Hükümet, bayram tatili sonras?nda TBMM'ye getirmeyi planlad??? yeni vergi paketiyle birlikte çok uluslu ve yerli ?irketlerin yan? s?ra bireyler taraf?ndan ödenen vergilerin art?r?lmas?n? öngörüyor.
Yeni vergi paketiyle Türkiye’nin gayrisafi yurtiçi has?las?n?n yakla??k yüzde 0,7’sine kar??l?k gelen ek gelir kayna?? yarat?lmas? hedefleniyor.
Bloomberg’den F?rat Kozok'un yasa teklifi ile ilgili çal??malar hakk?nda do?rudan bilgi sahibi olan yetkililerden edindi?i bilgiye göre, taslak a?amas?ndaki çal??mayla ilgili son düzenlemeler sal? ak?am? Cumhurba?kanl???’nda yap?ld?.
Vergi paketiyle ilgili yasa teklifinin bayram tatili sonras?nda Meclis’e sunulmas? ve TBMM yaz tatiline girmeden önce de yasala?t?r?lmas? hedefleniyor. Taslakta yer alan düzenlemelerle en az 226 milyar TL’lik bir ek gelir olana?? yarat?lmas? öngörülüyor.
Taslak 1999 y?l?ndaki iki depremden sonra hayata geçirilen vergi düzenlemesinden sonra bugüne kadarki en kapsaml? mali revizyonlardan biri olarak dikkat çekiyor.
ÇOK ULUSLU ??RKETLER
Tasla?a göre, OECD ve BEPS projesi kapsam?nda Türkiye’nin de aralar?nda bulundu?u yakla??k 140 ülke taraf?ndan onaylanan mutabakat metnine göre y?ll?k konsolide has?lat? 750 milyon euro e?i?ini a?an çok uluslu i?letme gruplar?n?n dü?ük vergileme yap?lan ülkelerdeki ?ube, i?tirak ve i?yerlerinin asgari bir tamamlay?c? vergilemeye tabi tutulmas? karar?ndan hareketle bu ?irketlere ek vergi getirilmesi öngörülüyor.
Bu kapsamda faaliyet gösterilen her bir ülke baz?nda belirlenen efektif vergi oran? yüzde 15’in alt?nda oldu?unda, o ülkede do?an karlara tamamlay?c? bir vergi uygulanacak. 2024 gelirlerine uygulanmak üzere ve 2025 y?l?nda verilecek ayr? bir beyanname ile yürürlü?e girmesi öngörülen düzenlemeyle tahmini 40 milyar TL gelir etkisi bekleniyor.
GAYR?MENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARI VE FONLARI
Tasar?ya göre Gayrimenkul Yat?r?m Ortakl?klar? ve Gayrimenkul Yat?r?m Fonlar?’n?n gayrimenkullerden elde edilen kazançlar dolay?s?yla asgari kurumlar vergisi ödenmesi öngörülüyor.
Mevcut kurumlar vergisi yasas?na göre, yat?r?m fon ve ortakl?klar?n?n kazançlar?n?n tamam? kurumlar vergisinden istisna.
Düzenlemenin 1 Ocak 2025’ten itibaren elde edilen kazançlara uygulanmas? durumunda 7,2 milyar TL gelir etkisi olaca?? tahmin ediliyor.
BORSA VE KR?PTO
Tam mükellef kurumlara ait olan ve 2 y?ldan fazla süreyle elde tutulan B?ST’te i?lem görmeyen hisse senetlerinin elden ç?kar?lmas?ndan do?an kazançlara uygulanan gelir vergisi istisnas? kald?r?l?yor.
Hazine ve Maliye Bakan? Mehmet ?im?ek sosyal medya platformu X’ten yapt??? aç?klamada borsaya yönelik taslak vergi çal??mas?n?n yeniden de?erlendirmek üzere bir süreli?ine ertelediklerini duyurdu.
Taslakta kripto varl?klar?n vergilendirilmesine ili?kin olarak ise 2 farkl? vergilendirme formülü öneriliyor. Bunlardan ilki, al?m-sat?mlardan on binde 3 gibi bir oranda i?lem vergisi uygulanmas?, di?eri de al?m-sat?mdan elde edilen gelirden gelir vergisi al?nmas?. Kripto varl?klara i?lem vergisi getirilmesi durumunda y?ll?k vergi getirisinin 3,7 milyar TL olaca?? öngörülüyor.
ASGAR? KURUMLAR VERG?S?
Taslakta baz? AB ve OECD ülkelerinde oldu?u gibi Türkiye’de de asgari kurumlar vergisi uygulamas? öngörülüyor.
Bu vergi, tahakkuk eden kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar dü?ülmeden önceki kurum kazanc?n?n yüzde 10’u olarak hesaplanan asgari vergiden veya beyan edilen has?lat?n yüzde 2’si matrah kabul edilerek kurumlar vergisi oran?nda hesaplanan asgari vergiden, yüksek olan?ndan az olamayacak.
1 Ocak 2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere ba?lan?lacak olan uygulama ile 2025 y?l? için ilave 90 milyar TL y?ll?k gelir etkisi öngörülüyor.
ASGAR? GEL?R VERG?S?
Çal??mada, ticari, zirai ve serbest meslek faaliyetleri nedeniyle y?ll?k gelir vergisi beyannamesi vermeye mecbur olan mükellefler için asgari gelir vergisi uygulamas? getirilmesi öngörülüyor.
Cumhurba?kan?na bu kapsamda belirlenecek oran?, sektörleri, i? gruplar?n? ve i? türleri baz?nda her bir kazanç türü itibar?yla art?rma ve azaltma yetkisi verilecek. Uygulamaya 2025’ten itibaren geçilmesi durumunda y?ll?k 37,4 milyar TL gelir etkisi öngörülüyor.
KÖ?'LERE VERG? ARTI?I
Taslakta, yap-i?let-devret ve kamu-özel i?birli?i ile yap?lan projeler kapsam?nda elde edilen kazançlar?n vergisinin de art?r?lmas? planlan?yor.
Bu oran?n yüzde 25 yerine yüzde 30 olarak uygulanmas?n?n bugün itibar?yla 44 mükellefi ilgilendirdi?i ve yeni uygulaman?n 557 milyon TL kurumlar vergisi etkisi olu?turaca?? belirtiliyor.
AKT?FTEK? MADENLERE BORSA RAY?C?
Esas faaliyet konusu k?ymetli maden al?m sat?m? olmayan i?letmeler, yat?r?m amaçl? olarak alt?n, gümü?, platin gibi k?ymetli madenleri sat?n al?yor ve aktiflerine kaydedebiliyor. Bunlara ili?kin de?er art??lar? sat?? a?amas?na kadar vergilendirilmiyor.
Taslakta bu madenler ile mevduat hesaplar?n?n, döviz ve döviz hesaplar?nda oldu?u gibi borsa rayici ile de?erlenmesi, bu de?erleme sonucu, geçici vergi dahil hesap dönemleri itibar?yla de?erleme farklar?n?n vergilendirilmesi öngörülüyor. Bankac?l?k sisteminde k?ymetli madenlere dayal? hesaplar?n büyüklü?ünün 852 milyar TL oldu?u, bunun 52,7 milyar TL’sinin ticari i?letmelerin oldu?u öngörülüyor.
??T?RAK H?SSES? SATI? KAZANCI ?ST?SNASI AZALIYOR
Kurumlar?n aktiflerinde iki y?ldan fazla bulunan i?tirak hisselerinin sat???ndan elde edilen kazançlar?n yüzde 75’i kurumlar vergisinden istisna tutuluyor. Taslakta bu oran?n yüzde 25’e indirilmesi öngörülüyor.
??tirak hissesi sat?? ve devirlerinde uygulanan istisnalar?n, yeni iktisap edilen i?tirak hisselerine yönelik olarak kald?r?lmas? planlan?yor. Mevcut istisna oran?n?n yüzde 25’e dü?ürülmesinin 2023 y?l?ndaki gerçekle?me oran?nda sat?? yap?ld??? varsay?m?yla 2024 y?l?nda 15 milyar TL vergi etkisi olu?turaca?? hesaplan?yor.
L?MAN VERG? ?ST?SNALARI DARALIYOR
Taslakla deniz ta??ma araçlar?na limanlarda verilen hizmetlere uygulanan KDV istisnas?n?n kapsam? da daralt?l?yor.
2023 y?l?nda toplam i?lem bedelinin 236,6 milyar TL oldu?u, istisnan?n kapsam?n?n daralt?lmas?yla toplam etkinin 5,4 milyar TL olaca?? tahmin ediliyor.
SAVUNMA ALIMLARINDA ?THALAT ÖNLEM?
Ulusal güvenlik kurulu?lar?n?n ihtiyaçlar? için yap?lan birçok al?m KDV’den istisna tutuluyor. Taslak çal??mayla baz? al?mlar?n ithal yap?lmas? durumunda istisnan?n daralt?lmas? öngörülüyor.
MADEN ??RKETLER?NE ?ST?SNA KALKIYOR
Mevzuata göre, alt?n, gümü?, platin arama, i?letme, zenginle?tirme ve petrol arama faaliyetlerine ili?kin olmak üzere, bu faaliyetleri yürütenlere yap?lan teslim ve hizmetler ile boru hatt?yla ta??mac?l?k yapanlara bu hatlar?n in?a ve modernizasyonuna ili?kin yap?lan teslim ve hizmetler de KDV’den istisna tutuluyor.
Çal??ma bu istisnalar?n da daralt?lmas?n? ve böylece 911 milyon TL’lik vergi etkisi olu?turmas?n? öngörüyor.
Ayn? ?ekilde limanlara ba?lant? sa?layan demiryolu hatlar?, limanlar ve hava meydanlar?n?n in?as?, yenilenmesi ve geni?letilmesi i?lerini fiilen kendisi yapan veya yat?ran mükelleflerle genel bütçeli idarelere de çe?itli KDV istisnalar? sa?lan?yor. Bu alanda yap?lacak daraltmayla da y?ll?k 1,7 milyar TL gelir bekleniyor.
Cumhurba?kanl??? ve Hazine ve Maliye Bakanl???, vergi paketi ile ilgili Bloomberg’in sorusu üzerine çal??malara ili?kin yorum yapmad?