?zmir’in Kadifekale semti yamac?nda bulunan yakla??k 2 bin 400 y?ll?k Smyrna Antik Kenti'nde yürütülen kaz? çal??malar?nda elde edilen bulgular, dönemin sosyal ve kültürel hayat?na ???k tutmay? sürdürüyor. Bin 500 y?l önce üzeri toprakla kapanan ve gün yüzüne ç?kar?lmas? için ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin de deste?iyle kaz? çal??malar? süren antik kente ait tiyatroda, latrina (tuvalet) bulundu. Smyrna Antik Kenti Kaz? Ba?kan?, ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk-?slam Arkeolojisi Bölümü Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Ak?n Ersoy, Kültür ve Turizm Bakanl???’n?n izniyle ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi ad?na yürütülen çal??malarda hiç beklemedikleri buluntularla kar??la?t?klar?n?, heyecanl? olduklar?n? söyledi. Kaz? esnas?nda latrinaya rastlad?klar?n? ifade eden Ak?n Ersoy, “Bizim bildi?imiz tiyatrolar?n yak?nlar?nda, gelen izleyicilere hizmet eden latrinalar var ama böyle tiyatronun sahne binas? içerisinde bir mekan?n tuvalet olarak kullan?l?yor olmas? bir ilk” dedi.
“Akdeniz co?rafyas?ndaki tiyatrolarda bir ilk”
Ersoy bulduklar? latrinan?n özelliklerini ?öyle anlatt?: “12-13 ki?inin birlikte kullanabilece?i, Anadolu’da daha s?k gördü?ümüz ?ekliyle U planl? oturma düzenine sahip bir tuvalet. Çok say?da ki?inin bir arada bu tuvalet mekan?n? kullanmas? ayn? zamanda sosyalle?meyi de beraberinde getiriyordu. Sadece sahne binas?nda çal??an ve yine tiyatroda performans gösteren sanatç?lar taraf?ndan kullan?ld???n? dü?ünüyoruz. Çünkü sahne binas? izleyiciye kapal?. Kapal? alanda bulundu?u için bunun ‘sanatç? tuvaleti’ olarak de?erlendirmek mümkündür. Bu da Akdeniz co?rafyas?ndaki tiyatrolarda bir ilk olarak kar??m?za ç?k?yor.”
Tiyatronun tarihinin Milattan Önce (MÖ) 2. yüzy?la dayand???n?, latrinan?n ise Milattan Sonra (MS) 2. yüzy?lda tiyatroda yap?lan büyük çapl? de?i?iklikler s?ras?nda in?a edildi?ini de?erlendirdiklerini belirten Ersoy, latrina ve tiyatronun MS 5. yüzy?la kadar kullan?ld??? da sözlerine ekledi.
Latrinan?n özellikleri
20 bin izleyici kapasiteli Smyrna Antik Tiyatrosu’nda bulunan latrina, yakla??k 40 santimetre yüksekli?inde. 60 ile 70 santimetre aral?klarla ki?ilerin yan yana oturabilecekleri bir yap?ya sahip. Bank?n önünde taban seviyesinde sürekli temiz su akan yine U planl? 8-10 santimetre derinli?inde bir su olu?u yer al?yor. Sürekli akan temiz su olu?u ki?ilerin sopaya ba?l? bir sünger yard?m?yla temizlenmesini sa?l?yor. Oturma banklar? ço?unlukla oldu?u gibi Smyrna örne?inde de ah?ap. Tuvalet delikleri ise anahtar kilidi formunda.
?zmir Büyük?ehir Belediyesi Smyrna Antik Kenti'ndeki kaz? çal??malar?n?n ana destekçisi. 2012 y?l?ndan bu yana ?zmir Büyük?ehir Belediyesi'nin kaz?ya verdi?i destek miktar? 12 milyon liray? a?t?.