Ayasofya’n?n camiye dönü?türülmesinin ard?ndan, devlet erkan?n?n kat?l?m?yla k?l?nan ilk Cuma namaz? Alman bas?n?nda da büyük yank? uyand?rd?. Deutsche Welle Türkçe’nin aktard???na göre, öne ç?kan görü?, Türkiye’nin seküler de?erlerden uzakla?t??? yönünde.
Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an'?n kat?l?m?yla Ayasofya Camii'nde k?l?nan Cuma namaz?n? yorumlayan Münchner Merkur gazetesi, Erdo?an'?n Türkiye'yi, devletin kurucu lideri Atatürk'ün çizgisinden kopard???n? belirtiyor:
"Erdo?an'?n Ayasofya'daki sözde inançl? duas? asl?nda bir beddua. Bu dua, Türkiye'nin Avrupa'dan, ça?da?l?ktan ve ayd?nlanma ça??n?n de?erlerinden kopu?unun bir ayini asl?nda. Avrupal?lar?n çok uzun süre kabul etmek istemedi?i ?slami ajandas?n? taçland?r?yor Erdo?an böylece. Cumhurba?kan?, devletin kurucusu Atatürk'ün seküler ve Bat? yanl?s? çizgisini de?il, Konstantinopolis'i Osmanl?lar için fetheden Fatih Sultan Mehmet'in çizgisini takip ediyor. Bunun için Türkiye'yi yay?lmac? bir askeri güce dönü?türdü. ?çeride dini bir otorite, d??ar?ya kar?? sald?rgan... Erdo?an, Irak'ta, Suriye'de ve Libya'da üç cephede sava??yor. Do?al gaza susayan sultan, yak?nda dördüncüsünü Yunanistan'?n Ege sular?nda açabilir. Avrupa çok dikkatli olmal?."
Rhein Zeitung da Türkiye'nin Bat?'dan uzakla?t??? yorumunda bulunan bir di?er gazete:
"Ayasofya'daki ilk Cuma namaz?, Recep Tayyip Erdo?an'?n, Atatürk'ün bir zamanlar modern ve laik Türkiyesi'ni soktu?u felaket yolunun bir sembolü. Kendini Ayasofya'n?n dini fethinde gösteren, Bat? de?erlerinden giderek radikal bir hal alan kopu?, Yunanistan'?n Türk sava? gemileri taraf?ndan provoke edilmesi ve Türkiye'nin Suriye ve Libya'daki problemli çizgisi ile kol kola gidiyor. Erdo?an tüm bu örneklerde dini ve milliyetçi duygular? körüklüyor. Bat?'n?n yapmas? gereken ise Erdo?an sonras? dönem için, Türkiye'de ho?görüden yana olan güçleri daha fazla desteklemek."
Volksstimme gazetesi ise Cumhurba?kan? Erdo?an'?n Ayasofya'y? camiye dönü?türme karar?n?n Türk halk? için bir bedeli olaca?? görü?ünde:
"Ayasofya'n?n yeniden camiye dönü?türülme kutlamalar? sönmeye ba?lad???nda Türkler, cumhurba?kanlar?n?n ba?lar?na nas?l bir çorap ördü?ünü anlayacak. Bu, Hristiyan dünyan?n gururunun k?r?lmas? ile ba?lad?. Yunanistan ve Rusya gibi Ortodoks ülkeler, Erdo?an'?n kültürel günah?n? asla affetmeyecek. Türkiye aç?s?ndan varolu?sal öneme sahip turizm sektörü bu provokasyonlar?n sonuçlar?n? do?rudan hissedecektir. Türkiye D??i?leri Bakan?, k?sa süre önce Berlin'de ülkesinin koronavirüs salg?n? ile ilgili riskli bölgeler listesinden ç?kar?lmas? için nafile çaba harcad?. Bu yaz sezonunu unutabilirler, karar art?k de?i?meyecektir. Çok mu uzak? Almanya'da da Müslüman Türkler, imamlar?n ?erefelerinden ezan okuyabildi?i minareli cami say?s?n?n artmas?n? talep ediyor. Alman kom?ular aras?nda bu konuda zaten dü?ük olan onay daha da azalacakt?r. Müslümanlar art?k dilekleri için, bundan böyle Ayasofya'da da sonsuza dek dua edebilir."
Ayasofya'n?n camiye dönü?türülme karar?, Wiesbadener Kurier gazetesine göre de Türkiye ad?na mant?kl? de?il:
"Sultan Erdo?an hep büyük sesler ç?karman?n pe?inde, daha sakin tonlar ona göre de?il. Oysa cezbedici bir jeste ülkesinin çok ihtiyac? vard?. Turizm sektörü yerlerde sürünüyor ve Ayasofya'y? y?lda 3,7 milyon ki?i ziyaret ediyordu. Yabanc? sermayenin ülkeye yat?r?m yapma hevesi azald?. Bu ?artlar alt?nda, Ayasofya'y? dinler aras? bar?? ad?na tüm insanl???n ortak ibadethanesi yapmak ne cömert bir jest, Türklerin egemenli?inin ne kadar güzel bir gösterisi olurdu. Ancak bu gerçekle?medi."