CHP U?ak Milletvekili Özkan Yal?m, bir çal??ma yaparak özellikle madeni paralar?n bas?m?ndaki madenlerin fiyat?n?n yükselmesi ile para maliyetinin nas?l yükseldi?ini ortaya koydu. Yal?m, “Darphane’nin enerji, personel ve di?er giderleri var. Merkez Bankas? madeni para bas?m?nda ciddi zarar ediyor” dedi.
Yal?m’?n çal??mas?na göre, halk?n “bozuk para” olarak nitelendirdi?i 1, 5, 10, 25 ve 50 kuru?luklar?n maliyetleri son dönemde inan?lmaz ölçüde yükseldi. Yal?m, bozuk paralarda kullan?lan madenlerin maliyetlerini belirledi. Buna göre, madeni paralarda bak?r, nikel ve çinko madenleri kullan?l?yor. Dövizdeki art??la birlikte madeni paralar?n maden de?erleri de yükseldi. Paralardaki maden de?erlerinden yola ç?karak hesaplama yapan Yal?m, 1 kuru?un bas?m?nda 26 kuru?luk maden kullan?ld???n? saptad?. Yani 1 kuru? basmak için Merkez Bankas?, 26 kuru?luk bak?r ve nikel madeni al?yor. 5, 10, 25, 50 kuru?luklar ve 1 TL’lik madeni paralarda ise bak?r ve nikele ek olarak çinko da kullan?l?yor. Hesaplamaya göre 5 kuru?un maden maliyeti 28 kuru?a, 10 kuru?un maliyeti 31 kuru?a, 25 kuru?un maliyeti 39 kuru?a ve 50 kuru?un maliyeti de 66 kuru?a yükselmi? durumda. 1 TL’nin maden maliyeti ise 79 kuru? olarak hesaplanm??.
KURU?LAR BULUNMUYOR
Cumhuriyet'ten Sertaç E?'in haberine göre paralardaki maden de?erlerinin yükselmesiyle piyasada baz? madeni paralar bulunmuyor. Tüm ara?t?rmalar?na kar??n 1 ve 5 kuru? bulmakta zorland?klar?n? dile getiren Yal?m, ?öyle konu?tu: “Madeni paralar? eritip içindeki madenleri ayr??t?rarak satmak kârl? hale geldi. Bu yüzden Merkez Bankas? hükümetin izledi?i yanl?? politikalar nedeniyle madeni para bas?m?nda zarar ediyor. Madeni paralar? toplayan hurdac?lar da kâra geçiyor. Kuru?lar? toplay?p erittikleri için piyasada yeterince kuru? bulunmuyor. Ayr?ca maden kendili?inden para olmuyor. Bunun için kurulmu? Darphane var. Orada çal??anlar var, harcanan enerji, personel ve di?er giderler var.”
?ktidara yak?n medya kanallar?n?n sürekli di?er ülkelerde ya?anan ekonomik zorluklar? haber yapt???n?, bununla Türkiye’deki kötü durumun normalle?tirilmeye çal???ld???n? belirten Yal?m, ülke tarihinde benzer bir durumun daha önce tespit edilmedi?ini vurgulad?.