Rusya’n?n Ukrayna’y? i?gali emtia fiyatlar?n? da etkiledi. Sava? nedeniyle son y?llar?n en yüksek seviyesini gören nikel, bak?r, alüminyum gibi metalleri tedarik etme konusunda endi?e ya?an?yor. Sava??n ba?lad??? 24 ?ubat’ta 25 bin dolar civar?nda olan nikelin tonu 42 bin dolara ç?kt?. Çinko fiyatlar? da 3 bin 600 dolardan 3 bin 800 dolara, bak?r fiyatlar? ise 9 bin 800 dolardan 10 bin 100 dolara ç?kt?. Fiyat art??lar?nda Bat? ülkelerinin Rusya’ya uygulad??? yapt?r?mlar?n etkisi büyük.
Metallerin ana madde olarak kullan?ld??? birçok sektör de fiyat art??lar?ndan etkilendi. Bunlardan biri de bozuk paralar. Bak?r, nikel ve çinko metalleri madeni paralar?n üretiminde kullan?lan üç ana madde. Madeni para üretiminde kullan?lan metallerin fiyatlar? artt?kça maliyetleri de?erinin üzerine ç?kt?. Ülkede 1 kuru?, 5 kuru?, 10 kuru?, 25 kuru?, 50 kuru? ve 1 lira olarak üretilen madeni paralar?n her birinin madeni de?eri, para de?erinin üzerine ç?kt?.
Birgün'ün haberine göre; 50 kuru?un üretim maliyeti yakla??k üç kat? olan 1 lira 47 kuru?a, 1 liran?n üretim maliyeti ise 1 lira 78 kuru?a kadar ç?kt?. Ekim ay?ndan bu yana 1 kuru?un maliyeti yüzde 111, 5 kuru?un yüzde 124, 10 kuru?un yüzde 119, 25 kuru?un yüzde 123, 50 kuru?un yüzde 122 ve 1 TL’nin maliyeti ise yüzde 125 artt?.
Paran?n havaya at?l?p yere dü?ünceye kadar de?er kaybetti?ini söyleyen CHP U?ak Milletvekili Özkan Yal?m, “Daha önce ilk hesap yapt???mda bizdeki madeni paralar?n fiyatlar?n?n art??? dolar kurunun art???ndan kaynaklanmaktayd?. ?imdi Ukrayna ve Rusya’da ç?kan sava??n etkileri ile Londra Borsas?’nda ki metal fiyatlar? dolar kar??s?nda artmaya ba?lad?” dedi.
Konuyla ilgili Darphane Genel Müdürlü?ü’ne para maliyetleri ile ilgili sorular? iletti?ini ancak sorular?n ticari s?r gerekçe gösterilerek yan?tlanmad???n? dile getiren Yal?m, ?unlar? söyledi: “Maliyetler bu de?erlerin daha alt?nda olsayd? Merkez Bankas? ç?k?p bu hesaplamay? yalanlard?. Yalanlamad???na göre bu i? ticari s?r olarak üzeri örtüldü?üne göre bence maliyetler burada hesaplad?klar?m?z?n çok daha üzerinde oldu?u anla??l?yor. Benim korktu?um ba?ka bir konu daha var; bu paralar bas?l?p, piyasaya sürülüyormu? gibi gösterilip tekrar Merkez Bankas?n arka kap?s?ndan hurda fiyat?na sokuluyor olmas?n. Ekonomimiz böyle giderse bizler daha çok bu paralar?n de?erini hesaplar?z”
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk madeni paralar?n?n 1924 y?l?nda bas?ld???n? belirten Yal?m, “100 para, 5 kuru? ve 10 kuru? madeni paralara, 1925’te 25 kuru? eklendi. Darphane Genel Müdürlü?ü’ndeki bilgilere göre 1940 y?l?nda bas?lan 10 paran?n yüzde 85’i bak?r, yüzde 5’i nikel, yüzde 10’u ise alt?ndan olu?uyordu. Dönemin ?artlar?nda 10 paran?n a??rl??? 4,20 gramd?. 10 paray? bugün imal etmeye kalksak içinde 0,69 kuru? bak?r ve 0,81 kuru? nikel olmakla bunun maliyeti tam 1,5 TL olur. ?çindeki yüzde 10 alt?n?n 18 ayar oldu?unu varsayarsak içindeki 0,42 gram alt?n?n de?eri 281,4 TL olur ve 10 paran?n toplam maliyeti 282,9 TL olur” diye konu?tu.