1 Ocak 2009 tarihinde tedavüle giren 200 TL’lik banknotlar?n sat?n alma gücü sert ?ekilde dü?erken, dola??mdaki 200 TL’lik banknot say?s?nda adeta patlama ya?an?yor.
Merkez Bankas? (TCMB) verilerine göre, Ocak 2009’da dola??mda 1,77 milyar TL’lik 8,8 milyon adet 200 TL banknot vard?. 2022 y?l? Temmuz ay? sonu itibar?yla ise 152 milyar TL de?erinde 760 milyon adet 200 TL’lik banknot piyasada bulunuyor.
Bir sene önce ise tedavüldeki 200 TL’lik banknot say?s? 394 milyon adetti. Sadece bir y?lda 200 TL’lik banknot adedinde art?? oran? yüzde 93 oldu.
D??ER BANKNOTLARDAK? ARTI?LAR SINIRLI
Di?er banknotlardaki art?? oran?, 200 TL’lik banknottaki art???n çok gerisinde kald?. 100 TL’lik banknotlar?n say?s? son bir y?lda yüzde 5 art??la 1 milyar 212 milyon adede yükselirken, 50 TL’lik banknotlar?n say?s? ayn? dönemde yüzde 1,5’lik art??la 464 milyon adede yükseldi.
20 TL’lik banknot adedi ise son bir y?lda yüzde 8’lik dü?ü?le 254 milyon adede gerilerken, 10 TL’lik banknot adedi yüzde 25 art??la 382 milyona, 5 TL’lik banknot adedi yüzde 8 art??la 356 milyon adede yükseldi.
TUTARDA ?LK SIRAYA GEÇT?
Tedavüldeki 200 TL’lik banknotlar?n toplam de?eri 152 milyar TL’ye ula?t? ve bu y?l ilk kez 100 TL’lik banknotlar?n toplam de?erini a?t?.
Piyasadaki 100 TL’lerin toplam de?eri 121 milyar TL seviyesinde bulunuyor.
Tedavüldeki tüm banknotlar?n toplam de?eri ise bir y?lda yüzde art??la 307 milyar TL’ye yükseldi.
200 TL’L?K SEPET ARTIK 1248 TL
Türk liras?ndaki dramatik de?er kayb? devam ediyor. Enflasyon, yani mal ve hizmetlerin fiyat art??? h?zlan?rken, al??veri? sepetlerinin dolmas? için giderek daha fazla para gerekiyor.
1 Ocak 2009 tarihinde tedavüle giren 200 TL'lik banknotlar?n 13,5 y?ll?k öyküsü, bu durumu çarp?c? bir ?ekilde yans?t?yor.
TÜ?K verilerine göre, 1 Ocak 2009’dan 31 Temmuz 2022 tarihine kadar geçen sürede, tüketici fiyatlar? endeksi yüzde 524 oran?nda artt?.
Böylece, 1 Ocak 2009’da 200 TL’ye dolan bir al??veri? sepeti, 31 Temmuz 2022’de art?k 1248 TL’ye dolabiliyor.
200 TL’nin sat?n alma gücü, bu süreçte man?et enflasyona göre yüzde 84 oran?nda geriledi.
Üstelik, birçok vatanda??n ki?isel mal ve hizmet sepetindeki fiyat art??? bu rakam?n çok üzerinde. Yani, birçok vatanda? için 200 TL’nin sat?n alma gücündeki gerileme daha ?iddetli oldu.
200 TL’N?N SATIN ALMA GÜCÜ YÜZDE 86,2 DÜ?TÜ
Orta ve dar gelirli vatanda?lar?n enflasyonu aç?s?ndan daha önemli olan ‘g?da ve alkolsüz içecekler’ fiyat endeksi, 1 Ocak 2009 ile 31 Temmuz 2022 tarihleri aras?nda yüzde 726 oran?nda artt?.
Yani, 1 Ocak 2009’da 200 TL’ye dolan g?da sepeti, bugün 1452 TL’ye dolabiliyor.
1 Ocak 2009 ile 31 Temmuz 2022 aras?ndaki dönemde 200 TL’nin g?da sepeti için sat?n alma gücü yüzde 86,2 oran?nda geriledi.
200 TL’YE 4,7 GRAM ALTIN, 130 DOLAR ALINIYORDU
200 TL tedavüle ç?kt???nda dolar/TL 1,53, gram alt?n 43 TL seviyesindeydi. Bugün dolar/TL 17,97 TL’yi, gram alt?n ise 1033 TL’yi gördü.
1 Ocak 2009’da 200 TL ile 130 dolar ya da 4,7 gram alt?n al?nabiliyordu, bugün ise sadece 11 dolar al?nabiliyor, gram alt?n için be? adet 200 TL’lik banknot yetmiyor.
Öte yandan, enflasyonu oldu?undan dü?ük hesaplad??? yönünde ?üpheler artan TÜ?K may?s ay?ndan itibaren madde sepeti ortalama fiyat listesini yay?mlamay? durdurdu?u için Ocak 2009 ile Temmuz 2022 aras?nda 200 TL’nin sat?n alma gücüne ili?kin kar??la?t?rma yap?lam?yor.
PARA ARZINDA DA PATLAMA
TCMB verilerine göre, M1 para arz?, yani dola??mdaki para ve bankalardaki vadeli mevduat?n toplam?ndan banka kasalar?nda bekleyen nakit paran?n ç?kar?lmas?yla elde edilen rakam, bu y?l tarihi bir art?? kaydetti.
M1 para arz? son bir y?lda yüzde 94’lik art??la 2 triyon 283 milyar TL’den 4 trilyon 424 milyar TL’ye yükseldi.
Yüksek enflasyona ra?men faiz indirimleriyle birlikte kredi musluklar?n?n aç?lmas?, döviz kurlar? ve enflasyonla birlikte para arz?n?n da h?zla artmas?n? beraberinde getirdi.