dan Erzincan'a, Re?adiye'ye kadar uzanan o bölgede k?r?lmayan kesimler var. Bunlar, hep 7'lik deprem ama en son 13, 15 Mart 1992 Erzincan depreminden sonra hem 13 Mart'ta ana ?ok hem 15'inde Pülümür, Ovac?k fay?na do?ru, Tercan'dan itibaren güney kesimi k?r?lm??t?. O iki bölüm k?r?lmad? ama o iki k?r?k parças?n? fay sistemini bütüncül olarak birle?tirecek olursak; bu 2 depremde Sürgü fay? ile Do?an?ehir fay?n?n Malatya -Ovac?k aras?ndaki birle?en fay kolu ile Pülümür'e kadar olan k?sm?nda deprem üretmeyen, uç k?s?mlar?nda stres transferi var.
"30-40 YIL ÖNCEK? KIRILAN DÖNGÜLER?N? TAMAMLADILAR"
- Oralarda yönelimler hep küçük depremler; hep 5,5. Bir sismolog olarak 6'dan büyük depremleri daha çok ciddiye al?yorum ama ülkemizde 5,5 de y?k?mlara sebebiyet veriyor. O bölgeler k?r?lmad?. Malatya, Ovac?k fay? bunlar büyük fay. Her biri 100 kilometrenin üzerinde. Bunlar?n her biri, 1 tane 1999 Gölcük depremi üretecek potansiyele sahip. O ikisi k?r?lmad? ama Erzincan Ovas?'ndan itibaren Kuzey Anadolu Fay?'n?n bütün co?rafya üzerinde Ladik, Havza, Tokat, Yozgat, Çank?r?, Bolu, Düzce'ye kadar gelen k?s?mda da k?r?lmayan kesimler var. Bunlar, 30-40 y?l önceki k?r?lan döngülerini tamamlad?. Bu i?in tamamen Kuzey Anadolu Fay? k?sm?" diye konu?tu.
"BÜYÜK DEPREMLER OLACAK"
- Do?u Anadolu Fay?'n?n devam?nda bakacak olursak; Hatay Samanda?'dan itibaren Ölüdeniz Fay?'ndan K?z?ldeniz'e kadar olan bölgede k?r?lmayan fay, bir sonraki 7, 7,5 büyüklükteki deprem Lübnan'da, Filistin'de, ?srail'de olacak; o bölgeyi y?pratacak. K?br?s etkilenecek, büyük tsunamiler olacak. Çünkü en son 1890'l? y?llarda ya da 1870'te olmu?tu. Onlar? da çal??t?k. Hem depremi hem tsunamisini modelledik