Otomotivde, kur art??? kaynakl? kriz büyüyor. Döviz kuruna endeksli otomobil fiyatlar?na her hafta yeni bir zam gelmeye ba?lad?. Otomobil fiyatlar?nda son bir aydaki art??, geçen hafta yap?lan zamlarla birlikte yüzde 50’yi geçti. Vergi dilimi de?i?en baz? modellerde ise ayn? dönemdeki fiyat art??? yüzde 100’ü a?t?. Fiyat art??lar?n?n talepte önemli oranda azalmaya neden olaca??, bir süredir devam eden çip krizinin de etkisiyle pazarda daralman?n h?zlanaca?? öngörülüyor. Ancak as?l büyük kayb?n gelecek y?l ya?anmas?ndan endi?e duyuluyor.
Sektör yetkilileri, en acil ihtiyaçlar?n?n öngörülebilirlik ve matrah düzenlemesi oldu?unu belirtirken, gerekli önlemler al?nmad??? takdirde otomotivdeki kayb?n, sat?? sonras? ve sigorta gibi payda? sektörlerde de istihdam ve ekonomik kayba neden olaca?? uyar?s?n? yap?yor.
Yüzde 50 ÖTV diliminde tek bir model kald?
A?ustos 2021’de ÖTV matrahlar?nda düzenleme yap?lm??, bu sayede yüzde 80’den yüzde 50 ÖTV baremine giren 50’den fazla otomobil modelinin fiyat? yüzde 16’ya yak?n dü?mü?tü. Ancak çip krizi nedeniyle tüketici yakla??k 60 bin TL olan bu vergi avantaj?ndan yararlanamadan, kurdaki h?zl? yükseli?e paralel yüzde 50 ÖTV bareminde kalan model say?s? h?zla dü?meye ba?lad?. 300 bin TL’nin alt?ndaki otomobilleri kapsayan bu ÖTV diliminde aral?k ba??nda 20’nin alt?na dü?en model say?s?, geçen hafta itibar?yla 1’e indi. ÖTV matrah düzenlemesinin tüketici aç?s?ndan neredeyse hiçbir avantaj? kalmad?. Çünkü a?ustos ay?nda Euro kuru 10 TL civar?ndayken geçen hafta 19 TL’ye dayand?. Hyundai, Toyota, Renault, Dacia, Kia gibi markalar?n k?sa süre öncesine kadar yüzde 50 ÖTV dilimine giren Clio, Duster, i10, i20, Picanto, Coralla gibi ucuz modellerine gelen kur zamlar?yla bu araçlar da yeniden yüzde 80 vergi dilimine ç?kt?. Böylece 300 bin TL’nin alt?ndaki tek otomobil modeli Fiat Egea Sedan’?n manuel vitesli baz versiyonlar? kald?. K?sa sürede bu modelin de vergi avantaj?n? kaybederek, 300 bin TL’yi açabilece?i öngörülüyor.
1 günde arac?n fiyat? 100 binden fazla artt?
Son dönemde yap?lan fiyat de?i?imlerine birkaç örnek vermek gerekirse; kas?m ba??nda 202 bin TL olan manuel vitesli baz versiyon Cilo’nun (1.0 TCe ECO) liste fiyat?, 19 aral?k itibar?yla 404 bin TL’ye ula?t?. Vergi dilimi de?i?ti?i için sadece 1 günde arac?n fiyat? 100 binden fazla artt?. 3 Kas?m’da 194 bin TL olan Renault Taliant’?n dünkü liste fiyat? 399 bin TL’ydi. Kia Rio’nun manuel vitesli baz versiyonun 3 Kas?m’da 191.900 TL olan fiyat?, 19 Aral?k’ta 331 bin TL’ye yükseldi.
Hyundai’nin ?zmit’te üretti?i i10’nun fiyat? da ayn? dönemde yüzde 70’ten fazla artarak 300 bin TL’yi geçti. Ancak web sitesinde liste fiyatlar? güncellendi?i için net zam oran?n bugün (pazartesi) belli olmas? bekleniyor. Di?er yandan, daha üst segmentte yani yüzde 80’lik diliminde olan, birkaç y?l öncesine kadar Türkiye’nin en çok satan modellerinden olan C-SUV segmentindeki Peugeot 3008’in de fiyat? bu dönemde yüzde 55 artarak 753 bin TL’ye ç?kt?.
Matrahta güncelleme aciliyet kazand?
Sektör temsilcileri, matrah düzenlemesinin yap?ld??? 12 A?ustos’tan bu yana döviz kurdaki yüzde 80’ini art??a dikkat çekerek, matrahta yeni bir güncelleme yap?lmas?n?n aciliyetine vurgu yap?yor.
Yüce Auto Skoda Türkiye Genel Müdürü Zafer Ba?ar, “Matrah düzeltmesi sektör için öncelikli olarak gerekli oldu?unu dü?ündü?ümüz konulardan biri. Söz konusu düzenlemelerin hayata geçirilmesi belli bir fiyat iyile?mesine imkan verecek olsa da bununla birlikte geçti?imiz y?la göre yüksek bir fiyat art??? gerçe?i ile kar??la?aca??m?z sonucu ortaya ç?k?yor” dedi. Ba?ar, fiyat art??lar?n?n 2022’nin ilk yar?s?nda da sat?? temposuna olumsuz yans?yaca?? görü?ünde. Ba?ar, “Çip krizinin halen etkilerini 2022 y?l?n?n ilk yar?s?nda da etkili olaca?? da göz önüne al?nd???nda y?l?n ilk yar?s?n?n 2021’e göre daha dü?ük bir tempoda ilerleyece?ini ikinci yar?s?nda özellikle son çeyrekte tedarik ve fiyat ko?ullar?n?n daha olgunla?mas?yla birlikte toparlanma e?ilim gösterece?iniz öngörüyoruz. Bu durumda 500 bin adetlik bir toplam binek pazar sonucu ile kar?? kar??ya kalabiliriz” diye konu?tu.
Otomotiv Distribütörleri Derne?i (ODD) Genel Koordinatörü Hayri Erce de tüketicinin matrah avantaj?n?n kalmad???n? dile getirerek, “Her vergi diliminde insanlara alternatif aras?nda seçme ?ans? verilmeli. Belirli bir ÖTV dilimine sadece birkaç model olmas? tüketici aç?s?ndan do?ru de?il. ?nsanlar rekabet içerisinde gönlüne göre bir araç alabilmeli” dedi.